Octan izobutylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Sapota A. , Skrzypińska-Gawrysiak M

Warianty tytułu

EN

Isobutyl acetale

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Octan izobutylu stosowany jest głównie jako rozpuszczalnik nitrocelulozy, pokostów, rozcieńczalników, laków i lakierów oraz środek zapachowy, składnik perfum, a także do produkcji farmaceutyków. Występuje także w przyrodzie w owocach (malinach, gruszkach, jabłkach i ananasach). Dane o produkcji octanu izobutylu są fragmentaryczne. W 1984 r. jego produkcja w USA wynosiła 38 tys. ton. Narażenie zawodowe na octan izobutylu występuje przez wdychanie i kontakt dermalny, podczas produkcji i stosowania tego związku. Nie ma danych w dostępnym piśmiennictwie, dotyczących działania toksycznego tego związku na ludzi. Na podstawie wyników badań na zwierzętach doświadczalnych stwierdzono, że octan izobutylu działa drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Wykazano ponadto, że octan izobutylu o małych stężeniach ma słabsze działanie drażniące niż octan n-butylu. Związek ten w badaniach in vitro nie wykazywał działania mutagennego; brak jest danych o innych skutkach odległych jego działania. Za podstawę ustalenia wartości NDS octanu izobutylu można przyjąć wartość RD50 (respiratory dose 50) u myszy, która wynosi 3890 mg/m3. Przyjmuje się, że dla związków o działaniu drażniącym wartość NDS powinna wynosić od 1/10 do 1/100 RD50. Zgodnie z zaleceniami higienistów amerykańskich, według których wartość NDS powinna być równa 1/30 RD50, obliczono, że stężenie to powinno wynosił 130 mg/m3. Biorąc jednak pod uwagę, że wartość RD50 jest jedyną daną, pozwalającą na określenie wartości NDS, a także porównując istniejące wartości RD50 dla innych estrów kwasu octowego z ich ustalonymi wartościami NDS w Polsce, autorzy uważają, że tak obliczona wartość NDS dla octanu izobutylu jest zbyt mała. Proponujemy zatem, przez analogię do octanu n-bytulu (i w zgodzie z normatywami dla większości innych octanów o zbliżonej sile działania drażniącego), przyjęcie stężenia 200 mg/m3 za wartość NDS octanu izobutylu, a także stężenie 400 mg/m3 za wartość NDSCh na podstawie działania drażniącego związku. Nie ma podstaw do zaproponowania wartości DSB octanu izobutylu.

EN

Isobutyl acetate is mainly used as a solvent of nitrocellulose, oil varnishes, diluents, lakes and lacquers. Furthermore, it is used as an odorant, perfume component and in the production of drugs. It is also found in nature in fruit (raspberries, pears, apples, pineapples). Data on the production of isobutyl acetate are fragmentary. In 1984 its production in the USA was 38,000 ton. Occupational exposure to isobutyl acetate takes place through inhalation and dermal contact during the production and application of this compound. There are no data concerning toxic effect of this compound on humans. On the basis of the result of studies on laboratory animals, isobutyl acetate was found to have an irritating action on the eyes and the upper airways mucosa. Moreover, isobutyl acetate in small concentration demonstrated weaker irritating action than n-butyl acetate. In in vitro studies this compound did not show a mutagenic effect. There are no reports on other late outcome effects. The RD50 (respiratory dose 50) value in mice, which is 3,890 mg/m3 may be accepted as a base for establishing an isobutyl acetate MAC (TWA) value. It is assumed that for compounds with an irritating action, MAC (TWA) values should be from 1/10 to 1/100 RD50 According to the recommendations of American hygienists, who suggest that the MAC (TWA) value should be 1/30 RD50, it was calculated that this concentration should be 72 130 mg/m3. However, considering that RD50 value is the only one that makes it possible to determine a MAC (TWA) value and also comparing existing RD50 values for other acetic acid esters with their MAC (TWA) values in Poland, the authors think that the value calculated in such a way for isobutyl acetate is too low. Thus, we suggest accepting – by analogy to n-butyl acetate (and in accordance with standard values for the majority of other acetates of similar strength of irritating action) – 200 mg/m3 as a MAC (TWA) value for isobutyl acetate and 400 mg/m3 as a MAC (STEL) value of isobutyl acetate on the basis of the irritating action of the compound. There is no basis for establishing a BEI value for isobutyl acetate.

Słowa kluczowe

PL

octan izobutylu; toksyczność; ludzie; zwierzęta; normatywy higieniczne

EN

isobutyl acetate; toxicity; humans; animals; hygienic standards

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 2 (40)
• Strony: 61--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., tab.

Twórcy

autor

Sapota A.

• Zakład Toksykologii Uniwersytet Medyczny 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

autor

Skrzypińska-Gawrysiak M

• Zakład Toksykologii Uniwersytet Medyczny 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

Bibliografia

• 1. ACGIH (1999) Documentation of the threshold limit values. Ed. 6, Cincinnati.
• 2. ACGIH (1999) Guide to occupational exposure values.
• 3. Bos P.M.J. i in. (1992) Evaluation of the sensory irritation test for the assessment of occupational risk. Toxicology 21, 423-448.
• 4. CHEMINFO (1999) Canadian Centre for Occupational Health and Safety.
• 5. Cresci A. i in. (1985) Nouvi Ann Ig. Microbiol. 36, 61–76 (cyt. za HSDB 1999).
• 6. Criteria group for occupational standards: scientific basis for Swedish occupational standards (1998). XIX. Consensus report for butyl acetates. Arbete och Hlsa 25, 21-27.
• 7. Deutsche Forschungsgemeinschaft (1989) List of MAK and BAT Values.
• 8. Franco G. i in. (1989) Conjugate seru bile acid concentrations in workers exposed to low doses of toluene and xylene. Brit. J. Ind. Medm. 46, 141–142.
• 9. Hellquist H. i in. (1983) Nasal symptoms and histopathology in a group of spray-painters. Acta Otolaryngologica 36, 495-500.
• 10. Holmberg B., Malmfors T. (1974) Environ Res. 7, 183–192 (cyt. za IUCLID 1996).
• 11. HSDB, Hazardous Substances Data Bank (1999).
• 12. Huels report no. 1187 (1988), (cyt. za IUCLID 1996).
• 13. Huels-Bericht nr 88/191 (1988), (cyt. za IUCLID 1996).
• 14. IUCLID (1996) Data Sheet. Isobutyl acetate.
• 15. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wartości dopuszczalne (1998) Warszawa CIOP.
• 16. Medinilla J., Espigares M. (1988) Ann. Occup. Hyg. 32, 509–513 (cyt. za HSDB 1999).
• 17. Muller J., Greff G. (1984) Recherche de relations entre toxicite de molecules d`interet industriel et proprietes physico-chemiques: test d`irritation des voies aeriennes superieures applique a quatre familles chimiques. Food Chem. Toxicol. 8, 661, 1984 (cyt. za Bos i in. 1992; Schaper 1993).
• 18. Munch J.C. (1972) Aliphatic alcohols and alkyl esters: narcotic and lethal potencies to tadpoles and to rabbits. Ind. Med. 41, 31-33 (cyt. za IUCLID 1996; CHEMINFO 1999).
• 19. Muttray A. i in. (1995) Acute changes in the EEG of workers exposed to mixtures of organic solvents. Int. J. Occup. Med. Environ Health 8, 131–137.
• 20. Occupational health guidelines for isobutyl acetate (1978) W: Occupational health guidelines for chemical hazadrs. NIOSH/OSHA.
• 21. Opdyke D.L.J. (1978) Monographs on fragrance raw material: isobutyl acetate. Food Cosm. Toxicol. 16 (suppl. 1), 795–796 (cyt. za CHEMINFO 1999).
• 22. Pocket guide to chemical hazards (1997) NIOSH.
• 23. Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 17.06.1998 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 79, poz. 513.
• 24. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. DzU nr 199, poz. 1948.
• 25. RTECS (1999) Registry of Toxic Effects of Chemical Substances.
• 26. Schaper M. (1993) Development of a database for sensory irritants and its use in establishing occupational exposure limits. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 54, 488–544.
• 27. Smyth H.F. (1962) Range-finding toxicity data: List VI. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 23, 95-107 (cyt. za CHEMINFO 1999; IUCLID 1996).