Analiza kryteriów wydzielania obszarów górskich o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) 2013

• Autorzy: Kuźniar A. , Kowalczyk A. , Kostuch M.

Warianty tytułu

EN

Analysis of criteria for delimiting less favoured mountain areas (lfa)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była analiza i ustalenie kryteriów przebiegu granicy wysokości, stosowanej w wyznaczaniu obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) w warunkach górskich i podgórskich. Cel ten osiągnięto, weryfikując dane strukturalne o użytkowaniu ziemi w odniesieniu do wysokości n.p.m. Na podstawie zebranych informacji o powierzchni poszczególnych kategorii użytkowania, stworzono bazę danych dla 99 gmin górskich, w celu oceny użytkowania ziemi. Delimitację obszarów ONW zawiera rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2009 r., w którym wyróżniono tereny o niekorzystnych warunkach gospodarowania „ONW – górskie” wraz z gminami, w których ponad 50% użytków rolnych jest zlokalizowanych powyżej wysokości 500 m n.p.m. Dotychczasowe badania wykazały, że przyjęta graniczna średnia wysokość dla „ONW – górskie” jest zbyt rygorystyczna w warunkach Polski i wymaga korekty. Jest to szczególnie wyraźne w przypadku wzniesienia terenów rolniczych n.p.m. Wsparcie rozwoju wsi jest konieczne, ponieważ znaczenie gospodarcze rolnictwa w rejonach górskich i podgórskich maleje, tereny te charakteryzują się bowiem znacznymi ograniczeniami możliwości użytkowania ziemi i większymi kosztami produkcyjnymi. Ma to związek z wysokością n.p.m. oraz występowaniem na dużej części terenu znacznych spadków, które uniemożliwiają użytkowanie standardowych maszyn.

EN

The objective of the work was to establish the elevation criteria to be applied in delimiting less favoured areas in mountain and foothill regions. This aim was achieved through verification of structural data on land use and altitude a.s.l. For delimiting Less Favoured Areas in Poland, the Regulation by the Minister of Agriculture and Rural Development (2009) distinguishes unfavourable areas (mountain LFA) together with communes, in which more than 50% of agricultural land is located 500 m or more a.s.l. Based on gathered information about particular land use categories, the data base for land use assessment was created for 99 mountain communes and compared with the altitude above sea level. However, an economical importance of agriculture in the Polish mountain and foothill regions decreases because these regions are characterized by considerable limitation of agricultural land use, and higher labour cost. This is associated with elevation a.s.l and land relief with slopes too steep to be normally operated by standard agricultural machines.

Słowa kluczowe

PL

kryteria ONW; obszary górskie; użytkowanie ziemi

EN

delimiting; land use; LFA; mountains area

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 14, z. 2
• Strony: 67--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Kuźniar A.

• Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie, ul Ułanów 21 B, 31-450 Kraków

autor

Kowalczyk A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

autor

Kostuch M.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

Bibliografia

• 1. CZAPIEWSKI K.Ł., NIEWĘGŁOWSKA G. 2006. Przestrzenne zróżnicowanie dopłat wyrównawczych ONW w Polsce w 2004. Program Wieloletni 2005–2009. Ekonomiczne i Społeczne Uwarunkowania Rozwoju Polskiej Gospodarki Żywnościowej po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Nr 31.Warszawa. IERiGŻ – PIB. ISBN 83-89666-51-0 ss. 57.
• 2. DZIEŻYC J. 1960. Wpływ wysokości położenia użytków rolnych w Sudetach na rozmieszczenie upraw i plony zbóż, okopowych i koniczyny. Zeszyty Naukowe WSR. Nr 29 s. 21–45.
• 3. European Observatory of Mountain Forests 2000. Mountain areas in Europe. National Reports. Chambery s. 147–178.
• 4. Eurostat 2001. Towards agri-environmental indicators. Integrating statistical and administrative data with land cover information. Kopenhaga. DG Agriculture, DG Environment, Joint Research Center, European Environment Agency (joint publication). ISBN 92-9167-324 ss. 132.
• 5. FATYGA J. 1995. Kształtowanie granicy rolno-leśnej i darniowo-polowej w Sudetach. Wiadomości Ziem Górskich. Nr 2(6) s. 45–51.
• 6. FATYGA J. 2009. Ochrona użytków zielonych w programach zalesieniowych i jej wpływ na strukturę użytkowania i lesistość w regionie Sudetów. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 4 (28) s. 37−46.
• 7. GÓRECKI A. 1993. Przyrodnicze podstawy i metoda weryfikacji granicy rolno-leśnej i darniowo- -polowej w Sudetach. Praca doktorska. Falenty. IMUZ ss. 78.
• 8. GUS 2006. Baza danych regionalnych (BDR) GUS: Rolnictwo [online]. Warszawa. [Dostęp 15.07.2013]. Dostępny w Internecie: www.stat.gov.pl
• 9. GUZIK C. 1995. Rolnicze użytkowanie ziemi. W: Karpaty Polskie, przyroda, człowiek i jego działalność. Pr. zbior. Red. J. Warszyńska. Kraków. Uniwersytet Jagielloński s. 239−252.
• 10. HESS M., NIEDŻWIEDZ T., OBRĘBSKA-STARKLOWA B. 1979. O zróżnicowaniu stosunków termicznych w dorzeczu górnej Wisły. Folia Geographica. Ser. Geographica Physica. Vol. 12 s. 67–82.
• 11. HOOGEVEEN Y., GABRIELSEN P., PETERSEN J-E. 2002. Hight natural value farming area. Defining the concept and developing an agri-environmental indicators. Proceedings of an Expert Meeting. Draft 25.04.2002. Kopenhaga. European Environment Agency ss. 15.
• 12. JAGŁA S., KOSTUCH R., KUREK S., PAWLIK-DOBROWOLSKI J. 1981. Analiza użytkowania ziemi w Karpatach na tle środowiska przyrodniczego. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich PAN. Z. 22 s. 39−65.
• 13. KOSTUCH R. 1976. Przyrodnicze podstawy gospodarki łąkowo-pastwiskowej w górach. Warszawa. PWRiL ss. 152.
• 14. KOSTUCH R., TWARDY S. 2004. Badania produkcyjności użytków zielonych w Karpatach Polskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 1(10) s. 247−258.
• 15. KUREK S., GŁUSZECKI K., JAGŁA S., KOSTUCH R., PAWLIK-DOBROWOLSKI J. 1978. Przyrodnicze podstawy użytkowania ziemi w Karpatach. Materiały Instruktażowe. Nr 25. Falenty. IMUZ ss. 44.
• 16. MRiRW 2007. Załącznik D. Uzasadnienie dla delimitacji i poziomu wsparcia finansowego dla działania pt. „Wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) [online]. Warszawa. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [Dostęp 15.07.2013]. Dostępny w Internecie: http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/20530/107723/file/zalacznik_D.pdf
• 17. MUSIAŁ W. 2008. Ekonomiczne i społeczne problemy rozwoju obszarów wiejskich Karpat Polskich. Warszawa. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. ISBN 83-89900-26-2 ss. 391.
• 18. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007−2013. Dz.U. 2009. Nr 40 poz. 329.
• 19. TWARDY S. 1993. Warunki przyrodnicze a użytkowanie ziemi w Karpatach. Postępy Nauk Rolniczych. Nr 3 s. 51−60.
• 20. TWARDY S. 2006. Zasady dofinansowania rolnictwa na obszarze Karpat. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 3 s. 129−133.
• 21. TWARDY S. 2008. Karpackie użytki rolne, jako obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Woda-Środowisko-Obszary wiejskie. T. 8. Z. 2b (24) s. 191−202.
• 22. TWARDY S. 2009. Tendencje zmian użytkowania przestrzeni rolniczej obszarów karpackich. Studia i Raporty IUNG-PIB. Z. 17 s. 49–58.
• 23. TWARDY S., JANKOWSKA-HUFLEJT H., WRÓBEL B. 2011. The role of grasslands in the formation of structural and spatial order of rural areas. Journal of Water and Land Development. No 15 p. 99–113.
• 24. Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Dz.U. 2007. Nr 64 poz. 427 z późn. zm.