Parki kulturowe jako narzędzie kształtowania i ochrony przestrzeni publicznych w Krakowie

• Autorzy: Mol Paulina

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.3435

Warianty tytułu

EN

Cultural parks as a tool for shaping and protecting public spaces in Cracow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wprowadziła do polskiego systemu prawnego nową formę ochrony zabytków w postaci parku kulturowego. Celem jego ustanowienia jest ochrona zabytków nieruchomych oraz krajobrazu kulturowego, występującego na danym terenie. Przez prawie 20 lat funkcjonowania tej formy ochrony zabytków, wciąż jeszcze niewiele samorządów zdecydowało się na utworzenie na terenie gminy (bądź kilku gmin) parku kulturowego. Niemniej, przy jasno sformułowanych zapisach i konsekwentnym ich egzekwowaniu, park kulturowy może być skutecznym narzędziem ochrony i kształtowania przestrzeni publicznych polskich miast i wsi. Powyższa tematyka została poruszona w niniejszym artykule na przykładzie parków kulturowych, funkcjonujących na terenie Krakowa.

EN

Abstract: The Act of July 23, 2003 on the protection and care of historical monuments introduced into the Polish legal system a new form of monument protection in the form of cultural parks. The purpose of its establishment is to protect immovable monuments and the cultural landscape found in a certain area. For almost 20 years of operation of this form of monument protection, still few local governments have decided to establish cultural parks on the territory of a municipality (or several municipalities). Nevertheless, with clearly formulated provisions and consistent enforcement, cultural parks can be an effective tool for protecting and shaping the public spaces of Polish towns and villages. The above-mentioned topics are discussed in this article on the example of cultural parks operating in Krakow.

Słowa kluczowe

PL

park kulturowy; ochrona zabytków; krajobraz kulturowy; przestrzeń publiczna

EN

cultural park; monuments protection; public space; cultural landscape

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 15
• Strony: 107--124
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., il.

Twórcy

autor

Mol Paulina

• Referat ds. Parków Kulturowych, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa

Bibliografia

• 1. Myczkowski Z. (2008), Przesłanki do zarządzania krajobrazem kulturowym w obszarach prawnie chronionych – myśli różne, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG”, nr 10.
• 2. Rulewicz J. (2004), Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami w świetle współczesnych problemów ochrony krajobrazu, (w:) Kucharczyk M. (red.), Współczesne problemy ochrony krajobrazu, Zarząd Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin.
• Spis przywołanych ustaw, uchwał i zarządzeń Prezydenta Miasta Krakowa:
• 1. Ustawa z dnia 27 marca o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 503 z poźn. zm.).
• 2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 840.
• 3. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774).
• 4. Uchwała Nr 71/2022 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 27 kwietnia 2022 r. w sprawie utworzenia Parku Kulturowego „Stare Miasto”.
• 5. Uchwała Nr XXXVI/913/21 Rady Miasta Gdańska z dnia 27 maja 2021 r. w sprawie zamiaru utworzenia parku kulturowego na terenie Śródmieścia Gdańska.
• 6. Uchwała Nr XIII/207/2019 z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie podjęcia prac nad utworzeniem w Mieście Racibórz parku kulturowego pod nazwą „Park Kulturowy Stare Miasto w Raciborzu”.
• 7. Uchwała Nr XXXV/431/21 Rady Miejskiej w Pszczynie z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie ogłoszenia o podjęciu prac nad utworzeniem parku kulturowego w Pszczynie.
• 8. Uchwała Nr 258/XVI/2015 Rady Miasta Rybnika z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia o podjęciu prac nad utworzeniem parku kulturowego w obszarze śródmieścia Miasta Rybnika.
• 9. Uchwała nr LVII/1493/2017 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie intencji przystąpienia do prac mających na celu utworzenie parku kulturowego.
• 10. Uchwała nr LXXIV/2105/2018 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 27 września 2018 r. w sprawie intencji przystąpienia do prac mających na celu utworzenie parku kulturowego.
• 11. Uchwała nr XXXIV/819/2012 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą „Wilanowski Park Kulturowy”.
• 12. Uchwała Nr XXXVI/908/20 Rady Miasta Krakowa z dnia 26 lutego 2020 r. w sprawie ustalenia „Zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń”.
• 13. Uchwała nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie uchwalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego.
• 14. Uchwała nr XLVII/732/18/2018 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 marca 2018 r. w sprawie przyjęcia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego (Dz. Urz. Woj. Mał. z dnia 18.04.2018r., poz.3215).
• 15. Uchwała nr XII/87/03 Rady Miasta Krakowa z dnia 16 kwietnia 2003 r. w sprawie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa.
• 16. Uchwała Nr CXII/1700/14 z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa".
• 17. Uchwała Nr CXIV/1174/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą ''Zwierzyniecki Park Kulturowy''.
• 18. Uchwała nr LXXXIV/833/05 Rady Miasta Krakowa z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru "Wzgórze św. Bronisławy" - ogłoszona w Dz. U. Woj. Małop. NR 476, poz. 3528 z dnia 29 sierpnia 2005 r.
• 19. Uchwała nr CXV/1547/10 Rady Miasta Krakowa z 3 listopada 2010 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Stare Miasto (tekst jednolity: Dz. Urz. Woj. Małop. z 2019 r., poz. 1507).
• 20. Uchwała nr XXIX/757/2019 Rady Miasta Krakowa z dnia 20 listopada 2020 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Nowa Huta (Dz. Urz. Woj. Małop. z 2019 r. poz. 8347).
• 21. Uchwała nr LXXXIII/2368/22 Rady Miasta Krakowa z dnia 27 kwietnia 2022 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Kazimierz ze Stradomiem (Dz. Urz. Woj. Małop. z 2022 r. poz. 3267).
• 22. Zarządzeniem Nr 1002/2012 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 17 kwietnia 2012 r. z późn. zm. w sprawie powołania Zespołu Zadaniowego ds. weryfikacji artystów ulicznych działających na obszarze objętym Uchwałą Nr CXV/1547/10 Rady Miasta Krakowa z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Stare Miasto.
• 23. Zarządzeniem Nr 3291/2019 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 4 grudnia 2019 r. z późn. zm. w sprawie w sprawie powołania zespołu zadaniowego pod nazwą Zintegrowane Centrum Zarządzania Dziedzictwem Krakowa, trybu i zakresu jego działania.
• 24. Zarządzeniem Nr 2111/2020 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 28 sierpnia 2020 r. z późn. zm. w sprawie powołania Zespołu ds. parków kulturowych.
• Spis stron internetowych:
• 1. sip.lex.pl (w zakresie wyroków sądów oraz treści ustaw).
• 2. sjp.pwn.pl.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).