Proposal for the modification of the OECD and EUROSTAT -based typologies for rural areas

• Autorzy: Skorupka M.

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2017.1.121

Warianty tytułu

PL

Propozycja modyfikacji typologii podziału przestrzeni wiejskiej kraju opartej na standardach OECD i EUROSTAT-u

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

According to the regionalisation procedure based upon OECD and EUROSTAT typologies, the land of EU Member States is subdivided into rural areas (ca. 90 per cent of the total EU territory) and urban areas (ca. 10 per cent thereof), generally based on the criterion of population density, with a threshold of 150 (OECD) or 300 (EUROSTAT) inhabitants per square kilometre. The proposed modification of both typologies relies on distinguishing, on the local level, of the third type of areas, called “natural areas,” and characterized as follows: • zero density of population; • occurrence of dense areas with habitats of natural type (forests, lakes, mountains, swamps etc.) within the given area; combined with; • low (negligible) level of human intervention. Desirability of distinguishing between the “natural area” type as opposed to the “rural area” type results from: • its functionality, which is wholly different from that of other types of “rural areas”; • high share of such land in the total area of the EU (more than 40 per cent); • the fact that the share of such areas in current type of rural areas – estimated as ca. 40 to 50 per cent – varies between the member states, from ca. 10 per cent (Benelux, Ireland) up to 80 and more per cent (Finland, Sweden), with less than 40 per cent share in Poland; • possibility to obtain a better approximation of the actual condition, reflected in quality data, including spatial data, describing the environment of natural areas and the remaining rural areas. As a consequence of distinguishing the “natural areas” on local level, we would be able to classify a region/sub-region type of “MOSTLY NATURAL” at regional level, with the share of “natural areas” on a threshold, e.g. 80 or 85 per cent, but no less than two thirds. Implementation of the aforementioned modification of methodology in both types is simple, and it could be performed fast. This is because all of the EU Member States (including Poland) already possess the necessary data in the framework of their IT systems including spatial data systems such as GIS (Geographic Information Systems) included, inter alia, in the IACS (Integrated Administration and Control System), which is mandatory for all the EU Member States for the implementation of the Common Agricultural Policy; as well as other relevant ortho-photos and airborne imagery. 122 M. Skorupka GLL No. 1 • 2017 Moreover, each of the EU Member States possesses, in digital form, a “cadastre” or an equivalent thereof (such as the “records of land and buildings” in Poland) as well as a system of the State’s administrative division (TERYT in Poland) down to the level of a village/town/settlement. Furthermore, the proposed modification for both typologies is not contrary to the provisions of the existing EU’s and Poland’s regulations on regionalisation.

PL

Przestrzeń krajów UE w procedurze regionalizacji podlega podziałowi, w oparciu o Typologię OECD lub Typologię EUROSTAT-u, na obszary wiejskie (ok. 90 % terytorium UE) oraz miejskie (10%), w zasadzie na podstawie kryterium gęstości zaludnienia z wielkością graniczną 150(OECD) lub 300(EUROSTAT) osób na km2. Modyfikacja obu typologii polega na wydzieleniu na poziomie lokalnym z obszarów wiejskich trzeciego typu obszarów o nazwie „obszary naturalne” charakteryzującego się jednocześnie: • ZEROWĄ gęstością zaludnienia, • istnieniem na tym obszarze zwartych środowisk typu NATURALNEGO (lasy, jeziora, góry, obszary bagienne itp.) • w nieznacznym stopniu przekształconych ingerencją człowieka. Celowość wyodrębnienie typu „obszarów naturalnych” z typu obszarów wiejskich wynika z: • diametralnie innej ich funkcjonalności niż pozostałych obszarów wiejskich, • przekraczającego 40% szacunkowego udziału w powierzchni ogólnej UE, • udziału powierzchniowego w dotychczasowym typie obszarów wiejskich szacowanego na ok. 40- 50% z tym, iż dla poszczególnych państw UE wynosi on od ok. 10% ( kraje Beneluksu, Irlandia) do ponad 80 % (Finlandia, Szwecja), przy udziale dla Polski poniżej rzędu 40%, • występowania większych więzi gospodarczych obszarów naturalnych z obszarami miejskimi niż wiejskimi oraz znacznie większej intensywności w korzystaniu tych obszarów przez ludność obszarów miejskich niż ludność obszarów wiejskich, • możliwości uzyskania znaczącego zbliżenia do stanu faktycznego wartości danych w tym przestrzennych opisujących środowisko obszarów naturalnych oraz pozostałej części obszarów wiejskich. Konsekwencją wydzielenia obszarów naturalnych na poziomie lokalnym jest wydzielenie na poziomie regionalnym typu regionu/podregionu o nazwie „PRZEWAŻAJĄCO NATURALNEGO” z udziałem „obszarów naturalnych” rzędu np. 80/85%, lecz raczej nie niższym od udziału na poziomie 2/3. Realizacja powyższej modyfikacji metodologii w ramach obu typologii jest bardzo prosta i szybka gdyż każdy z krajów UE, w tym także Polska, dysponuje niezbędnymi danymi w ramach systemów informatycznych, w tym przestrzennych typu GIS (Geographic Information System) zawartymi między innymi w obowiązkowym dla wszystkich krajów UE systemie ZSZiK- IACS (Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli - Integrated Administration and Control System) prowadzonym dla wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej UE oraz związanym z tym systemem ortofotomapami i zobrazowaniami satelitarnymi i lotniczymi. Ponadto każdy kraj UE dysponuje w postaci cyfrowej katastrem lub jego odpowiednikiem (w Polsce - ewidencja gruntów i budynków) oraz systemem podziału administracyjnego kraju do poziomu wieś/miejscowość/jednostka osadnicza (w Polsce TERYT). Proponowana modyfikacja obu typologii nie jest też sprzeczna z zapisami zawartymi w istniejących przepisach prawnych UE oraz Polski dotyczących regionalizacji.

Słowa kluczowe

EN

land; rural area; modification; OECD; EUROSTAT; natural area; mostly natural region

PL

obszar wiejski; Eurostat; podział przestrzeni wiejskiej kraju; obszar naturalny; typologia OECED

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2017
• Tom: no. 1
• Strony: 121--146
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Skorupka M.

• Departament Baz Referencyjnych i Kontroli Terenowych 02-822 Warszawa, ul. Poleczki 33

Bibliografia

• Dijkstra L., Poelman H. 2008. Remote Rural Regions: How the proximity to a city influences the performances of rural regions. Regional Focus, 1/08. The paper defines remote rural regions in Europeans countries [GOV/TDPC/TI/RD(2008)4. Materiał z posiedzenia Komitetu ds. Rozwoju Strukturalnego Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (STAR) i Komitetu Obszarów Wiejskich w dniu 20 października 2010 r.
• Leśnictwo. 2015. Informacje i opracowania statystyczne. Wydawnictwo Głównego Urzędu Statystycznego (GUS),Warszawa.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 roku. 2015. Wydawnictwo Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), Warszawa.
• Powszechny Spis Rolny 2010 – Obszary wiejskie. 2013.Wydawnictwo Głównego Urzędu Statystycznego, Olsztyn.
• Rocznik statystyczny rolnictwa. 2014. Roczniki branżowe. Wydawnictwo Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), Warszawa.
• Sobolewski W., Borowiak D., Borowiak M., Skowron R. 2014. Baza danych jezior Polski i jej wykorzystanie w badaniach limnologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Cure-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 roku. 2014. Informacje i opracowania statystyczne. Wydawnictwo Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), Warszawa.
• Rozporządzenie (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji jednostek terytorialnych do celów statystycznych – NUTS (Dz. Urz. UE, L 154, 21/06/2003 P. 0001–0041, EUR-Lex – 32003R1059) z późn. zm.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2000 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych – NTS (Dz. U. z 2000 r. Nr 58, poz. 685 z późn. zm.