Nowe procesy i prace, podczas których są uwalniane czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

• Autorzy: Pośniak Małgorzata , Dobrzyńska Elżbieta

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/1.117.2023

Warianty tytułu

EN

New processes and activities involving the release of carcinogens or mutagens

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Substancje chemiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym występujące w środowisku pracy stanowią poważne wyzwanie dla pracodawców i zarządzających bezpieczeństwem pracy w przedsiębiorstwach w Polsce, a także w pozostałych państwach Unii Europejskiej i na świecie. Z tego względu europejskie organizacje i instytucje rządowe podjęły w 2015 r. decyzję o konieczności intensyfikacji działań ukierunkowanych na prewencję w celu ograniczenia narażenia zawodowego na te substancje. Zdecydowano, że podstawą tych działań będzie wprowadzenie we wszystkich państwach UE wiążących wartości dopuszczalnego narażenia zawodowego (BOELVs) dla substancji sklasyfikowanych jako rakotwórcze/mutagenne. Podjęto również działania ukierunkowane na identyfikowanie procesów i prac, podczas których są emitowane substancje rakotwórcze i/lub mutagenne. Uznanie prac związanych z narażeniem na krzemionkę krystaliczną – frakcję respirabilną (FRKK) powstającą w trakcie pracy, związanych z narażeniem przez skórę na działanie olejów mineralnych użytych wcześniej w silnikach spalinowych wewnętrznego spalania oraz związanych z narażeniem na spaliny emitowane z silników Diesla za prace, podczas których uwalniają się substancje rakotwórcze, nakłada na pracodawców dodatkowe obowiązki w celu ograniczenia ryzyka zawodowego i zapewnienia ochrony pracowników. W artykule przedstawiono zmiany w polskich przepisach dotyczących prac, podczas których dochodzi do uwalniana substancji chemicznych i ich mieszanin o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, oraz obowiązki pracodawców wynikające z tych zmian.

EN

Carcinogenic chemicals in the working environment are a serious problem for employers and occupational safety managers in companies in Poland, but also in other European Union countries and worldwide. Therefore, European governmental organisations and institutions decided in 2015 there is a need to intensify prevention-oriented activities to reduce occupational exposure to carcinogenic substances. The European Commission and the Advisory Committee on Safety and Health at Work considered that the basis for these actions would be the introduction of binding occupational exposure limit values (BOELVs) for substances classified as carcinogens and mutagens in all EU countries. They also recommended intensifying activities aimed at identifying processes and works which emit chemical substances that are carcinogenic and/or mutagenic. The recognition of activities involving exposure to: crystalline silica – respirable fraction (RCS) generated at work; dermal exposure to mineral oils previously used in internal combustion engines; and exhaust fumes emitted from diesel engines at work involving the release of carcinogenic substances, imposes additional obligations on employers to reduce occupational risks and ensure the protection of workers. This article presents changes in Polish regulations concerning work with chemical substances and their mixtures having a carcinogenic or mutagenic effect and the obligations and problems for employers arising from these changes

Słowa kluczowe

PL

frakcja respirabilna krzemionki krystalicznej; spaliny silników Diesla; węgiel elementarny; oleje mineralne przepracowane; procesy rakotwórcze

EN

respirable crystalline silica fraction; diesel exhaust; elemental carbon; mineral oils used in car engines; carcinogenic processes

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 3 (117)
• Strony: 15--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., tab.

Twórcy

autor

Pośniak Małgorzata

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0003-1175-2024

autor

Dobrzyńska Elżbieta

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0003-1595-9663

Bibliografia

• 1.Baza warsztatów samochodowych (2023). https://www.bnf.pl/katalog/baza/baza-warsztatow-samochodowych [dostęp: 14.04.2023].
• 2. Dyrektywa 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG). Dz. Urz. L 158 z 30.04.2004.
• 3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2398 z dnia 12 grudnia 2017 r. zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Dz. Urz. L 345 z 27.12.2017.
• 4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/130 z dnia 16 stycznia 2019 r. zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Dz. Urz. L 30 z 31.01.2019.
• 5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Dz. Urz. L 88 z 16.03.2022.
• 6. IARC, International Agency for Research on Cancer (1997). Silica, some silicates, coal dust and para-aramid fibrils. IARC Monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans, 68. IARC, Lyon. https://publications.iarc.fr/86 [dostęp: 17.07.2023].
• 7. IARC, International Agency for Research on Cancer (2014). Diesel and gasoline engine exhausts and some nitroarenes. IARC Monographs on evaluation of carcinogenic risks to humans, 105. World Health Organization.
• 8. Jakóbiec J., Wysopal G. (2013). Oleje przepracowane jako źródło zagrożenia środowiska naturalnego. Nowoczesny Warsztat, 28.05.2013. https://warsztat.pl/artykuly/oleje-przepracowane-jako-zrodlo-zagrozenia-srodowiska-naturalnego,61 641,bm9uZSE2MTY0MSEhbm93b2N6ZXNueXdhcnN6dGF0LnBsL2FydHlrdWx5LzA4LTIwMDUvb2xlamUvMw [dostęp: 17.07.2023].
• 10. Maciejewska A. (2014). Krzemionka krystaliczna: kwarc i krystobalit - frakcja respirabilna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podst. Met. Oceny Środow. Pr. 4(82), 67–128.
• 11. McClellan R.O., Hesterberg T.W., Wall J.C. (2012). Evaluation of carcinogenic hazard of diesel engine exhaust needs to consider revolutionary changes in diesel technology. Regul. Toxicol. Pharmacol. 63(2), 225–258.
• 12. Niepsuj A., Czerczak S., Konieczko K. (2020). Substancje chemiczne i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy w Polsce w latach 2013 - 2017. Med. Pr. 71(2), 187-203.
• 13. Rozkrut M., Kowalczyk A., Boguszewski R. (2020). Raport z badania sektora budowlanego w 2019. Bank Gospodarstwa Krajowego, Warszawa. https://www.bgk.pl/files/public/Pliki/dla_mediow/Raport_z_badania_sektora_budowlanego.pdf [dostęp: 17.07.2022].
• 14. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (CLP), zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/ WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006. Dz. Urz. WE L 353 z 31.12.2008 r., s. 1-1355, ze zm.
• 15. Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG). Dz. Urz. L 396 z 30.12.2006.
• 16. Rozporządzanie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU poz. 1286 ze zm.
• 17. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU z 2020 r., poz. 61.
• 18. Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 18 lutego 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU z 2021 r., poz. 325.
• 19. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 33, poz. 166 ze zm.
• 20. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. T.j. DzU z 2021 r., poz. 2235.
• 21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 stycznia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. DzU z 2020 r., poz. 197.
• 22. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lutego 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. DzU z 2021 r., poz. 279.
• 23. Starek A. (2013). Oleje mineralne. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podst. Met. Oceny Srodow. Pr. 2(76), 95-120.
• 24. Surgiewicz J., Pośniak M. (2021). Zagrożenia frakcją respirabilną krystalicznej krzemionki w przemysłowych procesach wysokotemperaturowych. Podst. Met. Oceny Srodow. Pr. 3(109), 189–204.
• 25. Summary Report (2018). Technical seminar concerning a 2nd proposal amending the Carcinogens and Mutagens Directive 2004/37/EC. 14 September 2018.
• 26. Szeszenia-Dąbrowska N., Wilczyńska U., Sobała W. (2014). Choroby zawodowe w Polsce w 2013 r. i ich czynniki przyczynowe. Med. Pr. 65(4), 463-472.
• 27. Szewczyńska M., Kowalska J., Pośniak M. (2023a). Ocena narażenia zawodowego na węgiel elementarny w zakładach stosujących maszyny i urządzenia z silnikami wysokoprężnymi. Med. Pr. 2023, 74(2), 93-102.
• 28. Szewczyńska M., Pośniak M., Kowalska J. (2023b). Spaliny silników Diesla mierzone jako węgiel elementarny. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy. Podst. Met. Oceny Srodow. Pr. 1(115), 5–25.
• 29. Szymańska J., Frydrych B., Bruchajzer E. (2019). Spaliny emitowane z silników Diesla, mierzone jako węgiel elementarny. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podst. Met. Oceny Srodow. Pr. 4(102), 43-103.
• 30. Takala J. (2018). Carcinogens at work: a look into the future. Vienna: Austrian EU Presidency, Vienna 24-25 Sep. 2018. https://roadmaponcarcinogens.eu/wp-content/uploads/2018/10/Takala.pdf [dostęp: 14.07.2023]

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).