Przestrzenny aspekt przekształceń w transporcie autobusowym na Dolnym Śląsku po 1989 r.

• Autorzy: Książek S.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.16.005.6303

Warianty tytułu

EN

The spatial aspect of the transformation of bus transportation in Lower Silesia after 1989

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W związku ze zmianami, jakie zaszły po 1989 r., transport autobusowy został poddany silnym przekształceniom zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Dotyczyły one różnych sfer jego funkcjonowania, takich jak: podstawy legislacyjne prowadzenia działalności przewozowej, rynek przewoźników autobusowych czy sieć linii komunikacyjnych. W artykule zwrócono szczególną uwagę na przestrzenny aspekt wspomnianych przekształceń, uwzględniając m.in.: transformację organizacyjno-własnościową Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej, współczesną strukturę przewoźników autobusowych, zmiany w kierunkach i natężeniu połączeń autobusowych oraz w obsłudze transportowej wybranych miejscowości. Przeprowadzona analiza potwierdziła intensywne przekształcenia w transporcie autobusowym, jakie zaszły na Dolnym Śląsku i całej Polsce w wyniku transformacji gospodarczej oraz deregulacji działalności przewozowej. Do najważniejszych zmian na rynku przewoźników autobusowych należy zaliczyć przekształcenia organizacyjno-własnościowe Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej oraz powstanie wielu prywatnych przewoźników, niezależnych od struktur dotychczasowego państwowego monopolisty. Biorąc pod uwagę obsługę transportową miejscowości oraz kierunki i natężenie połączeń należy zwrócić uwagę na wzrost liczby kursów na najważniejszych liniach autobusowych przy jednoczesnym ograniczeniu – a w wielu przypadkach likwidacji – połączeń na liniach o mniejszych potokach pasażerów.

EN

Bus transportation has undergone strong transformations, both at national and regional levels, due to the changes that have occurred since 1989. The article focuses on the spatial aspect of transformations while paying particular attention to: the organizational and ownership transformation of State Road Transport companies, the arrangement of carriers on individual communication lines and changes in courses and intensity of bus network. The analysis confirmed the intense transformation of bus transportation, which took place in both Lower Silesia and across entire Poland, is a result of economic transition and deregulation of transport services after 1989. The most important changes in the market include organizational and ownership transformation of State Road Transport companies and the emergence of new private carriers. If the courses and intensity of the connections are taken into account, it becomes necessary to pay attention to the increase in the number of courses at major bus lines that pass through main transport corridors while connections on the lines with smaller flow of passengers are being reduced and, in many cases, eliminated.

Słowa kluczowe

PL

deregulacja transportu; Dolny Śląsk; połączenia autobusowe; rynek przewoźników autobusowych

EN

deregulation of transportation; Lower Silesia; bus connections; bus operator's market

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 19(1)
• Strony: 52--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Książek S.

• Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Bibliografia

• [1] Baza Internetowa Regon GUS, https://wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl/appBIR/index.aspx. [20.05.2016]
• [2] Bąkowski W., 1996, Wizja rozwoju przedsiębiorstw PKS, Przegląd Komunikacyjny, 10, 14–18.
• [3] Bąkowski W., 1999, Perspektywy przedsiębiorstw PKS w nowych warunkach administracyjnych, Przegląd Komunikacyjny, 3, 1–4.
• [4] Knyziak Z., 1991, Koncepcja prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw transportu samochodowego, Przegląd Komunikacyjny, 6, 91–93.
• [5] Komornicki T., 1999, The development of international bus transport in Central Europe: the case of Poland [w:] Regular Interurban Coach Services in Europe, ECMT Round Table, 114, Paris, 47–76.
• [6] Koziarski S., 1996, Przekształcenia struktury przestrzennej transportu na Śląsku [w:] E. Jakubowicz, J. Łoboda (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, Studia Geograficzne LXV, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 117–137.
• [7] Książek S., Tomczak P., 2012, Wrocław jako węzeł transportu autobusowego. Kierunki i natężenie połączeń oraz rynek przewoźników autobusowych [w:] B. Namyślak, R. Szmytkie (red.), Przekształcenia przestrzeni miejskiej Wrocławia. Ujęcie geograficzne – vol. 1., Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 24, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 79–122.
• [8] Książek S., 2014, Przestrzenne następstwa deregulacji transportu autobusowego na przykładzie powiatu świdnickiego, Transport Miejski i Regionalny, 6, 11–18.
• [9] Menes E., 2000, Publiczny pozamiejski transport pasażerski w Polsce – rozwój, upadek, pytanie o przyszłość, Przegląd Komunikacyjny, 7–8, 11–18.
• [10] Piela Cz., 1995, Podstawowe problemy PKS, Przegląd Komunikacyjny, 2, 5–7.
• [11] Poźniak S., 1996, 50 lat PKS – i co dalej?, Przegląd Komunikacyjny, 4, 1–5.
• [12] Rozkład jazdy autobusów PKS 1987/1988, 16. okręg komunikacyjny, województwa: jeleniogórskie, wałbrzyskie,wrocławskie, 1987, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
• [13] Rozkład jazdy autobusów PKS 1987/1988, 17. okręg komunikacyjny, województwa: legnickie, zielonogórskie, 1987, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
• [14] Rozkład jazdy Pasażerskiej Komunikacji Samochodowej 2001/2002: I.2: województwo dolnośląskie: powiaty, 2001, Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji, Warszawa.
• [15] Rydzkowski W., Rolbiecki R., 1996, Sytuacja przedsiębiorstw PKS po deregulacji samochodowego rynku transportowego, Przegląd Komunikacyjny, 6, 16–20.
• [16] Taylor Z., Ciechański A., Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw PKS w nowej sytuacji gospodarczej, Przegląd Geograficzny, 2007, 79(1), 5–44.
• [17] Taylor Z., Ciechański A., 2013, Organizacyjno-własnościowe przekształcenia narodowych przewoźników drogowych w Polsce, Czechach i na Słowacji – część I, Przegląd Geograficzny, 85(2), 151–172.
• [18] Transport – wyniki działalności – roczniki z lat 1989-2014, wybrane lata, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• [19] Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, Dziennik Ustaw PRL, 41, poz. 324.
• [20] Ustawa z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, 1990, Dziennik Ustaw RP, 51, poz. 298.
• [21] Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, 1996, Dziennik Ustaw RP, 118, poz. 561.
• [22] Wyszukiwarka rozkładów jazdy e.podroznik.pl, http://www.epodroznik. pl. [20.05.2016]

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).