Ocena przekształceń piętrowego, ceglanego domu z dachem półpłaskim z przełomu XIX-XX pod wpływem termomodernizacji na przykładzie gminy Puck, woj. pomorskie

• Autorzy: Szarejko Magdalena , Górka Anna

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK73PUCK

Warianty tytułu

EN

Assessment of the transformations of a two-story brick house with a semi-flat roof dated to the turn of the nineteenth and the twentieth centuries after thermal refurbishment: case study of Puck County, Pomerania

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Ceglane budynki mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku, które stanowiły charakterystyczny element krajobrazu wsi pomorskiej, obecnie powszechnie poddawane są modernizacji w celu poprawy warunków cieplnych. Przedmiotem badania jest stan zachowania najmłodszego, historycznego typu domu w zagrodzie chłopskiej na Kaszubach – piętrowego, ceglanego domu z dachem półpłaskim. Badanie przeprowadzono na obszarze gminy Puck. Zidentyfikowano i opisano 42 obiekty w 16 miejscowościach. Ponadto zaproponowano metodę klasyfikacji i oceny zmian architektonicznych pod wpływem termomodernizacji. Rezultaty potwierdziły znaczną skalę przekształceń: zaledwie dwa obiekty zachowały się bez zmian, podczas gdy 67% jest częściowo lub znacznie przekształconych. Uzyskane wyniki dowodzą trwałości wiejskich, historycznych budynków ceglanych oraz potrzeby poszukiwania i popularyzacji rozwiązań termomodernizacyjnych spełniających warunki ich ochrony.

EN

Brick houses dating back to the turn of the nineteenth and the twentieth centuries, which were a distinctive component of the Pomeranian countryside’s landscape, are now commonly being transformed to improve their thermal conditions. This study analyzed the state of preservation of the most recent historical type of house in peasant homesteads in Kashubia, namely a two-story brick house with a semi-flat roof. The survey was conducted in the Puck County area. As many as forty-two sites in sixteen locations were identified and documented. In addition, a method for classifying and evaluating architectural changes under the influence of thermal efficiency improvement has been proposed in the study. The results confirmed the significant scale of transformation: only two buildings remained unchanged, while 67% of them were partially or significantly transformed. The results demonstrate the durability of rural, historical brick buildings and the need to search for and popularize thermal efficiency improvement solutions that meet the conditions for the preservation of such buildings.

Słowa kluczowe

PL

dom pomorski; termomodernizacja; ochrona dziedzictwa architektury wiejskiej; Kaszuby

EN

Pomeranian house; thermal efficiency; improvement; protection of rural architectural; heritage; Kashubia

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 73
• Strony: 102--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., fot.

Twórcy

autor

Szarejko Magdalena

• Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej

• https://orcid.org/0000-0001-9714-8148

autor

Górka Anna

• Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej

• https://orcid.org/0000-0002-0552-4423

Bibliografia

• Archiwalia / Archive materials
• 1. Archiwum Państwowe w Gdańsku Oddział w Gdyni Zespół: Starostwo Morskie w Wejherowie, sygn. 10/1938/0.
• 2. Archiwum Państwowe w Gdańsku Oddział w Gdyni Zespół: Zarząd Policji w Lęborku, sygn. 93/224/0.
• 3. Archiwum Państwowe w Białymstoku Zespół Kamera Wojny i Domen w Białymstoku: Obwieszczenie względem nowo budowania w prowincji Prus Nowo Wschodnich, 1797, nr zesp. 2, sygn. 3, k. 70.
• Teksty źródłowe / Source texts
• 4. Rozporządzenia policyjne ważne na obszarze województwa pomorskiego od roku 1843–1927, wstęp i oprac. Antni Wąchała, Grudziądz 1927.
• Opracowania / Secondary sources
• 5. Behal Barbara, Ogrzewanie powietrzne wnętrz w XIX w. na podstawie polskiego czasopiśmiennictwa, „Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 2011, nr XL.
• 6. Brzostowska Izabela, Skibiński Franciszek, Cegielnie miejskie w Koronie od połowy XVI do połowy XVII w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2018, nr 66(4).
• 7. Kozień Adam, Sprawne zarządzanie dziedzictwem kulturowym przez organy samorządu terytorialnego, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, nr 64.
• 8. Łukasiewicz Juliusz, Okres 1795–1918, [w:] Historia Polski w liczbach. Tom II. Gospodarka, red. Franciszek Kubiczek, Andrzej Jezierski, Andrzej Wyczański, Warszawa 2006.
• 9. Myczkowski Zbigniew, Krajobraz kulturowy – fenomen integracji ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2018, nr 56.
• 10. Niemiecko-polski i polsko-niemiecki słownik historyczny. Tom 1; opr. Kopiński Krzysztof, Tandecki Janusz, Lewandowska Liliana, Toruń 2018.
• 11. Pardalis Georgios, Mahapatra Krushna, Bravo Giangiacomo, Mainali Brijesh, Swedish House Owners’ Intentions Towards Renovations: Is there a Market for One-Stop-Shop?, „Buildings” 2019, 9(7), s. 164.
• 12. Pelczyk Antoni, Budownictwo murowane – czyli problem zautentycznością, technologią i stereotypami w polskich muzeach na wolnym powietrzu, „Studia Lednickie” 2008, nr 9.
• 13. Regionalne budownictwo na Kaszubach Jeziornych w XXI wieku, red. Tadeusz Chrzanowski, Karolina Miłejko, Anna Maria Szydlarska, Kartuzy 2000.
• 14. Sroczyńska Jolanta, Wartość społeczna zabytków architektury w świetle wybranych dokumentów UNESCO, ICO-MOS, Rady Europy, kształtujących teorię ochrony dziedzictwa kulturowego, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2021, nr 65.
• 15. Tarnowski Józef, Styl alpejski w środkowej Europie i polska kontrakcja wobec niego – styl zakopiański, „Estetykai Krytyka” 2012, nr 25.
• 16. Witczak Damian, Regulacje prawne dotyczące genezy i kształtowania się statusu służb pożarnictwa oraz ochrony przeciwpożarowej na ziemiach polskich na przestrzeni XIV–XIX w., „Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej” 2019, t. 4, nr 72.
• Dokumentacja / Documentation
• 17. „Wolontariat dla domu pomorskiego” (zlecenie Towarzystwa Upiększania Miasta Pucka w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa”, kier. Danuta Dettlaff, karty inwentaryzacji budynków, Puck 2018.
• Akty prawne / Legal acts
• 18. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europeskiej 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, Dz. Urz. UE 18.6.2010.
• 19. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r.w sprawie efektywności energetycznej budynków, Dz. Urz. UE 14.11.2012.
• 20. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej 2018/844 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/31/UE w sprawie efektywności energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, Dz. Urz. UE 19.6.2018.
• 21. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie roli dialogu międzykulturowego, różnorodności kulturowej i edukacji w promowaniu podstawowych wartości UE (2015/2139 INI).
• 22. Zarządzenie nr 83/16 Wójta Gminy Puck z dnia 23 maja 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnej Ewidencji Zabytków w Gminie Puck.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 23. Boza-Kiss Benigna, Bertoldi Paolo, Della Valle Nives, Economidou Marina, One-stop shops for residential building energy renovation in the EU, Publications Office of the European Union, 2021, https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC125380 (dostęp: 3 III 2022).
• 24. Energy Efficiency and Traditional Homes. Historic England Advice Note 14, Morrice Richard, McCaig Iain, Centre for Sustainable Energy, Bristol, Historic England 2020, https://historicengland.org.uk/advice/technical-advice/energy-efficiency-and-historic-buildings (dostęp: 16 II 2022).
• 25. de Place Hansen Ernst J., Wittchen Kim B., Energy savings due to internal façade insulation in historic buildings, [w:] Conference Report. Energy Efficiency in Historic Buildings, red. Tor Broström, Lisa Nilsen, Susanna Carlsten, Visby 2018, https://vbn.aau.dk/en/publications/energy-savings-due-to-internal-fa%C3%A7ade-insulation-in-historic-buil (dostęp: 11 II 2022).
• 26. Planning Practice Guidance, Department for Levelling Up, Housing and Communities and Ministry of
• 27. Housing, Communities and Local Government, updated 24 June 2021. https://www.gov.uk/government/collections/planning-practice-guidance (dostęp: 16 II 2022).
• 28. Sweden’s Third National Strategy for Energy Efficient Renovation. Report pursuant to Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council of 19 May 2010 on the energy performance of buildings, Ministry of Infrastructure, https://www.climate-laws.org/geographies/sweden/policies/sweden-s-integrated-national-energy-and-climate-plan (dostęp: 10 I 2022).
• Projekty / Projects
• 29. Basiński Andrzej, Grabowicz Anna, Medowski Tadeusz, „Budować na wsi. Zasady kształtowania krajobrazu wiejskiego w subregionach woj. gdańskiego. Cz. 1. Pas Nadmorski”, mps, Gdańsk 1990.
• 30. „Pierwiastki tradycji we współczesnej architekturze wsi w wybranym regionie Kaszub”, nr karty 870157,
• 31. Resortowy Program Badawczo Rozwojowy – 18.16.05.06, kier. Andrzej Baranowski mps, Gdańsk 1987.