Kościół Mariacki w Krakowie : problem początku i przekształceń architektonicznych w średniowieczu (preliminaria badawcze)

• Autorzy: Firlet J. , Kadłuczka A. , Pianowski Z.

Warianty tytułu

EN

St Mary’s church in Kraków : the problem concerning the beginnings of architectural alterations in the Middle Ages (research preliminaries)

• Konferencja: Forum Architecturae Poloniae Medievalis (2 ; 2009 ; Kraków)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Historiografia Kościoła Mariackiego w Krakowie budowana jest co najmniej od dwustu lat, a składają się na nią rezultaty pracy badaczy starszych pokoleń, dysponujących warsztatem naukowym o zróżnicowanym stopniu zaawansowania, oraz młodszych autorów, reprezentujących bardziej udoskonalone metody i narzędzia badawcze. Gdy zatem w 2008 roku we wnętrzu Bazyliki Mariackiej trwał kolejny remont konserwatorski, tym razem dotyczący posadzki, pojawiły się możliwości wejścia do kilku krypt, przy włazach których prowadzone były prace. Autorzy niniejszego artykułu uzyskali wówczas pozwolenie na penetrację czterech krypt, położonych w nawie północnej i południowej kościoła. Kolejna, druga możliwość zaistniała kilka miesięcy później, kiedy to poddano oględzinom zespół trzech krypt, położonych w południowo-zachodniej części Bazyliki. Na tym proces penetracji krypt został w zasadzie zakończony. W niniejszym artykule zrelacjonowano obserwacje poczynione w podziemiach Kościoła Mariackiego, które to zdaniem autorów należy traktować jako inspirację do podjęcia dalszych badań, mogących w sposób obiektywny wyjaśnić najstarsze dzieje świątyni.

EN

The historiography of St Mary’s Church in Kraków has been gathered for at least 200 years by many generations of senior researchers with different levels of research skills, as well as younger authors representing a school based on more improved methods and refined tools. When in 2008 a floor renovation inside the church took place, it opened up a possibility to enter a few of the crypts to which the hatches were worked on. The authors of the article gained then a permission to search through 4 crypts situated in the northern and southern naves of the church. Another opportunity arose a few months later, when an examination was carried out on a complex of 3 crypts situated in the south-west part of the church. The observations presented in the article were done in the vaults of the St Mary’s Church, and according to its authors they should be treated as an inspiration for further research, which may boost the degree of objectivity concerning the earliest historical period of the church.

Słowa kluczowe

PL

Bazylika Mariacka; krypta; weryfikacja badań architektonicznych

EN

St. Mary’s Church; crypt; verification of architectural researches

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 108, z. 7-A
• Strony: 331--356
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., il.

Twórcy

autor

Firlet J.

• Dział Archeologii, Zamek Królewski na Wawelu

autor

Kadłuczka A.

• Wydział Architektury, Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Politechnika Krakowska

autor

Pianowski Z.

• Dział Archeologii, Zamek Królewski na Wawelu

Bibliografia

• [1] Bargellini P., Morozzi G., Batini G., Looking Back to Santa Reparata, Firenze 1971.
• [2] Bartkiewicz Z., Przyczynek do historii kościoła P. Marii, „Przegląd Powszechny”, z. 1, 1981.
• [3] Bąkowski K., Kościół NP. Maryi w Krakowie, Kraków 1913.
• [4] Buśko C., Krakowski Rynek Główny w świetle badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 2005-2007, [w:] Florencja i Kraków; miasta partnerskie w Europie – wspólne dziedzictwo kultury, red. naukowa J. Jasieńko, A. Kadłuczka, E. Mandelli, Kraków 2010.
• [5] Długopolski E., Wstęp, [w:] Katalog kościoła NP. Maryi w Krakowie, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej”, T. 6, 1906.
• [6] Frančić M., Kraków. Kalendarz Dziejów, Kraków 1998.
• [7] Friedberg M., Założenie i początkowe dzieje kościoła N. Panny Maryi w Krakowie (XIII-XV), [w:] „Rocznik Krakowski”, T. 22, 1928.
• [8] Gąsiorowski W., Kościół Archiprezbiterialny NP. Maryi w Krakowie, Kraków 1982.
• [9] Grabowski A., Historyczny opis miasta Krakowa i jego okolic, Kraków 1822.
• [10] Kadłuczka A., Rynek Główny w Krakowie: podziemne muzeum w aspekcie architektoniczno-konserwatorskim, [w:] Florencja i Kraków; miasta partnerskie w Europie – wspólne dziedzictwo kultury, red. naukowa J. Jasieńko, A. Kadłuczka, E. Mandelli, Kraków 2010.
• [11] Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 1-2, Kraków 1998-1999.
• [12] Leńczyk G., Pod brukiem Rynku Głównego w Krakowie, „Biuletyn Krakowski”, t. I, 1958.
• [13] Lepiarczyk J., Fazy budowy kościoła Mariackiego w Krakowie (wiek XII-XV), „Rocznik Krakowski”, 34, 1959.
• [14] Piwowarczyk E., Dzieje kościoła Mariackiego (XIII-XVI w.), Kraków 2000.
• [15] Ptaśnik J., Studia nad patrycjatem krakowskim wieków średnich, [w:] „Rocznik Krakowski”, XVI, 1914.
• [16] Radwańska T., Krakowski kościół Najśw. Salwatora po badaniach archeologicznych w latach osiemdziesiątych, „Materiały Archeologiczne”, 27, z. 1, 1993.
• [17] Radwański K., Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków 1975.
• [18] Rajman J., Kraków: zespół osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków 2004.
• [19] Rajman J., Gmina miasta lokacyjnego w XIII i początkach XIV wieku, [w:] Kraków, studia z dziejów miasta, red. naukowa J. Rajman, Kraków 2007, 62.
• [20] Rojkowska H., Niewalda W., Kościół św. Mikołaja w świetle ostatnich badań historycznych i architektonicznych w latach 1994-1995, [w:] Studia z dziejów kościoła św. Mikołaja w Krakowie, red. Z. Kliś, Kraków 2002.
• [21] Samek J., Kościół Mariacki w Krakowie, Warszawa 1990.
• [22] Szyszko-Bohusz A., Architektura kościoła Najświętszej Panny Marii w Krakowie w historii budownictwa polskiego, „Biblioteka Krakowska”, nr 46, Kraków 1913.
• [23] Świechowski Z., Architektura romańska w Polsce, Warszawa 2000.
• [24] Węcławowicz T., Gotyckie bazyliki Krakowa, Kraków 1993.
• [25] Wyrozumski J., Kraków do schyłku wieków średnich, [w:] Dzieje Krakowa, red. M. Bieniarzówna, J. Małecki, t. 1, Kraków 1992, 126-127.
• [26] Zin W., Grabski W., Wczesnośredniowieczne budowle Krakowa w świetle ostatnich badań, „Rocznik Krakowski”, T. 28, Kraków 1966.
• [27] Żaki A., Kozieł S., Niżnik J., Badania nad przedlokacyjnym Krakowem w latach 1958-1961, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 15, 1963.