Przed 140 laty powstała fabryka papieru w Młynowie

• Autorzy: Szymczyk Maciej

Identyfikatory

DOI

10.15199/54.2024.2.3

Warianty tytułu

EN

140 years ago paper plant was established in Młynów

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie przedstawia dzieje fabryki papieru w Młynowie koło Kłodzka. Zakład powstał w 1884 r. jako inwestycja rodziny Schoellerów. Początkowo wytwarzano tam papiery do pakowania i drukowania, a jako surowiec wy korzystywano wytwarzany na miejscu ścier drzewny. W 1922 r. kontrolę nad zakładem przejął Ewald Schoeller junior. Jeszcze w tym samym roku papiernia została włączona do zarządzanego przez niego koncernu papierniczego, skupiającego kilka innych papierni i celulozowni na Śląsku. W 1945 r., po włączeniu ziemi kłodzkiej do Polski, zakład w Młynowie znacjonalizowano. Z czasem przestawiono produkcję na papiery pergaminowe z masy celulo zowej. W 1997 r. papiernię zniszczyła powódź.

EN

The study presents the history of the paper mill in Młynów near Kłodzko. The plant was established in 1884 as an investment of the Schoeller family. Initially, paper for packaging and printing was produced there, and locally produced wood pulp was used as a raw material. In 1922, Ewald Schoeller junior took control of the plant. In the same year, the paper mill was incorporated into the paper concern he managed, which included several other paper and pulp mills in Silesia. In 1945, after the Kłodzko region was incorporated into Poland, the plant in Młynów was nationalized. Over time, production was switched to parchment papers made of cellulose pulp. In 1997, the paper mill was destroyed by flood.

Słowa kluczowe

PL

Młynów; ścieralnia; papiernia

EN

Młynów; grinding mill; paper mill

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 80, nr 2
• Strony: 96--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz.

Twórcy

autor

Szymczyk Maciej

• Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju
• Komisja Historyczna SPP

• https://orcid.org/0000-0002-8504-6483

Bibliografia

• [1] „Adressbuch des Grundbesitzes in der Provinz Schlesien, dem Areal nach von 500 Morgen aufwärts”. 1873. Berlin s. 24-25.
• [2] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken sowie der Holzstoff- u. Holzpappen-, Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des Deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns u. der Schweiz”. 1886. Biberach. s. 38.
• [3] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken sowie der Holzstoff- u. Holzpappen-, Strohstoff- und Cellulose-Fabriken des Deu tschen Reiches, Österreich-Ungarns u. der Schweiz”. 1894. Biberach. s. 60.
• [4] „Adressbuch der Maschinenpapier- und Pappenfabriken sowie der Holzstoff-, Holzpappen-, Strohstoff- und Cellulose-Fabriken des deu tschen Reiches“. 1903-1904. Biberach. s. 81, 90.
• [5] „Adressbuch der Papierindustrie Deutschlands und der Schweitz“. 1914. Berlin. s. 121-122.
• [6] Archiwum Państwowe w Łodzi (dalej APŁ), zespół: Centralny Zarząd Przemysłu Papierniczego (dalej CZPP), sygn. 54. Sprawy nacjonalizacji Fabryki Papieru w Młynowie. s. 55-61.
• [7] APŁ, zespół: CZPP, sygn. 993. „Techniczno-produkcyjny paszport Fabryki Papieru w Młynowie 1950-1952”. cz. 2B. s. 54-63.
• [8] APŁ, zespół: CZPP, sygn. 994. „Paszport F-ki w Młynowie, aktualizacja za lata 1953-57”. s. 74.
• [9] Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Oddział Kamieniec Ząbkowicki (dalej APWKZ), zespół: Głuchołaskie Zakłady Papiernicze, sygn. 17. „Protokół Zdawczo-Odbiorczy przekazania przez Krapkowickie Zakłady Papiernicze Fabryki Papieru w Młynowie Głuchołaskim Zakładom Papierniczym w Głuchołazach”. s. 1-2, 8.
• [10] APWKZ, zespół: Głuchołaskie Zakłady Papiernicze, sygn. 19. „Protokół z konferencji w sprawie likwidacji sznurkarni w Nowej Rudzie podległej GZP Fabryce Papieru w Młynowie 1949-1951”. s. 9-10.
• [11] APWKZ, zespół: Krapkowickie Zakłady Papiernicze, sygn. 4. „Bilans otwarcia na dzień przyjęcia 17 VIII 1945. s. 8, 60-62.
• [12] APWKZ, zespół: Krapkowickie Zakłady Papiernicze, sygn. 9. „Dane statystyczne i wskaźniki do sprawozdań przedsiębiorstwa z działalności za 1948 r.”. s. 82-83.
• [13] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1938. Berlin. s. I 73-I 74.
• [14] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1944. Berlin. s. I 96.
• [15] Cal K. 1989. „Drogi rozwojowe Bardeckich ZP”. Przegląd Papierniczy 45 (5) : 175-176.
• [16] Czupiał J. 1963. Lokalizacja i rozwój przemysłu celulozowo-papierniczego na Śląsku w województwie wrocławskim i opolskim. Opole. tab. IV.
• [17] „Empfängerliste u. Zeugnisse über Papiermaschinen, Kartonmaschinen, Langsiebpappenmaschinen und Langsiebentwässerungsmaschi nen H. Füllner Warmbrunn”. Wyd. po 1914. s. 3, 8, 13.
• [18] „Fabrikant Ewald Schoeller 70 Jahre alt“. 1963. Wochenblatt für Papierfabrikation. (1) : 27.
• [19] Fedyszyn A. 1989. „Papier pergaminowy – komu za ile”. Przegląd Papierniczy 45 (5) : 177.
• [20] Gargasz D. 2000. „Powstanie i przyczyny upadłości Zakładów Papierniczych w Młynowie spółka z o.o.”. Praca dyplomowa, Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki wJeleniej Górze, Wałbrzych. s. 51-56, 63, 80-85.
• [21] „Generaldir. Ewald Schoeller 50 Jahre alt“. 1943. Wochenblatt für Papierfabrikation. (1) : 15.
• [22] „Geschäfts- und Personalnachrichten”. 1922. Wochenblatt für Papierfabrikation. (10) : 854.
• [23] „Geschäfts- und Personalnachrichten”. 1922. Wochenblatt für Papierfabrikation. (25) : 2272.
• [24] „Geschäfts- und Personalnachrichten”. 1929. Wochenblatt für Papierfabrikation. (32) : 999.
• [25] „Geschäfts- und Personalnachrichten”. 1929. Wochenblatt für Papierfabrikation. (42) : 1312.
• [26] Gradecki J. 2016. „100 lat wojowania o papier 1914-2014”. Łódź. s. 216.
• [27] „Handbuch der deutschen Aktien Gesselschaften”. 1936. T 2. Berlin. s. 1546.
• [28] „Industrielle Notizen”. 1884. Wochenblatt für Papierfabrikation. (4) : 124.
• [29] „Industrielle Notizen”. 1884. Wochenblatt für Papierfabrikation. (25) : 1079.
• [30] Informacje Elżbiety Motyki udzielone 8.02.2024.
• [31] Informacje Eugenii Rogalskiej i Ryszarda Siedlasza udzielone 5-6.02.2024.
• [32] Informacje Grzegorza Jagodzińskiego, dyrektora Zakładów Papierniczych w Młynowie Sp. z o.o., udzielone autorowi 4.10.2016.
• [33] Jarmułowicz H. 2016. „Fabryka papieru w Młynowie w oczach zarządu Bardeckich Zakładów Papierniczych”. Rocznik Muzeum Papiernictwa. (10) : 125-126.
• [34] Mikita S. 1989. „100 lat Bardeckich Zakładów Papierniczych”. Przegląd Papierniczy 45 (5) : 171-172.
• [35] Nekrolog Ewalada Schoellera. 1922. Wochenblatt für Papierfabrikation. (10) : 856.
• [36] Neue Papiermaschine. Dampfholzschleiferei”. 1894. Wochenblatt für Papierfabrikation (44) : 3537.
• [37] „Neue Papiermaschinen”. 1884. Wochenblatt für Papierfabrikation (11) : 463.
• [38] Nita M. 1987. „Przemysł celulozowo-papierniczy w Polsce Ludowej w latach 1944/45-1975 (zagadnienia ekonomiczne i techniczne)”. Dysertacja doktorska – maszynopis. Katowice. s. 103-104.
• [39] Perzyński M. 2002. „Gminy Kłodzko skarby i osobliwości. Przewodnik dla dociekliwych”. Wrocław. s. 263.
• [40] „Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej”. 2009. T 2. Kłodzko. s. 263.
• [41] Schmidt-Bachem H. 2011. „Aus Papier. Eine Kultur- und Wirtschafts geschichte der Papier verarbeitenden Industrie in Deutschland”. Berlin. s. 267.
• [42] „Schoeller, Leopold”. https://de.wikisource.org/wiki/ADB:Sch% C3%B6ller,_Leopold (dostęp: luty 2024).
• [43] „Schoeller. 500 Jahre unternehmerische Verantwortung, Tradition und Innovation”. 2016. München. s. 24, 44.
• [44] „Słownik geografii turystycznej Sudetów”. 1994. Red. M. Staffa”. T. 15. „Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy”. Wrocław .s. 288-289.
• [45] Szymczyk M. 2016. „Fabryka papieru w Młynowie koło Kłodzka”. Rocznik Muzeum Papiernictwa. (10) : 57-77.
• [46] Szymczyk M. 2000. „Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej”. Duszniki-Zdrój. s. 322.
• [47] Wochenblatt für Papierfabrikation. 1894. (24) : 1908.