Charakterystyka wybranych osuwisk z terenu południowej Polski uaktywnionych po okresie intensywnych opadów w 2010 roku

• Autorzy: Kaczmarczyk R. , Tchórzewska S. , Woźniak H.

Warianty tytułu

EN

Description of selected landslides from southern Poland activated after intensive rainfall in 2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań, które przeprowadzono na 74 osuwiskach z terenu południowej Polski, które powstały lub uaktywniły się po okresie intensywnych opadów w 2010 roku. W większości były to osuwiska, które spowodowały znaczne straty w budynkach mieszkalnych i infrastrukturze i których dalszy rozwój, w przypadku braku odpowiednich przeciwdziałań, może być źródłem poważnych problemów dla gospodarki. Prace obejmowały m.in. pomiar parametrów geometrycznych osuwiska (długość, szerokość, kąt nachylenia niszy oraz stoku, wysokość zerwy itp.), ocenę warunków geomorfologicznych i geologicznych, ustalenie rodzaju występujących gruntów i sposobu ich zalegania, typu osuwiska, występowania wód powierzchniowych i podziemnych, ekspozycji zbocza. Uwagę zwrócono również na geologiczno-inżynierskie warunki powstania osuwisk, powstałe szkody i zagrożenia oraz wykonane prace zabezpieczające. Wyniki badań wykazały, iż analizowane osuwiska to w większości obszary o powierzchni przekraczającej 1 tys. m2 i kącie nachylenia stoku ponad 20°. W 52% przypadków stwierdzono wpływ czynników antropogenicznych. Były to głównie: dodatkowe obciążenie skarp nasypem lub obiektem budowlanym, podcięcie zbocza przez wykop drogowy oraz błędy w projektowaniu. Naturalne przyczyny związane są natomiast głównie z oddziaływaniem wód opadowych w postaci zmian stanów wód powierzchniowych i podziemnych.

The article presents the results of the research which was carried out on 74 landslides in southern Poland. The landslides generated or reactivated after a rainfall in 2010. Most landslides caused signifi cant losses in residential buildings and infrastructure, which in case of further development and no appropriate countermeasures, may cause serious problems for the economy. The investigations on each landslide included: measurements of geometric parameters (length, width, angle of inclination of the slope and the niche, etc.), assessment of geomorphological and geological conditions, determination of the soil type, the arragement of soil layers, the type of the landslide, the presence of surface water and groundwater, and slope exposure. An attention was paid also to the engineering-geological conditions of landslides formation, damages caused by the mass movement and threats. The protection works were also described. The results showed that most of analyzed landslides has an area exceeding one thousand m2 and the angle of inclination over 20°. In 52% of cases the impact of anthropogenic factors was noticed. These were mainly: additional loading of slope by an embankment or other construction, undercutting by road excavation and errors in design. Natural causes are mainly associated with the impact of the rainwater, which has caused changes in surface water and groundwater conditions.

Słowa kluczowe

PL

powódź; osuwiska; ruchy geodynamiczne; geologia inżynierska; południowa Polska; polskie Karpaty

EN

flood; landslides; geodynamic movements; engineering geology; southern Poland; Polish Carpathians

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 446 (1)
• Strony: 65--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., zdj., wykr.

Twórcy

autor

Kaczmarczyk R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Tchórzewska S.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Woźniak H.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] BAŻYŃSKI J., KUHN A., 1970 — Objaśnienia do mapy osuwisk w skali 1:500 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [2] BOBER L., 1984 — Rejony osuwiskowe w polskich Karpatach fliszowych i ich związek z budową geologiczną regionu. Biul. Państw. Inst. Geol., 340: 115–162.
• [3] BOBER L., 1994 — Mapa dolin polskich Karpat fliszowych objętych degradacją wskutek ruchów masowych i eksploatacji kruszywa, 1:200 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [4] DZIAŁANIA resortu środowiska w zakresie systemu osłony przeciwosuwiskowej w Polsce. Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2010.
• [5] INSTRUKCJA obserwacji i badań osuwisk drogowych. GDDP, Warszawa, 1999.
• [6] MICHALIK A., 1970 — Objaśnienia do mapy osuwisk w Karpatach w skali 1:200 000. Arch. Oddz. Karp. Państw. Inst. Geol., Kraków.
• [7] POPRAWA D., RĄCZKOWSKI W., 2003 — Osuwiska Karpat. Prz. Geol., 51, 8: 685–692.
• [8] RĄCZKOWSKI W., 2001 — Osuwiska Polskich Karpat fliszowych. W: Przew. 72 Zjazdu Pol. Tow. Geol. i MAEGS 12, 10–15 września 2001, Kraków, 259–262.

Uwagi

PL

Artykuł w części: Geologia inżynierska w zagospodarowaniu przestrzennym

EN

Article in the part: Engineering geology in spatial planning