Celiaklia

Motybel-lwańczuk, E.; Zińczuk, J.; Matowicka-Karna, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Celiaklia

Autorzy

Motybel-lwańczuk E. , Zińczuk J. , Matowicka-Karna J.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Coeliac disease

Języki publikacji

Abstrakty

Celiakia, choroba trzewna, jest najczęściej występującą chorobą o podłożu autoimmunologicznym, w której czynnikiem indukującym procesy chorobowe jest gluten. Dotychczas choroba była kojarzona z okresem wieku dziecięcego, z remisją kliniczną choroby w czasie dojrzewania. Obecnie około 60% nowych przypadków jest rozpoznawanych u osób dorosłych, w tym nawet 20% wykrywanych przypadków dotyczy pacjentów po 60 r.ż. Zdecydowanie częściej na celiakię chorują kobiety, stanowiąc ok. 70% wszystkich chorych. W ostatnich latach zaobserwowano także zmianę przebiegu klinicznego choroby na postać nietypową, z przewagą objawów spoza układu pokarmowego. Prawidłowe postawienie diagnozy oraz szybkie wprowadzenie leczenia wpływają na stan zdrowia i dalsze życie chorego.

Coeliac disease is the most common autoimmune disease in which gluten is the factor inducing disease processes. So far, the disease has been associated with childhood, with its clinical remission during adolescence. Currently, about 60% of new cases are being diagnosed in adults, including up to 20% of detected cases in patients over 60 years of age. Women suffer from coeliac disease more often, accounting for about 70% of all patients. ln recent years, a change in the clinical course of the disease has been also observed - to its atypical or oligosymptomatic form, with the prevalence of non-gastrointestinal symptoms. Correct diagnosis and the rapid introduction of treatment affect a patient's health and their further life.

Słowa kluczowe

celiakia choroba autoimmunologiczna HLA-DQ2 anty-DGP anty-EMA anty-tTG

coeliac disease autoimmune diseases HLA-DQ2 anti-DGP anti-EMA anti-tTG

Wydawca

ELAMED Media Group

Czasopismo

Laboratorium Medyczne

Rocznik

2018

Tom

nr 4

Strony

32--36

Opis fizyczny

Bibliogr. 39 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Motybel-lwańczuk E.

Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

autor

Zińczuk J.

Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

autor

Matowicka-Karna J.

Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Bibliografia

1. Kaniewska M., Rydzewska G.: Choroba trzewna u dorosłych - patogeneza, manifestacje kliniczne, współistnienie z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit i innymi chorobami o podłożu immunologicznym. ”Przeg. Gastroenter.”, 2009, 4, 173-178.
2. Jarocka-Cyrta E.: Choroba trzewna. Patogeneza, diagnostyka serologiczna, nowe metody leczenia. ”Gastroenterol. Praktyczna”, 2011, 5, 19-28.
3. Gieżowska H., Gieżowska D.: Choroba trzewna - patogeneza, diagnostyka, leczenie i możliwości działań profilaktycznych. ”Probl. Hig. Epidemiol.”, 2014, 95 (4), 823-826.
4. Karczewska K.: Choroba trzewna, współczesny obraz kliniczny i diagnostyka. ”Pediatr. Współcz.”, 2006, 8, 220-221.
5. Lis J., Jarząb A., Witkowska D.: Rola mimikry molekularnej w etiologii schorzeń o charakterze autoimmunizacyjnym. ”Postępy Hig. Med. Dośw.”, 2012, 66, 475-491.
6. Valeski J.E., Kumar V., Beutner E.H. et al.: Immunology of celiac disease: tissue and species specifity of endomysial and reticulin antibodies. “Int. Arch. Allergy Appl. Lmmunol.”, 1990, 93 (1), 1-7.
7. Solnica B.: Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 2014.
8. Grzymisławski M., Stankowiak-Kulpa H., Włochal M.: Celiakia - standardy diagnostyczne i terapeutyczne 2010 roku. ”Forum Zaburzeń Metabolicznych”, 2010, tom 1, 1, 12-21.
9. Czerwionka-Szafarska M., Szafarska-Popławska A., MüIIer L.: Celiakia - choroba trzewna dzieci i dorosłych. ”Alergia”, 2006, 2, 20-24.
10. Bierła J.B., Trojanowska I., Konopka E. i wsp.: Diagnostyka celiakii i badania przesiewowe w grupach ryzyka. „Diagn. Lab.”, 2016, 52 (3), 205-210.
11. Standard for foods for special dietary use for persons intolerant to gluten. CODEX STAN 118-1979, adopted in 1979, amendment: 1983 and 2015, revision: 2008, www.fao.org/input/download/standards/291/CXS_118e_2015.pdf.
12. Kupper C.: Dietary guidelines and implementation for celiac disease. “Gastroenterology”, 2005, 128 (4, suppl 1), 121-127.
13. Losowsky M.S.: A history of coeliac disease. “Dig. Dis.”, 2008, 26 (2), 112-20.
14. Andrych K., Iwona E., Kryszewski A.: Choroba trzewna u dorosłych - wierzchołek góry lodowej. “Wiad. Lek.”, 2006, 59, 5-6.
15. Anderson C., French J., Sammons H. et al.: Coeliac disease; gastrointestinal studies and the effect of dietary wheat flour. “Lancet”, 1952, 1 (6713), 836-42.
16. Szajewska H.: Czy można zapobiec celiakii? ”Gastroenterol. Pol.”, 2008, 15, 119-122.
17. Marks J., Shuster S., Watson A.J.: Small-bowel changes in dermatitis herpetiformis. “Lancet”, 1966, 10, 2 (7476), 1280-2.
18. Chorzelski T.P., Sulej J., Tchorzewska H. et al.: IgA class endomysium antibodies in dermatitis herpetiformis and coeliac disease. “Ann. N. Y. Acad. Sci.”, 1983, 420, 325-34.
19. Chuppan D., Dennis M.D., Kelly C.P.: Celiac disease: epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and nutritional management. “Nutr. Clin. Care”, 2005, 8, 54-69.
20. Ziółkowski B.: Celiakia dorosłych. ”Przew. Lek”, 2005, 3, 125-130.
21. Jarosz M., Dzieniszewski J.: Celiakia: porady lekarzy i dietetyków. PZWL, Warszawa 2005.
22. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) NR 828/2014 z dnia 30 lipca 2014 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat nieobecności lub zmniejszonej zawartości glutenu w żywności. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L228/5, http://www.celiakia.pl/wp-content/uploads/2009/09/dyrektywa-8282014EU.pdf.
23. Lurie Y., Landau D.A, Pfeffer J. et al.: Celiac disease diagnosed in the elderly. “J. Clin. Gastroenterol.”, 2008, doi: 10.1097/01.mcg.0000247995.12087.7b.
24. Lundin K.E.A, Qiao S.W., Snir O. et al.: Coeliac disease - from genetic and immunological studies to clinical applications. “Scand. J. Gastroenterol.”, 2015, 50 (6), 708-17.
25. Sapone A., Bai J., Ciacci C. et al.: Spectrum of gluten-related disorders: consensus on new nomenclature and classification. “BMC Med.”, 2012, doi: 10.1186/1741-7015-10-13.
26. Karczewska K.: Celiakia u dorosłych - aktualne trudności w rozpoznawaniu. ”Pediat. Współcz.”, 2004, 6, 405-409.
27. Gutierrez-Achury J., Coutinho de Almeida R., Wijmenga C.: Shared genetics in coeliac disease and other immune-mediated diseases. “J. Intern. Med.”, 2011, 26, 591-603.
28. Kruszewski J.: Celiakia. Od patogenezy do leczenia. ”Alergia”, 2001, 1, 8-12.
29. Husby S., Murray J.A.: Diagnosing coeliac disease and the potential for serological markers . “Nat. Rev. Gastroenterol. Hepatol.”, 2014, doi: 10.1038/ngastro.2014.162.
30. Mäki M., Kallonen K., Lähdeaho M.L. et al.: Changing pattern of childhood coeliac disease in Finland. “Acta Paediatr. Scand.”, 1998, 77, 408-412.
31. Green P.H.: The many faces of celiac disease: clinical presentation of celiac disease in the adult population. “Gastroenterology”, 2005, doi: 10.1053/j.ga-stro.2005.02.016.
32. Schuppan D., Dennis M.D., Kelly C.P.: Celiac disease: epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and nutritional management. “Nutr. CIin. Care”, 2005, 8, 54-69.
33. Brown A.C.: Gluten sensivity: problems of an emerging condition separate from celiac disease. “Expert Rev. Gastroenterol. Hepatol.”, 2012, doi: 10.1586/egh.11.79.
34. Rubio-Tapia A., Hill I.D., Kelly C.P. et al.: ACG Clinical Guidelines: Diagnosis and Management of Celiac Disease. “Am. J. Gastroenterol.”, 2013, doi: 10.1038/ajg.2013.79.
35. Bai J.C., Fried M., Corazza G.R. et al.: World Gastroenterology Organisation global guidelines on celiac disease. “J. Clin. Gastroenterol.”, 2013, doi: 10.1097/MCG.0b013e31827a6f83.
36. Ludvigsson J.F., Bai J.C., Biagi F. et al.: Diagnosis and management of adult coeliac disease: guidelines from the British Society of Gastroenterology. “Gut”, 2014, doi: 10.1136/gutjnl-2013-306578.
37. Husby S., Koletzko S., Korponay-Szabo I.R. et al.: European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Guidelines for the diagnosis of coeliac disease. “J. Paediatr. Gastroenterol. Nutr.”, 2012, 54 (1), 136-60.
38. Czerwionka-Szaflarska M., Szaflarska-Popławska A., Müller L.: Co nowego w diagnostyce i leczeniu choroby trzewnej? „Acta Pneumon. Allergol. Pediat.”, 2005, 9 (2), 85-90.
39. Szymańska E., Szymańska S., Pawłowska J. et al.: The importance of anti-transglutaminase IgA antibody detection in the diagnosis of celiac disease - case report of an inappropriate diagnostic approach. “Prz. Gastroenterol.”, 2015, doi: 10.5114/pg.2015.52415.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-16647490-43bb-4981-ad5c-3a3e58e1a67c