Gipsy z doliny Nidy

• Autorzy: Pitera H.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Za pomocą obserwacji mikroskopowych w świetle przechodzącym, analizy skaningowej, derywatograficznej i chemicznej przebadano gipsy ze złoża Leszcze w dolinie Nidy. Wykonane analizy potwierdzają w badanych próbkach domieszki minerałów ilastych i węglanowych oraz pirytu, o czym świadczą podwyższone zawartości takich pierwiastków jak Mg, Al, K, Si, Fe, Ca i O. Widoczna również zmienność zawartości pierwiastków śladowych wskazuje na niejednorodność złoża. Gipsy z doliny Nidy utworzyły się około 15 min lat. Są to najlepiej odsłonięte w Polsce środkowomioceńskie ewaporaty. Niecka Nidziańska (ryć. 1) położona jest miedzy Jurą Krakowską a Górami Świętokrzyskimi. Dobrze odsłonięte struktury sedymentacyjne niecki nidziańskiej pozwalają odtworzyć środowisko sedymentacyjne mioceńskiego morskiego basenu, a jest to problem złożony. Badając gipsy Ponidzia wielu autorów stwierdza, że nie przeszły one przez głębsze pogrzebanie, które zatarłoby pierwotne cechy osadu. Procesami dotyczącymi powstania gipsów w dolinie Nidy zajmowało się wielu autorów od 150 lat. Badaniami mineralogiczno-geochemicznymi zostały objęte 4 reprezentatywne próby ze złoża Leszcze w Gackach (fot. 1).Wykonano badania makroskopowe, mikroskopowe w świetle przechodzącym, chemiczne metodą AAS (ATOMIC ABSORPTION SPEC-TROMETER) i obserwacje pod mikroskopem skaningowym wraz z analizą chemiczną w mikroobszarze. Przeprowadzono też badania derywatograficzne.

Słowa kluczowe

PL

derywatografia; badania mineralogiczne; badania geochemiczne; złoża gipsu

EN

derivatography; mineralogical research; geochemical research; gypsum deposits

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego
• Czasopismo: Wiadomości Naftowe i Gazownicze
• Rocznik: 2003
• Tom: R. 6, Nr 3 (59)
• Strony: 11--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Pitera H.

Bibliografia

• 1. Bąbel M., Uwagi na temat budowy i rozwoju gipsów szklicowych. Przegl. Geol. nr 11, 1984, str. 577-581.
• 2. M. Bąbel, 1992, Rozwój facjalny, sedymentacja i diageneza gipsów nadnidziańskich, s. 1-181, Praca doktorska. UW.
• 3. S.Hałas, M.Jasionowski, T.M. Peryt, Przegl. Geol., vol. 44, nr 10, 1996, str. 1054-1056,
• 4. Flis J., 1954 - Prace geogr. PAN 1, 1-73.
• 5. Garicki A., 1979 - Prace Geol. 119, 1-67.
• 6. S. Kwiatkowski, Złoża gipsów mioceńskich Polski południowej. G. Biuletyn 280, 1974. str. 299-336.
• 7. Pawłowski S., Pawłowska K„ Kubicka B., 1985 - Prace IG, 114, 1-109,.
• 8. T.M.Peryt, Diageneza ewaporatów. Przegl. Geol., vol. 44, nr 6, 1996. str. 608-611.
• 9. H. Sylwestrzak, Gips i anhydryt prawie bliźnięta. FIG, zesz. 12. Warszawa 1997.