Zawartość cynku, ołowiu i kadmu w podgrzybku brunatnym (Xerocomus badius (fr.) E.) zebranym w silnie zanieczyszczonym kompleksie leśnym

Pająk, M.

doi:10.12912/23920629/64530

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zawartość cynku, ołowiu i kadmu w podgrzybku brunatnym (Xerocomus badius (fr.) E.) zebranym w silnie zanieczyszczonym kompleksie leśnym

Autorzy

Pająk M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/64530

Warianty tytułu

The content of zinc, lead and cadmium in bay bolete (Xerocomus badius (fr.) E.) collected from a strongly polluted forest complex

Języki publikacji

Abstrakty

Prace badawcze zostały przeprowadzone na terenie Nadleśnictwa Świerklaniec Obręb Brynica, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu metalurgicznego, jakim jest Huta Cynku „Miasteczko Śląskie” (HCMŚ). Jesienią 2008 roku na przedmiotowym terenie założono 31 stałych powierzchni badawczych w regularnej siatce kwadratów 1500×1500 m. Powierzchnie badawcze zostały usytuowane na północny wschód i wschód od emitora (HCMŚ), zgodnie z kierunkiem panujących wiatrów. We wrześniu 2013 r. oraz wrześniu i październiku 2014 r. na powierzchniach tych dokonano zbioru owocników podgrzybka brunatnego (Xerocomus badius (Fr.) E.). W pobranym materiale oznaczono zawartości metali ciężkich (Zn, Pb, Cd) techniką spektrometrii emisyjnej z wzbudzaniem plazmowym ICP-AES. Celem niniejszej pracy było określenie poziomu kumulacji wybranych metali ciężkich (Zn, Pb, Cd) w podgrzybku brunatnym lasów obrębu Brynica Nadleśnictwa Świerklaniec oraz ich korelacji pomiędzy zawartością w glebie i badanych grzybach. Przeprowadzona analiza zawartości wybranych metali ciężkich w badanym gatunku grzybów wykazała, że stopień zanieczyszczenia owocników Cd, Pb i Zn jest na powierzchniach badawczych obrębu Brynica bardzo wysoki. Stwierdzono bardzo wyraźne przekroczenie dopuszczalnych norm określających maksymalną zawartość szkodliwych pierwiastków w grzybach, zwłaszcza w odniesieniu do Cd.

The research was carried out in the Świerklaniec Forest District, the Brynica sub-district, which is located in the immediate vicinity of a metallurgical plant, a zinc mine named Huta Cynku “Miasteczko Śląskie” (HCMŚ). In autumn 2008, in the area in question, 31 permanent trial plots were established, aligned within a regular net of squares, with dimensions of 1500×1500 m. The trial plots were located to the north-east and to the east of the emitter (the HCMŚ zinc mine), accordingly with the direction of prevailing winds. In September 2013, and September and October 2014, sporocarps of bay bolete (Xerocomus badius (Fr.) E.) were collected from the trial plots. The analyses performed for the material gathered covered a determination of heavy metal content in mushrooms (Zn, Pb and Cd), using a method of inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy ICP-AES. This paper aimed to establish the accumulation levels of selected heavy metals (Zn, Pb and Cd) in bay bolete growing in forests of the Brynica sub-district, in the Świerklaniec Forest District, and the correlation between their content in soil and in the mushrooms under scrutiny. The analyses revealed that the contamination degree in the investigated species was extremely high. The content of toxic elements in bay bolete significantly exceeded the acceptable standards referring to the maximum content of heavy metals in mushrooms, which was particularly true for cadmium.

Słowa kluczowe

grzyby jadalne zanieczyszczenie środowiska metale ciężkie

edible mushrooms environmental pollution heavy metals

Wydawca

Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Inżynieria Ekologiczna

Rocznik

2016

Tom

Nr 49

Strony

221--226

Opis fizyczny

Bibliogr. 27 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Pająk M.

rlpajak@cyf-kr.edu.pl

Zakład Ekologii Lasu i Rekultywacji, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Al. 29-ego Listopada 46, 31-425 Kraków

Bibliografia

1. Adamiak E., Kalembasa S., Kuziemska B., 2013. Zawartość metali ciężkich w wybranych gatunkach grzybów jadalnych. Acta Agrophysica, 2013, 20(1), 7–16
2. Ankundo-Janowska A., Glura J. 2013. Znaczenie produktów ubocznego użytkowania lasu dla gospodarki narodowe. Forestry Letters, 104, 99–107.
3. Çayir A., Coşkun M., Coşkun M. 2010. The heavy metal content of wild edible mushroom samples collected in Canakkale Province, Turkey. Biological Trace Element Research, 134, 212–219.
4. Chrastný V., Vaněk A., Teper L., Cabala J., Procházka J., Pechar L., Drahota P., Penížek V., Komárek M., Novák M. 2012. Geochemical position of Pb, Zn and Cd in soils near the Olkusz mine/smelter, South Poland: effects of land use, type of contamination and distance from pollution source. Environmental Monitoring and Assessment, 184(4), 2517–36.
5. Falandysz J., Monkiewicz E., Klawikowska K., Gucia M. 2001. Total Merkury concentration of wild edible mushrooms of the Borecka Forest and the adjacent area. Polish Journal of Food and Nutrition Science, 10, 53–58.
6. Falandysz J., Bielawski L., Kawano M., Brzostowski A., Chudzyński K. 2002. Merkury in mushrooms and soil from the of Wieluńska Upland in south-central Poland. Journal of Environmental Science and Health, A37, 1409–1420.
7. Gambuś F., Rak M. 2000: Wpływ właściwości gleby na rozpuszczalność związków kadmu. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 472, 251–257.
8. Gast C.H., Jansen E., Bierling J. 1988. Heavy metals in mushrooms and their relationship with soil characteristics. Chemosphere, 17, 789–799.
9. Gruszecka A.M., Wdowin M. 2013. Characteristics and distribution of analyzed metals in soil profiles in the vicinity of a postflotation waste site in the Bukowno region, Poland. Environmental Monitoring and Assessment, 185, 8157–8168
10. Kabata-Pendias A., Piotrowska M. 1984. Zanieczyszczenie gleb i roślin uprawnych pierwiastkami śladowymi. Warszawa, CBR, 8–15.
11. Kalač P., Nižnanska M., Bevilaqua D., Stašlova I. 1996. Concentration of mercury, copper, cadmium and lead in fruiting bodies of edible mushrooms in a vicinity of a mercury smelter and copper smelter. Science of the Total Environment, 15, 251–258.
12. Kalač P., Svaboda L. 2000. A review of trace element concentrations in edible mushrooms. Food Chemistry, 69, 273–281.
13. Kalač, P., Svoboda, L., Havličkova, B. 2004. Contents of detrimental metals mercury, cadmium and lead in wild growing edible mushrooms: A review. Energy Education Science and Technology, 13, 31–38.
14. Karmańska A., Wędzisz A. 2010. Zawartość wybranych makro i mikroelementów w różnych gatunkach grzybów wielkoowocnikowych z okolic województwa łódzkiego. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 43, 124–129.
15. Krzaklewski W., Barszcz J., Małek S., Kozioł K., Pietrzykowski M. 2004. Contamination of forest soils in the vicinity of the sedimentation pond after zinc and lead ore flotation (in the region of Olkusz, southern Poland). Water, Air and soil Polution, 159, 151–164.
16. Pająk M., Jasik M. 2010. Poziom akumulacji cynku, kadmu i ołowiu w wierzchniej warstwie gleb leśnych w sąsiedztwie Huty Cynku „Miasteczko Śląskie”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego nr 137, seria: Inżynieria środowiska – nr 17, 112–122.
17. Pająk M., Jasik M. 2011. Heavy metal (Zn, Pb, Cd) concentration in soil and moss (Pleurozium schreberii) in the Brynica district, southern Poland. iForest – Biogeosciences and Forestry, 4, 176–180.
18. Pająk M., Jasik M., 2012. Zawartość cynku, kadmu i ołowiu w owocach borówki czarnej (Vaccinium myrtillus L.) rosnącej w lasach Nadleśnictwa Świerklaniec. Sylwan, 156 (3), 233–240.
19. Pająk M., Gąsiorek M., Cygan A., Wanic T., 2015a. Concentrations of Cd, Pb and Zn in the top layer of soil and needles of scots pine (Pinus sylvestris L.): A case study of two extremely different conditions of the forest environment in Poland. Fresenius Environmental Bulletin, 24(1), 71 – 76.
20. Pająk M., Cygan A., Bilański P., Kołodziej Z., 2015b. Growth and development of the Scots pine (Pinus sylvestris L.) in forest environments strongly polluted with heavy metals. Journal of Environmental Protection and Ecology, 16(2), 620–629.
21. Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Świerklaniec na okres gospodarczy od 01.01.2003 r. do 31.12.2012 r. (manuskrypt).
22. Radulescu C., Stihi C., Busuioc G., Gheboianu A.I., Popescu, I.V. 2010. Studies concerning heavy metals bioaccumulation of wild edible mushrooms from industrial area by using spectrometric techniques. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 84, 641–646.
23. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.
24. Saa-Golak I., Sobieralski K., Siwulski M., Lisiecka J. 2011. Skład, wartości odżywcze oraz właściwości zdrowotne grzybów pozyskiwanych ze stanowisk naturalnych. Kosmos, 60(3–4), 483–490.
25. Svoboda L., Kalač P. 2003. Contamination of two edible Agaricus spp. mushrooms growing in a town with cadmium, lead, and mercury. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 71, 123–130.
26. Svoboda, L., Zimmermannova, K., Kalač P. 2000. Concentrations of mercury, cadmium, lead and copper in fruiting bodies of edible mushrooms in an emission area of a copper smelter and a mercury smelter. Science of the Total Environment, 246, 61–67.
27. Ullrich S.M., Ramsey M.H., Helios-Rybicka E. 1999. Total and exchangeable concentrations of heavy metals in soils near Bytom, an area of Pb/ Zn mining and smelting in Upper Silesia, Poland. Applied Geochemistry, 14, 187–196.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-197bc985-5ceb-4ba9-ad34-01a100e82ad2