Decision-making in the selection of architecture colours - theory and practice: analysis of selected examples from Poland and Slovakia

• Autorzy: Czekiel-Świtalska Elżbieta , Świtalska Alicja , Urlandová Andrea

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2022.144842

Warianty tytułu

PL

Problem decyzyjności w zakresie doboru kolorystyki architektury - teoria i praktyka. Analiza na wybranych przykładach z Polski i ze Słowacji

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The colours of external architecture are crucial to the reception of urbanized space. An appropriate concept is necessary to maintain order and harmony of colours. Decision-making in this respect was analysed, based on Polish and Slovak legal acts. The formal and actual status was compared through analyses of local spatial development plans and site inspections. For a broader perspective, examples from some of the countries are presented. Using a survey, public knowledge of the current legal situation related to colour decision-making was investigated alongside preferences as to who should manage this issue. It was also investigated how space users assessed the external colours of buildings in the areas under study.

PL

Kolorystyka zewnętrznej architektury ma kluczowe znaczenie w odbiorze przestrzeni zurbanizowanej. Dla zachowania ładu oraz harmonii barw niezbędna jest odpowiednia koncepcja. Przeanalizowano kwestię decyzyjności w tym zakresie, opierając się na aktach prawnych polskich i słowackich. Stan formalny z rzeczywistym porównano za pomocą analiz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wizji lokalnych. Dla szerszej perspektywy przedstawiono przykłady z różnych krajów. Poprzez ankietyzację zweryfikowano wiedzę społeczną dotyczącą obecnej sytuacji prawnej związanej z decyzyjnością kolorystyczną, a także preferencje w kwestii tego, kto powinien tą kwestią zarządzać. Sprawdzono także, jak użytkownicy przestrzeni oceniają zewnętrzne barwy obiektów na badanych obszarach.

Słowa kluczowe

EN

architecture; colours; spatial order; colour preferences; local spatial development plan

PL

architektura; kolorystyka; ład przestrzenny; preferencje kolorystyczne; miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 50
• Strony: 23--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42 poz., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Czekiel-Świtalska Elżbieta

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin Faculty of Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-4423-033X

autor

Świtalska Alicja

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin Faculty of Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-0790-2563

autor

Urlandová Andrea

• Slovak University of Technology Faculty of Architecture and Design

• https://orcid.org/0000-0002-1499-6916

Bibliografia

• Bacová, A. et al. (2006), Plattenbausiedlungen in Wien und Bratislava zwischen Vision, Alltag und Innovation. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
• Białobłocka, K. and Urland, A. (2019), ‘Does Colour Planning Matter? Reflection on the Impact and Coordination of Colour Planning in Poland and Slovakia’, Technical Transactions, 116(6): Architecture and Urban Planning, pp. 17–36. Available at: https://doi.org/10.4467/2353737XCT.19.058.10611 (accessed: 28.04.2022).
• Cejpkova, S. et al. (2022), ‘A Historical Outline of the Color of Architecture in Poland and Slovakia after 1945’ = ‘Historyczny rys kolorystyki architektury w Polsce i Słowacji po 1945 roku’, Space & Form = Przestrzeń i Forma, 50, pp. 101–120. Available at: http://doi. org/10.21005/pif.2022.50.B-03 (accessed: 28.09.2022).
• Code de l’urbanisme (2019). Available at: https://www.legifrance. gouv.fr/codes/texte_lc/LEGITEXT000006074075?init=-true&page=1&query=Code+de+l%E2%80%99urbanisme+&searchField=ALL&tab_selection=all (accessed: 21.02.2021).
• ČSN 73 0020 (1955), Obytné budovy.
• Décret du 26 janvier 1978 pris pour l’application de l’article 5 de la loi 77-2 du 3 janvier 1977 sur l’architecture relatif aux modèles types de construction (1978), no 78-171. Available at: https://www.legifrance.gouv.fr/loda/article_lc/LEGIARTI000006821777/ (accessed: 28.04.2021).
• Dekoral (n.d.), ‘Gołębi’, Dekoral. Available at: https://www.dekoral.pl/kolory/kolekcje-kolorystyczne/browse-allcolors/golebi (accessed: 28.04.2021). ‘
• Dove Color’ (n.d.), Dictionary.com. Available at: https:// www.dictionary.com/browse/dove-color (accessed: 28.04.2021).
• Dulux (n.d.), ‘4 sposoby na kwiatowe odcienie w Twoim domu’, Dulux.pl. Available at: https://www.dulux.pl/pl/ inspiracje/4-sposoby-na-kwiatowe-odcienie-w-twoim-domu (accessed: 28.04.2021).
• Grupa PSB and Model1 (n.d.), ‘Gołębia farba do ścian’, Model1.pl. Available at: https://model1.pl/wyjatkowe-kolory/golebi-farba-do-scian. (accessed: 18.09.2022).
• Hayten, P.J. (1960), El color en arquitectura y decoración. Barcelona: Las Ediciones de Arte.
• Jędraszko, A. and Biegański, L. (2011), ‘Planowanie przestrzenne w Niemczech - zarys systemu’, [in:] Martyniuk-Pęczek, J. and Lorens, P. (ed.), Planowanie i realizacja przedsięwzięć urbanistycznych, Gdańsk: Politechnika Gdańska and Akapit-DTP, pp. 45–84.
• Kamrowska-Załuska, D. (2011), ‘Projekt Lyon Confluence’, [in:] Martyniuk-Pęczek, J. and Lorens, P. (ed.), Planowanie i realizacja przedsięwzięć urbanistycznych, Gdańsk: Politechnika Gdańska and Akapit-DTP, pp. 107–118.
• Kwartnik-Pruc, A. and Przewięźlikowska, A. (2007), ‘Porównanie funkcjonowania planowania przestrzennego w Polsce i w Niemczech’, Geomatics and Environmental Engineering, 1(3), pp. 149–160.
• Ludwin, K. (2017), ‘Kolorystyka obiektów architektonicznych i aspekty prawne z tym związane’, Przestrzeń - Urbanistyka - Architektura, 2, pp. 205–216.
• Nurlelawati, A.J., Rodzyah, M.Y. and Normahdiah, S.S. (2012), ‘Environmental Colour Impact upon Human Behaviour: A Review’, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35, pp. 54–62. Available at: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.02.062 (accessed: 28.04.2021).
• O’Connor, Z. (2008), Façade Colour and Aesthetic Response: Examining Patterns of Response Within the Context of Urban Design and Planning Policy in Sydney, dissertation, the University of Sydney.
• Ozimek, A. (2016), ‘Digital Analysis of New Objects Colour Matching to the Existing Environment’ = ‘Cyfrowa analiza dopasowania kolorystycznego nowych obiektów do istniejącego otoczenia’, Space & Form = Przestrzeń i Forma, 26, pp. 271–283. Available at: https://doi.org/10.21005/pif.2016.26.D-09 (accessed: 28.04.2021).
• Petelenz, M. (2007), ‘Housing Spatial Integration - Formal and Practice Activity’ = ‘Integracja przestrzenna zespołów zabudowy - działania formalne i praktyka’, Czasopismo Techniczne. Seria Architektura, 104(1-A), pp. 139–145.
• Petelenz, M. (2015), ‘New Forms of Settlement - a Need or a Fancy?’ = ‘Nowe formy osiedleńcze - potrzeba czy fanaberia?, Czasopismo Techniczne. Seria Architektura, 112(1-A), pp. 109–130. Available at: https://doi.org/10.4 467/2353737XCT.15.005.3750 (accessed: 28.04.2021).
• Petelenz, M. (2021), ‘Local Spatial Development Plans - Threats or Opportunities?’ = ‘Plany zagospodarowania przestrzennego - szanse czy zagrożenia?’, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN Oddział w Krakowie, XLIX, pp. 163–170. Available at: https://doi.org/10.24425/tkuia.2021.138708 (accessed: 28.04.2021).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (2003), Dz.U. nr 120 poz. 1133. Available at: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20031201133 (accessed: 28.04.2021).
• Sobol, E. (ed.) (1999), ‘Gołębi’, [in:] Mały słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tarajko, J. (2006), Kolor w wiejskich zespołach architektoniczno-krajobrazowych - ze szczególnym uwzględnieniem wsi Polski Południowej, dissertation, Politechnika Krakowska, Kraków.
• Tarajko-Kowalska, J. (2009), ‘W poszukiwaniu inspiracji - kolor w tradycyjnej architekturze wsi polskiej’, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 12, pp. 58–66.
• Tarajko-Kowalska, J. (2010a), ‘Red Colour & Light in Architecture’, [in:] Zennaro, P. (ed.), Colour and Light in Architecture: International Conference, 11–12 November 2010: Proceesings, Verona: Knemesi, pp. 92–98. Available at: https://www.researchgate.net/publication/50231502_Red_Colour_Light_in_Architecture (accessed: 03.10.2022).
• Tarajko-Kowalska, J. (2010b), ‘Kolor w miejskiej przestrzeni publicznej’, Czasopismo Techniczne. Seria Architektura, 107(3-A), pp. 243–251.
• Toledo Municipal Code (2021), Chapter 1109: Design Standards, the Council of the City of Toledo, Ohio. Available at: https://codelibrary.amlegal.com/codes/toledo/latest/toledo_oh/0-0-0-105664 (accessed: 17.02.2021).
• Uchwała nr XI/338/19 Rady Miasta Szczecin z dnia 22 października 2019 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Pogodno - Somosierry 2” w Szczecinie (2019), Dz. Urz. Woj. Zach. 2019 poz. 6089.
• Uchwała nr XXVII/790/13 Rady Miasta Szczecin z dnia 25 lutego 2013 r. w sprawie Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Pogodno Somosierry” w Szczecinie (2013), Dz. Urz. Woj. Zach. 2013 poz. 1202.
• Urlandová, A. (1997), ‘Attempt at Finding Objective Factors Underlying Subjective Aesthetic Evaluations of Exterior Architectural Colour Schemes - an Experimental Research’, [in:] Sivik, L. (ed.), Colour and Psychology: From AIC Interim Meeting 96 in Gothenburg, Stockholm: Scandinavian Colour Institute AB, pp. 240–244.
• Urlandová, A. (2006), Navier farebnosti fasad. Námestie P.O. Hviezdoslava a Matúškova ulica Dolný Kubín, document available at the municipality office in Dolný Kubín.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (1994), tekst jednolity: Dz.U. 2021 poz. 2351, Dz.U. 2022 poz. 88.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2003), tekst jednolity: Dz.U. 2020 poz. 293, 471, 782, 1086, 1378, Dz.U. 2021 poz. 11.
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (2003), tekst jednolity: Dz.U. 2022 poz. 840.
• Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (2018), Dz.U. 2018 poz. 1496.
• Wolański, P., Trąba, C. and Rogut, K. (2016), ‘Floristic Diversity and Landscape Values of Xerothermic Grassland Communities in the Przemyśl Foothills’ = ‘Różnorodność florystyczna oraz walory krajobrazowe muraw kserotermicznych na Pogórzu Przemyskim’, Space & Form = Przestrzeń i Forma, 26, pp. 331–346. Available at: https://doi.org/10.21005/pif.2016.26.D-14 (accessed: 21.02.2021).
• Wright, A. and Murphy, D. (2009), ‘The Colour Affects System of Applied Colour Psychology’, [in:] Colour Affects: AIC Quadrennial Congress, 2009, London, UK. Available at: https://www.researchgate.net/publication/253271089_The_Colour_Affects_System_of_Colour_Psychology, DOI: https://doi.org/10.13140/2.1.4246.0489 (accessed: 28.07.2022).
• Zachariasz, A. (2021), ‘Ogród na osi. O fragmencie alei Róż w Nowej Hucie’, [in:] Jasiński, A. and Skaza, M. (ed.), Architektura, miasto, piękno. Pamięci profesora Wojciecha Kosińskiego. Praca zbiorowa, vol. 2, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM. Available at: https://doi.org/10.48269/66007-64-2-T2-22 (accessed: 21.02.2021).
• Zausznica, A. (2012), Nauka o barwie, 2nd edition, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zink, S. (2019), ‘Polychromy, Architectural, Greek and Roman’, [in:] Whitmarsh, T. et al. (ed.), Oxford Classical Dictionary, Oxford: Oxford University Press. Available at: https://doi.org/10.1093/acrefore/9780199381135.013.8184 (accessed: 21.02.2021).
• Żurawski, J. (2008), ‘Błędy popełniane przy termomodernizacji budynków mieszkalnych, cz. III’, Cieplej. Portal Dolnośląskiej Agencji Energii i Środowiska, 24.08.2008. Available at: http://cieplej.pl/index_artykuly.php5?dzial=2&kat=23&art=97&limit=84 (accessed: 28.04.2021).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023)