Issues with protecting medieval urban layouts from selected example towns in Lesser Poland

• Autorzy: Kuśnierz Kazimierz , Kuśnierz-Krupa Dominika

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.19.042.10354

Warianty tytułu

PL

Problematyka ochrony średniowiecznych układów urbanistycznych na przykładzie wybranych miast z terenu województwa małopolskiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Nowadays the protection of historic urban layouts poses one of the greatest challenges in the field of cultural heritage protection. Even if this protection functions properly in large historic cities, it is sadly insufficient in smaller towns. The testimony to the latter claim is seen in deteriorating centres of small historic towns. Such degradation is a consequence of e.g. inappropriate investments disturbing their historic urban composition, which, in turn, demonstrates insufficient conservation protection. This article presents an analysis of selected medieval towns from Lesser Poland, with attention to both the state of preservation of their historic urban structure and the current form of its protection. Two towns (Nowy Targ, Skawina) are discussed in more detail.

PL

Obecnie jednym z największych wyzwań w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego jest ochrona układów urbanistycznych. O ile ochrona ta funkcjonuje prawidłowo na terenie dużych miast, o tyle na terenie mniejszych ośrodków jest ona niewystarczająca. Dowodem na słuszność takiego twierdzenia jest degradacja centrów małych miast zabytkowych. Degradacja ta związana jest m.in. z niewłaściwymi działaniami inwestycyjnymi, które powodują zaburzenie ich historycznej kompozycji urbanistycznej. To z kolei wskazuje na niewystarczającą ochronę konserwatorską. W niniejszym artykule przeanalizowano, zarówno pod kątem stanu zachowania historycznej struktury urbanistycznej, jak i bieżącej formy jej ochrony wybrane miasta zabytkowe Małopolski. Dwa z nich (Nowy Targ, Skawina) zostaną omówione w pracy szerzej.

Słowa kluczowe

EN

medieval urban layouts; historic towns in Lesser Poland; protection of historic towns

PL

średniowieczne układy urbanistyczne; zabytkowe miasta małopolski; ochrona miasta zabytkowego

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 116, iss. 4
• Strony: 37--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., il.

Twórcy

autor

Kuśnierz Kazimierz

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

autor

Kuśnierz-Krupa Dominika

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• [1] Declaration of the Speaker of the Polish Sejm from 3 October 2018, on announcing the uniform text of the Monument Protection Act, J. L. 2018, pos. 2067.
• [2] Rocznik Demograficzny 2018, D. Rozkrut (red.), Publ. GUS, Warszawa 2018.
• [3] Krupa M., Cultural landscape of Nowy Targ region – selected issues, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2016, 47.
• [4] Register of immovable monuments in Lesser Poland (division into communes and counties), http://www.wuoz.malopolska.pl/index.php/rejestr-zabytkow, access: 23.08.2018.
• [5] Mateszew S., Stare Cło, [in:] Źródła i materiały do dziejów miast małopolskich, typescript, archiwum Katedry Historii Architektury, Urbanistyki i Sztuki Powszechnej Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków 1983.
• [6] Krasnowolski B., Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, cz. II, Publikacje Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004.
• [7] Kiryk F., Rozwój urbanizacji Małopolski XIII–XVI, Publikacje Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1985.
• [8] Książek M., Kuśnierz K., Rozwój przestrzenny Nowego Targu do połowy XIX wieku, [in:] Dzieje miasta Nowego Targu, M. Adamczyk (red.), Publikacje Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Nowym Targu, Nowy Targ 1991–.
• [9] Kumor B., Parafie podhalańskie (do 1550 r.), [in:] Dzieje miasta Nowego Targu, M. Adamczyk (red.), Publikacje Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Nowym Targu, Nowy Targ 1991–.
• [10] Resolution No L/550/2010 of Town Council of Nowy Targ from 8 November 2010, on: passing local spatial development plan NOWY TARG 22 (Centre) with later amendments, https://www.nowytarg.pl/jb_ud.php?zm=2010-550-000-000, access: 16.09.2018.
• [11] Resolution No L/550/2010 of Town Council of Nowy Targ from 8 November 2010, Chapter 3, Principles of protecting cultural and historic heritage as well as heritage of contemporary culture, § 12, pt. 5.
• [12] Mitkowski J., Najstarszy widok Skawiny, “Małopolskie Studia Historyczne” 1963, 1–2 (20–21).
• [13] Skawina. Studium historyczno-urbanistyczne, t. I, S. Rusińska (red.), PKZ Cracow, PDNH, Kraków 1978–79.
• [14] Kuśnierz-Krupa D., Skawina w średniowieczu. Zagadnienia urbanistyczno-architektoniczne, Publikacje Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [15] Kuśnierz-Krupa D., History of spatial development of a “Casimir” town in Lesser Poland on the example of Skawina, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2010, 28,.
• [16] Kuśnierz-Krupa D., The castle Skawina as an example of medieval stronghold founded by King Casimir the Great, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2010, 27,.
• [17] Resolutions No XLIII/436/10 of Town Council in Skawina from 28 April 2010, on passing the local spatial development plan for the Town of Skawina within its administrative boundaries, with later amendments; http://www.gminaskawina.pl/index.php?option=34&cat_id=136&menu_id=551, access: 15.09.2018.

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).