Określenie dynamiki zmian w Puszczy Niepołomickiej na podstawie ortofotomapy wygenerowanej z archiwalnych zdjęć lotniczych z 1949 roku

• Autorzy: Wężyk P. , Matyja W.

Warianty tytułu

EN

Studying the dynamics of changes in Niepolomice primeval forest based on orthophotomap generated from archival aerial photos

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym celem pracy było określenie przydatności panchromatycznych, archiwalnych zdjęć lotniczych w ocenie dynamiki oraz kierunku zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym kompleksów Puszczy Niepołomickiej na obszarze blisko 11 000 ha. Podstawowym materiałem badawczym były czarno-białe zdjęcia lotnicze wykonane w latach: 1949 (skala 1:15 000) oraz 1951 (skala 1:25 000) oraz czarno-białe ortofotografie lotnicze z 2004 roku (Phare 2001). Ortofotomapy z projektu Phare 1996÷97 wykorzystano w procesie orientacji bezwzględnej stereogramów z roku 1949 (94 GCP) oraz 1951 (106 GCP). Numeryczny Model Terenu utworzony dla potrzeb projektu FOREMMS (Wężyk 2004) posłużył w generowaniu ortofotografii. Maksymalne błędy określenia położenia punktu w stereomodelu określone na fotopunktach nie przekroczyły wartości 2.96 metra współrzędnych płaskich (XY) oraz 4.78 metra dla współrzędnej wysokości (Z). Łącznie opracowaniu fotogrametrycznemu poddano 22 stereogramy z roku 1949 oraz 21 z roku 1951, na których na drodze fotointerpretacji skartowano 1132 obiekty przydzielane do 8 klas. Analiza czasowo-przetrzenna GIS klas obiektów pomiędzy rokiem 2004 a 1949÷51 wykazała na zwiększenie się powierzchni takich kategorii jak: „LAS” (+10.61%), „infrastruktura” (+575.65%) oraz „luki w drzewostanie” (+87.03%). Jednocześnie znaczna redukcje wykazała klasa „zręby” (pow., 70%) co świadczy o dużej dynamice pozytywnym kierunku zmian. Dalsze znaczne spadki areału dotyczą obiektów wykorzystywanych rolniczo w obrębie kompleksu samej Puszczy Niepołomickiej (redukcja o 33.9%). Dla największej z halizn o powierzchni 73.63 ha przeprowadzono szczegółowe analizy dynamiki zmian czasowo-przestrzennych wykorzystując w tym celu również zdjęcia lotnicze z lat 1965, 1987 oraz 2003.

EN

The main goal of the research in question was to study the suitability of panchromatic, archival aerial photos for the estimation of the dynamics and directions of changes in environment, based on the example of Puszcza Niepołomicka Primeval Forest which is situated about 30 km to the East from Krakow city centre. The research area is nearly 11000 hectares. The basic research material were B&W aerial photos taken in 1949 (scaled 1:15 000) and 1951 (scaled 1:25 000). The reference material were B&W orthophotos (pixel size 0.25 m) which were generated based on aerial photos made by PHARE 2001, scaled 1:13000. Additionally, the archival photos of 1965 and 1987 were used. The studies connected with external orientation of images and stereo digitalizing and orthorectification were made using soft copy station Dephos. Vectorisation of 2D orthoimages of 2004 and spatial analyses were made in ArcGIs 9.x (ESRI). The accuracy of geoposition (less than 3.0m for XY coordinates and less than 5 m for elevation Z) was good enough to make a premeditatedanalysis. Based on the studies, it can be stated that the archival aerial photos are a valuable source of information for the research into nature, due to the fact that they are available in an objective, visual form which gives each other the possibilities to focus on the past reality.

Słowa kluczowe

PL

archiwalne zdjęcia lotnicze; ortofotomapa; Puszcza Niepołomicka; analiza czasowo-przestrzenna GIS

EN

archival aerial photos; orthophotomap; Niepołomice Primeval Forest; spatial-temporal GIS analysis

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 17b
• Strony: 801--809
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz.

Twórcy

autor

Wężyk P.

• Laboratorium GIS i Teledetekcji, Wydział Leśny, Akademia Rolnicza w Krakowie

autor

Matyja W.

• Laboratorium GIS i Teledetekcji, Wydział Leśny, Akademia Rolnicza w Krakowie

Bibliografia

• 1.Kozak J., 2003. Forest Cover Change in the Western Carpathians in the Past 180 Years. Mountain Research and Development: Vol. 23, No. 4, s. 369–375.
• 2.Rigina 0., 2003. Detection of boreal forest decline with high-resolution panchromatic satellite imagery. International journal of remote sensing, Vol. 24 (9), s. 1895-1912.
• 3.Szczygielski K., 2003. Pomiary metoda DGPS w zmieniających się warunkach drzewostanowych. Praca magisterska wykonana w Katedrze Ekologii Lasu Wydziału Leśnego AR w Krakowie.
• 4.Wężyk P., 2004. Integracja technologii geoinformatycznych w systemie monitoring i zarzadzania ekosystemami leśnym Europy, na przykładzie projektu FOREMMS (5 PR UE). Teledetekcja Środowiska 33, s. 75-81.
• 5.Wężyk P., Guzik M., 2004. The use of “Photogrammetry-GIS” (P-GIS) for the Analysis of the changes in Tatra mountains natural environment. A message from the Tatra. Geographical Information Systems and Remote Sensing in Mountain Environment Research. Krakow, Poland; Riverside, California, USA. Jagiellonian University Press, s. 31-46.
• 6.Wężyk P., Sztremer M., 2005. Wykorzystanie fotogrametrii cyfrowej, GPS i GIS w procesie kartowania szaty roślinnej Babiogórskiego Parku Narodowego. Roczniki Geomatyki. Tom III, Zeszyt 2. s. 173-180.