Tikkun Chatzot – semiotics of synagogues on the example of the synagogue in Siemiatycze

• Autorzy: Michalski Mateusz

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc210101

Warianty tytułu

PL

Tikkun Chacot – semiotyka synagogi na przykładzie bożnicy w Siemiatyczach

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article aims to describe the semiotic aspect of synagogue architecture in the context of liturgical texts and show the direct relationship between synagogues’ dimensions and the individual verses of prayers. The work’s subject was a synagogue in Siemiatycze, built at the end of the 18^th century. The example of prayer was Tikkun Chatzot, the midnight service that emerged under the influence of Kabbalistic movements in Safed. Under the influence of 17^th and 18^th­century mystical movements, it became part of the synagogue liturgy in Europe.The article presents a metrological analysis of the synagogue’s dimensions in Siemiatycze based on in situ research and the related Tikkun Chatzot prayer text’s gematric analysis. Gematria is a special kind of mysticism of the letters and is rooted in a particular way in the Hebrew language. It consists of converting the letters of words into numbers. This method assumes that letters in a word are understood as graphic signs of numbers. During the research, methods of logical argumentation, historical and analytical, and quantitative and statistical, were used.During the research, it was possible to indicate the relationship between the Tikkun Chatzot prayer fragments and the synagogue’s dimensions in Siemiatycze. It applies to external and internal dimensions. We find expressions relating to exile and nostalgia for the temple and Jerusalem more often in the external dimensions, whereas in interior dimensions we encounter expressions praising God. At the same time, it was indicated that this relationship represents the linguistically binary character of the synagogue architecture rooted in the exterior–interior opposition.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka semiotycznego aspektu architektury bożniczej w kontekście tekstów liturgicznych oraz wykazanie bezpośredniej relacji między wymiarami synagog a poszczególnymi wersami modlitw. Przedmiotem prac była synagoga w Siemiatyczach powstała w końcu XVIII w. Jako przykład modlitwy wybrano Tikkun Chacot, nabożeństwo o północy, które pojawiło się pod wpływem ruchów kabalistycznych w Safedzie, a które dość szybko pod wpływem ruchów mistycznych XVII i XVIII w. wpisało się jako element liturgii synagogalnej w Europie.W artykule dokonano analizy metrologicznej wymiarów synagogi w Siemiatyczach w oparciu o badania in situ oraz powiązanej z nią analizy gematrycznej tekstu modlitwy Tikkun Chacot. Gematria stanowi szczególną odmianę mistyki liter i jest zakorzeniona w szczególny sposób w języku hebrajskim. Polega na przetwarzaniu liter wyrazów w liczby. Metoda ta zakłada rozumienie liter w wyrazie jako znaków graficznych liczb. Podczas badań stosowano metody logicznej argumentacji, historyczno-analityczne oraz ilościowe i statystyczne.W czasie badań udało się wskazać związek fragmentów modlitwy Tikkun Chacot z wymiarami synagogi w Siemiatyczach. Dotyczy to wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych. Zdecydowanie częściej w wymiarach zewnętrznych odnajduje się wyrażenia odnoszące się do wygnania i nostalgii za świątynią i Jeruzalem. Najczęściej wyrażenia sławiące Boga odnoszą się do wymiarów wewnętrznych. Jednocześnie wskazano, iż związek ten przedstawia lingwistycznie binarny charakter architektury bożniczej zakorzeniony w opozycji wnętrze–zewnętrzne.

Słowa kluczowe

EN

synagogue; Tikkun Chatzot; Siemiatycze; gematria

PL

synagoga; Tikkun Chacot; Siematycze; bożnica; gematria

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 1 (65)
• Strony: 3--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Michalski Mateusz

• https://orcid.org/0000-0001-9709-814

Bibliografia

• [1] Michalski M., Gematria, geometria i inne fenomeny w architekturze judaizmu, Wrocław 2020.
• [2] Avierbuch M., Siemiatycka synagoga i przekazy o niej, "Jewriejska­ja Starina" 1911, nr 4, 563–567.
• [3] Maroszek J., Siemiatycze jako ośrodek dóbr ziemskich XV–XVIII wieku (do 1801 roku), [in:] H. Majecki (red.), Studia i materiały do dziejów Siemiatycz, PWN, Warszawa 1989, 7–42.
• [4] Leszczak M., Synagoga w Siemiatyczach, "Białostocczyzna" 1987, nr 7, 23–25.
• [5] Kałamajska-Saeed M., Siemiatycze, Drohiczyn i okolice, [in:] M. Kałamajska-Saeed (red.), Katalog zabytków sztuki w Polsce. Seria nowa, t. 12, Województwo Białostockie (Podlaskie), Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1996.
• [6] Bergman E., Jagielski J., Zachowane synagogi i domy modlitwy w Polsce: katalog, ZIH, Warszawa 1996.
• [7] Gilewski I., Siemiatycze. Zarys monografii od pradziejów do 1939 roku, SPILO, Siemiatycze 1958.
• [8] Siemiatycze, woj. białostockie. Studium historyczno­urbanistyczne do planu zagospodarowania przestrzennego miasta, L. Kozakiewicz, W. Kalinowski, P.M. Gartkiewicz (oprac.) [manuscript in WUOZ, Białystok, sygn. 872].
• [9] Kaczorowski K., Synagoga w Siemiatyczach (woj. białostockie). Sprawozdanie z oględzin dokonanych w kwietniu 1959 r., Białystok 1959 [manuscript in WUOZ, Białystok, sygn. 283646].
• [10] Siemiatycze synagoga – Inwentaryzacja Budynku, PP PKZ w Białymstoku, Białystok 1958 [manuscript in WUOZ, Białystok, sygn. 4868].
• [11] Gorlin A., Kabbalah in art and architecture, Thames & Hudson, New York 2013.
• [12] Scholem G., Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, Aletheia, Warszawa 2007.
• [13] Karo J., Szulchan Aruch, https://torah.org/series/shulchan­aruch/ [accessed: 23.01.2021].
• [14] Tikkun Chatzot The Midnight Rite, Tukkun Rachel, Tikkun Leah with Psalms, Readings and Confession, S.Z. of Laidi (ed.), http://opensiddur.org/wp-content/uploads/2010/08/Tikkun-%E1%B8%A4atzot-Nusa%E1%B8%A5-Ha-Ari-%E1%B8%A4aBaD.pdf [accessed: 15.11.2015].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).