Dworzec PKS w Kielcach jako przykład polskiej myśli modernistycznej

• Autorzy: Banachowska E.

Warianty tytułu

EN

Kielce Bus Station (PKS Station) as an example of Polish modernist thought

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Po II wojnie światowej wszystkie miasta, którym nadano rangę miasta wojewódzkiego, rozwijały się prężnie, stając się centrami zakładów przemysłowych i fabryk. Za możliwością pracy podążali masowo mieszkańcy okolicznych wsi i miasteczek, którzy częściowo osiedlali się w nowo powstających osiedlach robotniczych, a częściowo dojeżdżali do pracy komunikacją publiczną. Taki rozwój miasta wpłynął na decyzję o konieczności budowy dworca autobusowego w latach 70. XX wieku. Dzięki założeniom, jakie przyjęli projektanci, udało się stworzyć niespotykany na ówczesne czasy obiekt o nowatorskim układzie komunikacyjnym, niespotykanej kompozycji, nowoczesnej bryle i najnowocześniejszych, dostępnych w kraju rozwiązaniach technicznych. Obiekt, dzięki unikatowej architekturze, szybko stał się wizytówką Kielc i chlubą mieszkańców. W okresie przemian nastąpiło zahamowanie zarówno rozwoju przemysłu jak i transportu publicznego. Nieremontowany obiekt zaczął niszczeć, a przedsiębiorstwo wraz z dworcem zostało sprzedane. Kielecki dworzec PKS wprawdzie uniknął losu wielu innych świetnych dzieł architektonicznych powojennego modernizmu, które zostały wyburzone lub przebudowane, jednak dalej postępuje degradacja tego obiektu, stanowiącego niezwykłą wartość kulturową.

EN

After the World War II all cities granted the rank of the province capitals, throve becoming centres of an industrial plants and factories. Due to newly coming work opportunities, residents of local villages and small towns headed to the cities on a large scale. They partly settled in working-class housing estates and partly commuted with public transport. Such a development of the city influenced the decision on the need for constructing a bus station in 1970s. Thanks to assumptions accepted by the designers it was possible to create an extraordinary for contemporary times object of innovative communications system, unusual composition, modern structure and the most modern technical solutions available in the country. The object, thanks to its unique architecture, quickly became a calling card of Kielce and pride of residents. In the period of transformation, both the growth of industry and the public transport slowed down. Not renovated object started to deteriorate and the enterprise along with the station was sold. Kielce Bus Station admittedly avoided the fate of many other excellent architectural works of the post-war modernism which were knocked down or rebuilt. However, farther a decline of this object, constituting the extraordinary cultural value, is progressing.

Słowa kluczowe

PL

kompozycja; dworzec; układ komunikacyjny; polski modernizm; dziedzictwo kulturowe; wartość kulturowa; nowatorska myśl; degradacja

EN

composition; bus station; communications system; Polish modernism; cultural legacy; cultural value; novel thought; decline

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 14
• Strony: 106--117
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., il.

Twórcy

autor

Banachowska E.

• Katedra Architektury i Urbanistyki ,Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Świętokrzyska, al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 7, 25-314 Kielce

Bibliografia

• „Kielce 1971–1975”, wydawnictwo Miejskiej Rady Narodowej w Kielcach, Kielce październik 1975
• „Kielce w XXX-leciu Władzy Ludowej”, wydawnictwo Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodowej, Kielce, marzec 1974
• „Inżynieria i budownictwo”, nr 3, ‘86, Warszawa marzec 1986
• Informator wydany z okazji otwarcia dworca autobusowego PKS w Kielcach 22 lipca 1984
• Archiwum prywatne projektanta głównego konstrukcji, mgr inż. Jerzego Radkiewicza
• Rękopis projektanta dróg i ukształtowania terenu, inż. Mieczysława Kubali, z dnia 19.02.1986, archiwum prywatne projektanta głównego konstrukcji mgr. inż. Jerzego Radkiewicza
• „Konstrukcja przestrzenna dworca autobusowego w Kielcach”, doc. dr hab. inż. Jeremi Sieczkowski, Politechnika Wrocławska, archiwum prywatne projektanta głównego konstrukcji mgr. inż. Jerzego Radkiewicza
• List otwarty do prezydenta Miasta Kielce 14.06.2013, inż. arch. Edward Modrzejewski, mgr inż. Jerzy Radkiewicz
• Forum internetowe: strefabiznesu.echodnia.eu, kwiecień 2013.