Wykrywanie skażeń : nowe wyzwania

• Autorzy: Harmata Władysław

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0053.8568

Warianty tytułu

EN

Contamination detection : new calls

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeglądowy artykuł dotyczy aktualnej problematyki, jaką jest wykrywanie skażeń. Niestety nie można wykluczyć zagrożenia użycia broni masowego rażenia w konflikcie lokalnym przez Rosję. dodatkowo, analizując współczesne zagrożenia, należy uwzględniać możliwość wykorzystania przez terrorystów improwizowanych urządzeń wybuchowych z nadtlenkami acetonu i urotropiny. Krajowy system rozpoznania (wykrywania) skażeń jest technicznie i proceduralnie przestarzały w porównaniu do rozwiązań stosowanych w NATO. dominują detektory punktowe oraz patrole działające w rejonie skażeń, a w armiach NATO systemy zdalne, np. z wykorzystaniem technik lidarowych, środków bezpilotowych itp. W kraju znajdują się wszystkie elementy do utworzenia tego typu systemu rozpoznania skażeń.

EN

The overview article deals with the current issue of contamination detection. Unfortunately, the threat of the possibility of using weapons of mass destruction in a local conflict caused by Russia cannot be excluded. In addition, analysing contemporary threats, it is necessary to take into account the possibility of activity of terrorists using improvised explosive devices with acetone and urotropin peroxides. The country’s contamination reconnaissance (detection) system is technically and procedurally outdated compared to NATO solutions. Point detectors and patrols operating in the area of contamination dominate, while in NATO armies remote systems, e.g., using lidar techniques, unmanned means, etc., are used. Poland has all the elements to establish this type of contamination reconnaissance system.

Słowa kluczowe

PL

nauki chemiczne; urządzenia wybuchowe improwizowane; wykrywanie skażeń; monitoring skażeń

EN

chemical sciences; improvised explosive device; contamination detection; contamination monitoring

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 71, nr 4
• Strony: 31--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., il., rys., wykr.

Twórcy

autor

Harmata Władysław

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii, Instytut Chemii, Zakład Radiometrii i Monitoringu Skażeń, ul. gen. S. Kaliskiego 2, 00-908 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-6271-9000

Bibliografia

• [1] NATO’s Comprehensive, Strategic-Level Policy for Preventing the Proliferation of Weapons of Mass Destruction (WMD) and Defending Against Chemical, Biological, Radiological and Nuclear (CBRN) Threats, 1 Sep. 09 http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_57218.htm [dostęp: 03.2023].
• [2] Saska P., Klimentowski F., Kowalczyk P., Charakterystyka improwizowanych urządzeń wybuchowych stosowanych w konflikcie irackim, Zeszyty Naukowe WSOWL, 1, 2008, Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych, Wrocław, 2008.
• [3] Callimachi R., Rubin A. J., Fourquet L., A View of ISIS’s Evolution in New Details of Paris Attacks, The New York Times, 19.03.2016, https://www.nytimes.com/2016/03/20/world/europe/a-view-of-isiss-evolution-in-new-details-of-paris-attacks.html [access: 12.2022].
• [4] “La mère de Satan” ou TATP, l’explosif préféré de l’EI, le vif, 23.03.2016. https://www.levif.be/belgique/la-mere-de-satan-ou-tatp-lexplosif-prefere-de-lei/ [access: 12.2022].
• [5] Doherty B., Manchester bomb used same explosive as Paris and Brussels attacks, says US lawmaker, Guardian, 25.05.2017, https://www.theguardian.com/uk-news/2017/may/25/manchester-bomb-same-explosive-paris-brussels-attacks-mike-mccaul [access: 12.2022].
• [6] Dearden L., London attack: Parsons Green bombers ‘still out there’ more than 24 hour after Tube blast, officials warn, Independent, 16.09.2017, https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/london-attack-parsons-green-bombing-tube-underground-isis-latest-suspects-still-out-there-manhunt-police-investigation-a7949951.html [access: 12.2022].
• [7] “Mother of Satan” explosives used in Surabaya church bombings: Police, The Jakarta Post, 14.05.2018, https://www.thejakartapost.com/news/2018/05/14/mother-of-satan-explosives-used-in-surabaya-church-bombings-police.html [access: 12.2022].
• [8] Bryen S., “Mother of Satan” explosive used in Sri Lanka bombings, Asia Times 24.04.2019, https://asiatimes.com/2019/04/mother-of-satan-explosive-used-in-sri-lanka-bombings/ [access: 12.2022].
• [9] Joint Counterterrorism Assessment Team (JCAT), Office of the director of National Intelligence, National Counterterrorism Center, Frist Responder’s Toolbox, https://www.dni.gov/files/NCTC/documents/jcat/firstresponderstoolbox/78--NCTC-dHs-FBI---Triacetone-Triperoxide-(TaTP)-.pdf [access: 03.2023].
• [10] Szymczak P., TATP, materiał wybuchowy zwany matką szatana. Czy można go wykryć?, Focus.pl, 23.09.2029, https://www.focus.pl/artykul/czy-tatp-materia-wybuchowy-zwany-matk-szatana-mona-wykry [dostęp: 03.2023].
• [11] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach, Dz.U. 2013, poz. 96, http://isap.sejm.gov.pl/, [dostęp: 04.2023].
• [12] Plan współdziałania jednostek organizacyjnych wchodzących w skład jednolitego krajowego systemu wykrywania skażeń i alarmowania, MON, Warszawa 2011.
• [13] System OPBMR wg poglądów NATO, Krajowy System Wykrywania Skażeń i Alarmowania, w tym System OPBMR z Podsystemem Wykrywania Skażeń, Prezentacja autorstwa Wydziału analiz COAS, udostępniona dzięki życzliwości Centralnego Ośrodka Analizy Skażeń, Warszawa 2021.
• [14] Solarz J., Rozpoznanie skażeń we współczesnych uwarunkowaniach Cz. I, AON, Warszawa 2011.
• [15] Instrukcja systemu wykrywania skażeń w SZ RP, OPChem. 391/2002, MON sztab Generalny WP, Warszawa 2002.
• [16] Obrona przed bronią masowego rażenia w operacjach połączonych DD-3.8(B), Ministerstwo Obrony Narodowej, Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych, Szkol. 978/2020.
• [17] Samuels A. C., Delucia F. C., McNesby K. L., Miziolek W., Laser-induced breakdown spectroscopy of bacterial spores, molds, pollens and protein: initial studies of discrimination potential, Applied Optics, 42, 30, 2003, 6205-6209.
• [18] Bell A., Daum R., Johnson T., Detection of chemical agents in the atmosphere by passive IR remote sensing, [in:] Internal Standardization and Calibration Architectures for Chemical Sensors, Proceedings of SPIE, 3856, 2000, 44-56.
• [19] Gietka A., Mierczyk Z., Muzal M., Optoelektroniczne systemy zdalnego wykrywania skażeń i zanieczyszczeń atmosfery, Biuletyn WAT, 55, 2, 2006, 21-35.
• [20] Biological Detection System Technologies Technology and Industrial Base Study. A Primer on Biological Detection Technologies, final report, Prepared for the North American Technology and Industrial Base Organization (NATIBO), Prepared by TRW Systems and Information Technology Group February 2001.
• [21] Prezentacja na temat Broń biologiczna, http://slideplayer.pl/slide/435207/ [dostęp: 02.2023].
• [22] Biological Integrated Detection System (BIDS), https://www.google.pl/search?q=Biological+Integrated+detection+system+(BIds) [dostęp: 02.2023].
• [23] Harmata W., Ochrona przed skażeniami. Cz. V. Wybrane zagadnienia organizacyjne i techniczne rozpoznania skażeń, WAT, Warszawa 2020.
• [24] Zdalny detektor RAIDplus, Bruker.com. https://www.bruker.com/pl/products-and-solutions/cbrne-detectors/ft-ir/rapid-plus.html [dostęp: 02.2023].
• [25] Beil A., Real time remote detection and cloud imaging of CWA and TIC using high speed FTIR systems, Fifth Joint Conference on Standoff Detection for Chemical and Biological Defense, 2001.
• [26] Barnascolle F. P., Fervel F., Vallayer B., CWA Stand-off Detection, a New Figure-of-Merit: the Field Surface Scanning Rate, 11th International Symposium on Protection Against Chemical and Biological Warfare Agents, Sweden, June 2013, https://www.researchgate.net/publication/280313970_CWa_stand-off_detection_a_New_Figure-of-Merit_the_Field_surface_scanning_Rate
• [27] IHs Jane’s EOD & CBRNE Defence Equipment 2014-2015.
• [28] Harmata W., Ochrona przed skażeniami. Cz. III. Podstawy teoretyczne i rozwiązania praktyczne w dziedzinie zbiorowych środków ochrony przed skażeniami, WAT, Warszawa 2015.
• [29] Mierczyk Z., Optoelektroniczne systemy monitorowania zagrożeń, materiały z V Konferencji Naukowo-Technicznej „Zastosowania technik obserwacji Ziemi”, Zielonka 2010.
• [30] Harmata W., Witczak M., Pietrzak G., Aerial detection of contamination with the use of unmanned vehicles - development prospects, scientific Journal of the Military University of Land Forces, 50, 1, 2018, 5-24.
• [31] Harmata W., Witczak M., Rozpoznanie skażeń w Polsce - aktualny stan wiedzy, BITP, 52, 4, 2018, 20-45.
• [32] AAP-21(B), Słownik terminów i definicji NATO dotyczący zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych, agencja standaryzacyjna NATO, 2006.
• [33] Instrukcja o powietrznym rozpoznaniu skażeń, MON, Chem. 306/82, Warszawa 1982.
• [34] Robot wykryje użycie broni biologicznej, Badania i nauka, Politechnika Warszawska, https://www.pw.edu.pl/Badania-i-nauka/Badania-Innowacje-Technologie-BIT-PW/Robot-wykryje--uzycie-broni-biologicznej [dostęp: 04.2023].
• [35] Sikora T., Maziejuk M., Ceremuga M., Buczkowska a., Technologie mobilne w polowej identyfikacji zagrożeń biologicznych, [w:] J. Kocik, J. Dziuban, A. Górecka, Mobilne laboratorium do poboru próbek środowiskowych i identyfikacyjnych zagrożeń biologicznych, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2014.
• [36] Szajner-Kondaszewska O., Wykrywanie 3,3,6,6-tetrametylo-1,2,4,5-tetraoksanu (TATP) i 3,4,8,9,12,13-heksaoksa-1,6-diazabicyklo [4.4.4] tetradekanu (HMTD) za pomocą różnicowego spektrometru ruchliwości jonów, praca dyplomowa, WAT, Warszawa 2022.
• [37] Maziejuk M., Szyposzyńska M., Spławska A., Wiśnik-Sawka, M., Ceremuga M., Detection of Triacetone Triperoxide (TATP) and Hexamethylene Triperoxide Diamine (HMTD) fromthe Gas Phase with Differential Ion Mobility Spectrometry (DMS), sensors, 21, 2021, 4545.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).