Zagadnienie rewitalizacji budownictwa modernistycznego z lat 1955–1985 (wielkopłytowego) w świetle współczesnych uwarunkowań społecznych i klimatycznych

• Autorzy: Białkiewicz Joanna Jadwiga

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK75REVITALIZATION

Warianty tytułu

EN

Modern revitalization of prefabricated collective housing blocks from 1955–1985 in the light of the contemporary social conditions and ecological regulations

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Przedmiotem opracowania jest zagadnienie rewitalizacji budynków mieszkalnictwa zbiorowego wzniesionych w technologii tzw. wielkiej płyty. Ten rodzaj budownictwa przeżywał rozkwit po zakończeniu II wojny światowej, jednak jego rodowód sięga przedwojennej architektury modernistycznej. Technologia ta umożliwiała budowanie szybko bardzo dużej liczby mieszkań. Raport ITB z 2018 roku potwierdził, że pod względem konstrukcyjnym eksploatowane bloki z wielkiej płyty są bezpieczne, nie ma więc wskazań technicznych do ich wyburzania. Zdaniem autorki zasadna jest rewitalizacja budownictwa wielkopłytowego jako działanie prospołeczne i proekologiczne. Architekci dysponują całym wachlarzem rozwiązań (ograniczenie strat ciepła, modernizacja instalacji, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii), które powinny być dostosowywane na podstawie diagnostyki z uwzględnieniem badań termograficznych. Przykłady europejskie pokazują, że możliwa jest poprawa wydajności energetycznej bloków, a w konsekwencji obniżenie emisji CO₂ nawet o 75%.

EN

The aim of the study is the issue of revitalization of collective housing buildings erected in the technology of the so-called panel block buildings. This technology was particularly popular after the Second World War, but its pedigree goes back to pre-war Modernist architecture. Using prefabricated slabs allowed engineers to build very quickly a large number of apartments. An ITB report from 2018 confirmed that structurally, the panel block blocks in operation are safe, so there are no technical indications to demolish them. In the author’s opinion, the revitalization of panel block buildings is justified as a pro-social and pro-ecological idea. Architects have at their disposal a whole range of solutions (reduction of heat loss, modernization of installations, use of renewable energy sources), which should be adjusted on the basis of diagnostics including thermographic studies. European examples show that it is possible to improve the energy efficiency of blocks and consequently reduce CO₂ emissions by up to 75%.

Słowa kluczowe

PL

rewitalizacja wielkiej płyty; termomodernizacja; budynek energooszczędny; deFlat Kleiburg; Grand Parc Bordeaux

EN

revitalization of panel block housing estates; thermal modernization; energy-efficient building; deFlat Kleiburg; Grand Parc Bordeaux

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 75
• Strony: 41--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Białkiewicz Joanna Jadwiga

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0002-8827-9397

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Białkiewicz Andrzej, Stelmach Bolesław, Żychowska Maria J., Dobra kultury współczesnej. Zarys problemu ochrony, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, nr 63, s. 152–162.
• 2. Blache Bernard, Salagnac Jean-Luc, Modernisation des bâtiments en panneaux préfabrigués: experiences françaises, Konferencja Naukowo-Techniczna ITB „Możliwości techniczne modernizacji budynków wielkopłytowych na tle ich aktualnego stanu”, Mrągowo 1999.
• 3. Cziesielski Erich, Fouad Nabil A., German experiences during rehabilitation of external sandwich walls of large panel buildings, Konferencja Naukowo-Techniczna ITB „Możliwości techniczne modernizacji budynków wielkopłytowych na tle ich aktualnego stanu”, Mrągowo 1999.
• 4. Dębowski Jacek, „Wpływ ukrytych wad wykonawczych na trwałość budynków wielkopłytowych”, rozprawa doktorska, Kraków 2008.
• 5. Dmitruk Michał, Problemy budownictwa wielkopłytowego z lat siedemdziesiątych XX wieku i sposoby ich rozwiązywania na przykładzie działań z Polski i innych krajów europejskich, „Teka Komisji Architektury Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” 2015, nr 1, s. 16–24.
• 6. Dmitruk Michał, Wielka płyta – światowy problem, „Teka Komisji Architektury Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” 2014, X/2, s. 13–24.
• 7. Girus Krzysztof, Energooszczędne rozwiązania modernizacyjne w wielkopłytowym budownictwie wielorodzinnym, „Materiały Budowlane” 2019, nr 3, s. 10–13.
• 8. Gronostajska Barbara, Zespoły mieszkaniowe z wielkiej płyty w XXI wieku – problemy i perspektywy, „Architecturae et Artibus” 2010, nr 2, s. 19–26.
• 9. Janowski Zbigniew, Możliwości techniczne modernizacji budynków z wielkiej płyty, V Konferencja „Warsztat pracy rzeczoznawcy budowlanego”, Kielce 1999.
• 10. Januszaniec Bolesław, Zużycie fizyczne i moralne zasobów mieszkaniowych a granica opłacalności ich remontów i modernizacji, XXXIV Konferencja Naukowa PAN i PZITB „Aktualne problemy naukowo-badawcze budownictwa”, Krynica 1988.
• 11. Kalinowska Henryka, „Racjonalizacja napraw wielkopłytowych budynków mieszkalnych”, rozprawa doktorska, Wrocław 1992.
• 12. Kasperkiewicz Krzysztof, Pogorzelski Jerzy A., Termo- modernizacja budynków wielkopłytowych, Konferencja Naukowo-Techniczna ITB „Możliwości techniczne modernizacji budynków wielkopłytowych na tle ich aktualnego stanu”, Mrągowo 1999.
• 13. Kasperkiewicz Krzysztof, Pogorzelski Jerzy A., Geryło Robert, Budynki wielkopłytowe – wymagania podstawowe, z. 11 „Oszczędność energii i izolacyjność cieplna przegród – Stan istniejący budynków wielkopłytowych”, Warszawa 2003.
• 14. Kasperkiewicz Krzysztof, Pogorzelski Jerzy A., Geryło Robert, Skuteczność ocieplenia jedno- i wielowarstwowej ściany z wielkiej płyty, Krynica–Opole 2002.
• 15. Kołaczkowski Michał, Ligęza Wiesław, Aspekty konstrukcyjne modernizacji funkcjonalnej budynków wielkopłytowych, „Materiały Budowlane” 2013, nr 6, s. 57–59.
• 16. Kreuziger Klaus, Modernizacja elewacji z wielkiej płyty drogą do zwiększenia akceptacji budynków mieszkalnych wznoszonych w technologii uprzemysłowionej, „Przegląd Budowlany” 1998, nr 1.
• 17. Lewicki Bohdan T., Zieliński Jerzy W., Cholewicki Andrzej J., Kawulok Marian, Bezpieczeństwo konstrukcji istniejących budynków wielkopłytowych i możliwości ich modernizacji, Konferencja Naukowo-Techniczna ITB „Możliwości techniczne modernizacji budynków wielkopłytowych na tle ich aktualnego stanu”, Mrągowo 1999.
• 18. Ligęza Wiesław, Synteza zagadnień technicznych w rewitalizacji budynków wielkopłytowych, „Przegląd Budowlany” 2015, nr 6, s. 60–66.
• 19. Ligęza Wiesław, Dębowski Jacek, Czynniki wpływające na trwałość konstrukcji i docieplania budynków wielkopłytowych, „Czasopismo Techniczne, Budownictwo” 2006, z. 5-B, s. 401–412/2.
• 20. Ostańska Anna, Ocena dotychczasowych termomodernizacji wielorodzinnych budynków prefabrykowanych i propozycja poprawy stanu energetycznego w osiedlu mieszkaniowym, „Przegląd Budowlany” 2011, nr 9, s. 68–74.
• 21. Ostańska Anna, Taracha Katarzyna, Analiza możliwości działań naprawczych służących oszczędzaniu energii na przykładzie budynku klatkowego, „Przegląd Budowlany” 2012, nr 2, s. 17–22.
• 22. Ostańska Anna, Wielka płyta. Analiza skuteczności podwyższania efektywności energetycznej, Warszawa 2016.
• 23. Runkiewicz Leonard, Szudrowicz Barbara, Geryło Robert, Szulc Jarosław, Sieczkowski Jan, Diagnostyka i modernizacja budynków wielkopłytowych, „Przegląd Budowlany” 2014, nr 7–8 (cz. 1), s. 54–60; nr 9 (cz. 2), s. 20–26.
• 24. Runkiewicz Leonard, Szulc Jarosław, Zasady wykonywania oceny technicznej budynków z wielkiej płyty z przykładami przebudowy takich obiektów, Materiały XV Konferencji Naukowo-Technicznej „Warsztat pracy rzeczoznawcy budowlanego”, Cedzyna 2018.
• 25. Sąsiadek Katarzyna, „Humanizacja wielkiej płyty”, praca magisterska, Gliwice 2011.
• 26. Szulc Jarosław, Współczesne procedury diagnostyczne i kierunki modernizacji betonowego budownictwa wielkopłytowego, „Materiały Budowlane” 2016, nr 5, s. 116–117.
• 27. Węglarz Arkadiusz, Wpływ dyrektyw UE w sprawie efektywności energetycznej na budownictwo w Polsce, „Materiały Budowlane” 2013, nr 1, s. 10–12.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 28. www.archdaily.com/806243/deflat-nl-architects-plus-xvw-architectuur (dostęp: 15 I 2023).
• 29. www.archdaily.com/914806/grand-parc-bordeaux-wins-2019-eu-prize-for-contemporary-architecture-mies-van-der-rohe-award (dostęp: 28 XII 2022).
• 30. www.budowlaneabc.gov.pl/budownictwo-wielkoplytowe-raport-o-stanie-technicznym (dostęp: 10 I 2023).
• 31. www.Gesobau_Modernisierung_des_Maerkischen_Viertels_2009_web.pdf (dostęp: 29 XII 2022).
• 32. www.miesarch.com/work/3509 (dostęp: 15 I 2023).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).