Optymalizacja procedury oceny stanu troficznego wód przejściowych na przykładzie Zalewu Szczecińskiego

• Autorzy: Neverova-Dziopak E. , Kowalewski Z.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rb.2014.54

Warianty tytułu

EN

Optimization of trophic state assessment procedure for transitional waters on Szczecin Lagoon example

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ze względu na wysokie obciążenie antropogeniczne obszarów morskich i jego prognozowany wzrost w przyszłości, aktualnym problemem jest systematyczna ocena ich aktualnego stanu troficznego, analiza roli rozmaitych czynników eutrofizacji i opracowanie na tej postawie modeli symulacyjnych możliwego rozwoju tego procesu. To wszystko stanowi podstawę opracowania strategii zapobiegania negatywnym skutkom eutrofizacji i ma wielkie znaczenie w zarządzaniu przybrzeżnymi ekosystemami. Celem przeprowadzonych badań był poszukiwanie szybkiego i taniego sposobu oceny stanu troficznego wód przejściowych i przybrzeżnych w celu optymalizacji prowadzenia monitoringu procesów eutrofizacji i gromadzenia danych służących podstawą do formułowania matematycznych modeli prognostycznych na przykładzie słonawych wód Zalewu Szczecińskiego. Analiza porównawcza możliwości zastosowania trzech liczbowych wskaźników troficzności – TSI, TRIX i ITS – pozwoliła potwierdzić wysoką wiarygodność każdego z nich do oceny intensywności procesu eutrofizacji w badanym akwenie i zaliczyć go do wód zeutrofizowanych. Wykonana kalkulacja kosztów oceny stanu troficznego dla pojedynczego punktu pomiarowo-kontrolnego na podstawie każdego z indeksów pozwoliła zaproponować zastosowanie wskaźnika ITS jako podstawę ekspresowego monitoringu procesu eutrofizacji ze względu na niskie koszty oceny, małą pracochłonność i łatwą interpretację wyników oceny. Zastosowanie tak taniej metody pozwoliłoby na poszerzenie sieci punktów pomiarowo-kontrolnych, zwiększenie częstotliwości pomiarów i dokonywania ocen oraz nadawałoby się do gromadzenie zasobów danych niezbędnych do formułowania modeli matematycznych.

EN

Rapid population growth, a high degree of urbanization and economic development in sea catchment areas led to a very significant anthropogenic pressure on marine ecosystems. The measures of prevention of escalation of these processes and the mechanisms of management of highly eutrophic coastal zones are not sufficiently developed, and it concerns especially the inland seas, which receive high loads of biogenic matter with rivers’ water. Due to high anthropogenic load on marine areas and its predicted increase in future, the following tasks seem to be very important: current assessment of water trophic state, analysis of the factors affecting the process of eutrophication and elaboration of simulation models for the prediction of its possible development. All this constitutes a basis for developing of the strategies to prevent the negative effects of eutrophication and is of great importance in the management of coastal ecosystems. The aim of the study was the search for a quick and low-cost method for brackish water trophic status assessing, which allows obtaining numerous statistical data series in order to optimize the monitoring of eutrophication process and formulation of predictive models. The research was based on the example of Szczecin Lagoon trophic status assessment realized on the base of comparison analyses of three different indexes used: TSI, TRIX and ITS. The degree of assessment similarity and comparison of unit costs of monitoring are presented.

Słowa kluczowe

PL

metoda oceny; stan troficzny; monitorowanie; proces eutrofizacji

EN

assessment method; trophic state; monitoring; eutrophication process

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture
• Rocznik: 2014
• Tom: z. 61, nr 3/I
• Strony: 171--181
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Neverova-Dziopak E.

• AGH University of Science and Technology, Department of Management and Protection of Environment, Krakow

autor

Kowalewski Z.

• AGH University of Science and Technology, Department of Management and Protection of Environment, Krakow

Bibliografia

• [1] Carlson R.: A trophic state index for lakes. Limnology and Oceanography, 22, 2977, 1975, s. 361–369.
• [2] Carlson R. E., Simpson J.: A coordinator’s guide to volunteer lake monitoring methods. North American Lake Management Society, 1996.
• [3] Giovanardi F., Vollenweider R.: Trophic conditions of marine coastal waters: experience in applying the Trophic Index TRIX to two areas of the Adriatic and Tyrrhenian seas. J. Limnol., 63(2), 2004, s. 199–218.
• [4] Jachniak E., Jaguś A.: Uwarunkowania i nasilenie eutrofizacji zbiornika Tresna. Nauka Przyroda Technologie Tom 5 Zeszyt 4, 2011.
• [5] Jaguś A.: Ocena stanu troficznego wód kaskady Soły. Proceedings of ECOpole Vol. 5, No. 1, 2011.
• [6] Kowalewski Z.: Weryfikacja moŜliwości zastosowania integralnego kryterium do oceny stanu troficznego wód płynących. Rozprawa Doktorska, Kraków 2012.
• [7] Neverova-Dziopak E.: Ekologiczne aspekty ochrony wód powierzchniowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów, 2007
• [8] Neverova-Dziopak E.: Podstawy zarządzania procesem eutrofizacji antropogenicznej. Wydawnictwa AGH, Kraków, 2010.
• [9] Stanisz A.: Biostatystyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2005.
• [10] Wyniki monitoringu Zalewu Szczecińskiego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2003.