Air traffic safety management: ANSP perspective

• Autorzy: Piwek Dolores Gracja

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.7239

Warianty tytułu

PL

Zarządzanie bezpieczeństwem w ruchu lotniczym z perspektywy ANSP

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dynamiczny wzrost operacji lotniczych w przestrzeni powietrznej wiąże się z występowaniem zagrożeń w ruchu lotniczym, co nakłada na organizacje lotnicze obowiązek ich przewidywania oraz rozwijania strategii proaktywnej w zarządzaniu bezpieczeństwem. Celem pracy była analiza w jaki sposób instytucja zapewniająca służby żeglugi powietrznej (ANSP) realizuje założenia systemu zarządzania bezpieczeństwem w sytuacji stałego wzrostu ruchu lotniczego oraz czy działania te przyczyniają się do osiągania założonych parametrów (wskaźników) z obszaru bezpieczeństwa. W tym celu dokonano krytycznej analizy literatury poszerzonej o wywiady przeprowadzone wśród przedstawicieli wspomnianych instytucji. Ustalono, że najlepszymi narzędziami do realizacji założeń systemu zarządzania bezpieczeństwem, a w tym identyfikacji zagrożeń i zarządzania ryzykiem przez ANSP są: metodologia oceny bezpieczeństwa dla zmian w systemach funkcjonalnych SAM (Safety Assessment Metodology), system obowiązkowego i dobrowolnego zgłaszania zdarzeń lotniczych oraz arkusze oceny ryzyka RAMS (Risk Assessment Mark Sheets). Należy jednak zauważyć że proces zarządzania zmianą dotyczy przede wszystkim zmian planowanych, natomiast brak jest wystarczających informacji na temat postępowania w przypadku zmian nieplanowanych, kultura bezpieczeństwa zaś wymaga zintensyfikowania działań w postaci szkoleń personelu operacyjnego. Ponadto regulacje z zakresu bezpieczeństwa wymagają ciągłej aktualizacji a modele zarządzania bezpieczeństwem dostosowywania do nieustannie zmieniającego się otoczenia.

EN

The dynamic growth of air operations in the airspace is related to air traffic threats, which obliges aviation organizations to predict them and develop a proactive safety management strategy. The study aimed to analyze how the air navigation service provider (ANSP) implements the safety management system's assumptions in the event of a constant increase in air traffic and whether these activities contribute to achieving the assumed parameters (indicators) of safety. For this purpose, a critical analysis of the literature was carried out, supplemented with interviews conducted among these institutions' representatives. The best tools for implementing the safety management system's objectives, including hazard identification and risk management by ANSP, were identified. These are the safety assessment methodology for changes in functional systems SAM (Safety Assessment Methodology), the mandatory and voluntary reporting of aviation occurrences, and the RAMS risk assessment mark sheets. It should be noted, however, that the change management process concerns primarily planned changes. Simultaneously, there is insufficient information on how to deal with unplanned changes, and the safety culture requires intensified activities in the form of training of operational personnel. Besides, safety regulations require constant updating, and safety management models adapt to a continually changing environment.

Słowa kluczowe

PL

ruch lotniczy; bezpieczeństwo; zarządzanie ryzykiem; system zarządzania bezpieczeństwem

EN

air traffic; safety; risk management; safety management system

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport
• Rocznik: 2021
• Tom: z. 132
• Strony: 19--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Piwek Dolores Gracja

• Akademia Sztuki Wojennej

• https://orcid.org/0000-0003-0735-9326

Bibliografia

• 1. CANSO, CANSO Europe Strategy for the Future of Safety in ATM, 2014 r.
• 2. CANSO, CANSO Standard: Common Safety Method on Risk Evaluation and Assessment for ANSPs, 2014 r.
• 3. Compa, T., (2014), Bezpieczeństwo transportu lotniczego w systemie bezpieczeństwa narodowego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych.
• 4. Eurocontrol, ESARR 2 Składanie meldunków oraz rozpatrywanie nieprawidłowości w ruchu lotniczym, ed. 3, z 2009 r.
• 5. EUROCONTROL, Wymagania w zakresie przepisów bezpieczeństwa, ESARR 4 ocena oraz ograniczanie ryzyka w systemie zarządzania ruchem lotniczym, DzUrz ULC, nr 5, poz. 27, ed. 1 z 2000 r.
• 6. ICAO Doc 9859, ed. 3, 2012, Safety Management Manual (SMM).
• 7. Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), (2001), Załącznik 11 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, Służby ruchu lotniczego, wyd. 13, DzUrz ULC z 2010 r. poz. 209.
• 8. Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), (2013), Załącznik 19 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, wyd. 1, 2013 r., Zarządzanie bezpieczeństwem, Załącznik do obwieszczenia Nr 17 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 7 listopada 2014 r.
• 9. Pietrek G., (2018), System zarządzania kryzysowego, diagnoza i kierunki doskonalenia, Difin.
• 10. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1035/2011 z dnia 17 października 2011 r. ustanawiające wspólne wymogi dotyczące zapewniania służb żeglugi powietrznej, DzUrz UE L 271 z 2011 r.
• 11. Rozporządzenie Komisji Europejskiej (UE) nr 482/2008 z dnia ustanawiające system zapewnienia bezpieczeństwa oprogramowania do stosowania przez instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej oraz zmieniające załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 2096/2005, DzUrz UE L 141 z 2008 r.
• 12. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1139 z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego oraz zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2111/2005, (WE) nr 1008/2008, (UE) nr 996/2010, (UE) nr 376/2014 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE i 2014/53/UE, a także uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 552/2004 i (WE) nr 216/2008 i rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91, DzUrz UE L 212/1 z 2018 r.
• 13. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2017/373 z dnia 1 marca 2017 r ustanawiające wspólne wymogi dotyczące instytucji zapewniających zarządzanie ruchem lotniczym/służby żeglugi powietrznej i inne funkcje sieciowe zarządzania ruchem lotniczym oraz nadzoru nad nimi, uchylające rozporządzenie (WE) nr 482/2008, rozporządzenia wykonawcze (UE) nr 1034/2011, (UE) nr 1035/2011 i (UE) 2016/1377 oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 677/2011, DzUrz UE L 62/1 z 2017 r.
• 14. Zięba R., (2008), Wprowadzenie. Pozimnowojenny paradygmat bezpieczeństwa międzynarodowego, w: red. R. Zięba, Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, 27-40, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).