Wychowanie obywatelskie żołnierzy w latach 1918–1939 przejawem ówczesnej edukacji dla bezpieczeństwa

• Autorzy: Dobrowolski Piotr
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł ma na celu zaprezentować model wychowania obywatelskiego żołnierzy Wojska Polskiego w latach 1918-1939. Jednocześnie przedstawiony model został porównany z dzisiejszym znaczeniem terminu „Edukacja dla Bezpieczeństwa”. Zabieg ten ma na celu wykazanie, iż działania na rzecz edukacji prowadzone w okresie międzywojennym, mimo faktu nieznajomości w/w terminu, posiadały jej wszelkie znamiona. Początkowo żołnierz w myśl wytycznych miał być wychowany w duchu narodowym. Sytuacja ta uległa zmianie po przewrocie majowym, kiedy to główny nacisk położono na wychowanie w duchu obywatelskim. W myśl wszystkich wytycznych żołnierz miał być świadomym obywatelem, gotowym do heroicznych poświęceń dla dobra narodu i państwa.

EN

The role of this article is to present a model of civic education of soldiers of the Polish Army between the years 1918 and 1939. Presented model is compared to the modern meaning of the term Education for Security. This procedure is intended to demonstrate that the all actions for civic education during the pre-war period, despite the fact that the term of Education for Security was completely unknown, had all the necessary elements of such activity. Initially, according to guideline, soldier had to be brought up in the national spirit. This situation changed since the May Coup when the education process had been focusing on the spirit of citizenship. Soldier had to be aware citizen, ready to heroic sacrifices for the good of the nation and the state.

Słowa kluczowe

PL

edukacja dla bezpieczeństwa; wychowanie obywatelskie; praca kulturalno-oświatowa; wojsko

EN

education for safety; civic education; cultural activities; educational activities; armed forces

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 4
• Strony: 111--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Dobrowolski Piotr

Bibliografia

• Brummer W., Praca oświatowa w wojsku, „Bellona” 1921, z. 7.
• Gałecki W., Co to jest wychowanie państwowe i jak się doń ustosunkować, Warszawa 1935.
• Jakubowska J., Organizacja bibliotekarstwa naukowego i oświatowego sił zbrojnych R.P. w latach 1918–1939, „Roczniki biblioteczne” 1964, z. 3–4.
• Kęsik J., Naród pod bronią. Społeczeństwo w programie polskiej polityki wojskowej 1918–1939, Wrocław 1998.
• Kursy przysposobienia oświatowego młodzieży do obrony narodowej na pomorzu, Toruń 1938.
• Okólnik Oddziału III sztabu M.S. Wosjk. z d. 23 listopada 1920, No 7627, [w:] Przepisy i regulaminy służby oświatowej. Rozkazy, rozporządzenia, instrukcje, programy i t.d. ogłoszone do 23 grudnia 1920, Warszawa 1921.
• Piątkowski C., Wychowanie wojskowe młodzieży w II Rzeczypospolitej, „Wiedza Obronna” 1987, nr 3.
• Pieczywok A., Edukacja dla bezpieczeństwa wobec zagrożeń i wyzwań współczesności, Warszawa 2012.
• Pogadanki o Polsce na stopniu I-ym żołnierskiej szkoły powszechnej, [w:] Przepisy i regulaminy służby oświatowej. Rozkazy, rozporządzenia, i t.d. ogłoszone do 23 grudnia 1920, Warszawa 1921.
• Porwit M., Duch żołnierski, Warszawa 1935.
• Porwit M., Przysposobienie żołnierza, [w:] Wychowanie wojskowe, Warszawa 1923.
• Rozkaz M.S. Wojsk. z dnia 15 maja 1920, No 4231. Org., [w:] Przepisy i regulaminy służby oświatowej. Rozkazy, rozporządzenia, instrukcje, programy i t.d. ogłoszone do 23 grudnia 1920, Warszawa 1921.
• Rydz-Śmigły E., Do strzelców: Artykuły, listy i przemówienia z lat 1920-1935, Warszawa 1936.
• Siemion C., Struktura Służby Oświatowo-Kulturalnej Wojska Polskiego w latach 1918–1921, „Zeszyty Naukowe Akademii Obrony Narodowej” 1992, nr 1.
• Sikorski M., Myśl wychowawczo-szkoleniowa marszałka Józefa Piłsudskiego w latach 1918–1935, Toruń 2005.
• Sosabowski S., Wychowanie żołnierza-obywatela, Warszawa 1931.
• Strzelecki M., Wizje wychowania społecznego w polskiej myśli politycznej w latach 1918–1939, Bydgoszcz 2008.
• Wieroński S., Wychowanie obywatelskie żołnierza, Lublin 1922.
• Wyszczelski L., Oświata, propaganda, kultura w Wojsku Polskim w latach 1918–1945, Warszawa 2004.
• Wyszczelski L., Społeczeństwo a obronność w Polsce (1918–1939), Toruń 2007.
• Wytyczne pracy oświatowo-kulturalnej i wychowawczej w wojsku na okres jesienno-zimowy 1935/1936 r., Grodno 1935.
• Wytyczne wychowania obywatelskiego w organizacjach przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego, Warszawa 1932.
• Zakrzewska A., Związek Strzelecki 1919–1939. Wychowanie obywatelskie młodzieży, Kraków 2007.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).