Natychmiastowa detekcja nielegalnego poboru gazu u odbiorców ze zdemontowanym gazomierzem

• Autorzy: Łach Maciej

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2021.12.03

Warianty tytułu

EN

Immediate detection of illegal gas consumption at consumers with a disassembled gas meter

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym ze źródeł nierozliczonych ilości gazu w sieci dystrybucyjnej są kradzieże gazu. Najczęściej do tego typu procederu dochodzi poprzez ingerencję w gazomierz u odbiorcy indywidualnego. Operatorzy, starając się minimalizować straty gazu, prowadzą ciągłą kontrolę urządzeń pomiarowych, mającą na celu wychwycenie nieautoryzowanych ingerencji. W przypadku wykrycia nieprawidłowo- ści gazomierz może zostać skierowany na badanie metrologiczne lub/i mechanoskopijne w akredytowanym do tego celu laboratorium, którego zadaniem, jako niezależnej strony trzeciej, jest określenie stopnia ingerencji oraz wyznaczenie błędu wskazań gazomierza. Pozwala to operatorowi sieci na oszacowanie poniesionych strat oraz wystosowanie konkretnych roszczeń w stosunku do konsumenta. Kolejnym źródłem strat przedsiębiorstwa gazowniczego mogą być kradzieże gazu z całkowitym pominięciem układów pomiarowych. Może do nich dochodzić np. po rozwiązaniu umowy z konsumentem lub nawet przed jej zawarciem. W takich przypadkach kontrola punktów pomiarowych jest szczególnie trudna, a dochodzenie należności z tytułu nielegalnego poboru gazu łatwe do zakwestionowania ze względu na brak możliwości wyznaczenia ilości pobranego gazu. Sytuację pogarsza fakt negatywnego wpływu tego typu połączeń na bezpieczeństwo działania sieci gazowej. W ramach prac badawczych prowadzonych w INiG – PIB podjęto próbę opracowania urządzenia umożliwiającego detekcję nielegalnego poboru gazu z pominięciem gazomierza. W artykule przedstawiono zagrożenia oraz skutki prawne, jakie niesie ze sobą nielegalny pobór gazu z pominięciem gazomierza, w szczególności gdy proceder jest realizowany za pomocą np. dętki. Następnie omówiono, jakie wymagania powinno spełniać urządzenie, które pozwoliłoby ograniczyć problem nielegalnego poboru gazu u odbiorców ze zdemontowanym gazomierzem. W dalszej części artykułu omówiono technologię spełniającą wskazane założenia oraz zaprezentowano rysunek koncepcyjny urządzenia. W efekcie przedstawiono sposób wykonania pierwszej wersji prototypu oraz potwierdzono poprawność jego działania. Opisana na łamach artykułu druga wersja prototypu posłużyła do zgłoszenia wynalazku do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.

EN

One of the sources of unaccounted-for gas in the distribution network is gas theft. Most thefts occur by gas residential consumers tampering with gas meters. In an attempt to minimize losses, operators conduct a constant control of metering equipment in order to detect unauthorized interference. If any irregularities are detected, the gas meter can be sent for metrological and/or mechanoscopic examination in a laboratory accredited for that purpose. Its task, as an independent third party, is to determine the degree of interference and determine the error in the gas meter readings. This allows the gas network operator to estimate the losses incurred and to make specific claims against the consumer. Another source of losses for the gas company may be thefts of gas involving total bypassing of metering systems. This may occur e.g. after the termination of a contract with a consumer or even before its conclusion. In such cases, control of metering points is particularly difficult, and the recovery of amounts due to illegal gas consumption may be easily questioned due to the impossibility of determining the volumes of gas taken. The situation is exacerbated by the fact that such connections have a negative impact on the operational security of the gas network. As part of research work conducted at the Oil and Gas Institute – National Research Institute, an attempt was made to develop a device that would enable the detection of illegal gas consumption bypassing the gas meter. The article presents the risks and legal consequences of such an illegal gas consumption, in particular when carried out by means of, for example, an inner tube. Then the article discusses what requirements should be met by a device that would reduce the problem of illegal gas consumption by consumers with a dismantled gas meter. Further in the article, the technology the indicated assumptions is demonstrated and a conceptual drawing of the device is presented. As a result, the method of constructing the first version of the prototype was presented and the correctness of its operation was confirmed. The second version of the prototype, described in the article, was used to file and application for the invention at the Patent Office of the Republic of Poland.

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 77, nr 12
• Strony: 805--811
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Łach Maciej

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• Adafruit. Dokumentacja techniczna producenta. <https://cdn-learn.adafruit.com/downloads/pdf/introducing-trinket.pdf> (dostęp: listopad 2020).
• Apator Metrix S.A. Dokumentacja techniczna gazomierza iSmart G4 produkcji Apator Metrix. <http://www.apator.com/uploads/files/Produkty/Pomiar_gazu/katalog-gas-en.pdf> (dostęp: listopad 2020).
• Arduino.cc. Dokumentacja techniczna producenta. <https://content.arduino.cc/assets/Pinout-UNOrev3_latest.pdf> (dostęp: sierpień 2020).
• Badowski J., 2011. Wizualizacja ryzyka eksploatacyjnego gazociągów w wybranym systemie informacji geograficznej (GIS). Nafta-Gaz, 12:920–924.
• Gacek Z., Jaworski J., 2014. Próba wytypowania potencjalnych źródeł nielegalnego poboru gazu w sieci dystrybucyjnej gazu wśród klientów indywidualnych. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 12: 463–467.
• Jaworski J., Kukulska-Zając E., Kułaga P., 2019. Wybrane zagadnienia dotyczące wpływu dodatku wodoru do gazu ziemnego na elementy systemu gazowniczego. Nafta-Gaz, 10: 625–632. DOI: 10.18668/NG.2019.10.04.
• Kułaga P., 2014. Ocena zgodności gazomierzy inteligentnych w świetle wymagań dyrektywy metrologicznej. Nafta-Gaz, 6: 375–382.
• Kułaga P., 2021. Nielegalny pobór gazu – ogólna charakterystyka. Nafta-Gaz, 4: 270–278. DOI: 10.18668/NG.2021.04.07.
• Kułaga P., Jaworski J., 2016. Wyniki badań trwałości gazomierzy miechowych uzyskiwane z zastosowaniem różnych metodyk – analiza porównawcza. Nafta-Gaz, 8: 645–650. DOI: 10.18668/NG.2016.08.09.
• Legnica Nasze Miasto, 2016. <https://legnica.naszemiasto.pl/legnica-kradli-gaz-w-bloku-obejscie-zrobili-z-detki/ar/c1-3947236> (dostęp: wrzesień 2020).
• Lipka T., 2020. Internet of Things (IoT) – LoRaWAN w praktyce. Nafta-Gaz, 2: 119–124. DOI: 10.18668/NG.2020.02.06.
• MikroTar, 2015. Dokumentacja techniczna producenta. <http://mikrotar.pl/produkty/modul-gsm-g510-v2-mt/> (dostęp: sierpień 2020).
• SIMCom, 2013. Dokumentacja techniczna producenta. <https://img.filipeflop.com/files/download/Datasheet_SIM800L.pdf> (dostęp: listopad 2020).
• Syrnik M., 2020. Smart metering w gazownictwie. Rynek Polskiej Nafty i Gazu, 15: 69–73. ISSN 1896-4702.
• Szewczyk P., Jaworski J., 2020. Analiza wpływu dodatku wodoru do gazu ziemnego na szczelność połączeń mechanicznych wybranych elementów sieci i instalacji gazowych. Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu, 231. DOI: 10.18668/PN2020.231.
• Wiadomości Olsztyn, 2014. <https://wiadomosci.olsztyn.pl/nielegalnie-podlaczyl-sie-do-sieci-gazowej/> (dostęp: wrzesień 2020)
• Wiadomości WP, 2007. <https://wiadomosci.wp.pl/5-osobowa-rodzina-zginela-w-wybuchu-gazu-w-nowej-hucie-6037675266184321a?c=96&nil=&src01=6a4c8> (dostęp: wrzesień 2020).
• Akty prawne i dokumenty normatywne
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/34/EU z dnia 26 lutego 2014 r. ws. urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej. <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014L0034&from=EN> (dostęp: wrzesień 2020).
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1998 r. – Prawo energetyczne, Dz.U. z 1997 r. Nr 54, poz. 348, tekst ujednolicony. <http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970540348> (dostęp: wrzesień 2020).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, tekst ujednolicony. <http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970880553> (dostęp: wrzesień 2020).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93, tekst ujednolicony. <http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19640160093> (dostęp: wrzesień 2020).
• Wyrok Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 stycznia 2013 r. VIII K 993/12, Opublikowano: LEX nr 1913117. <https://sip.lex.pl/ orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/viii-k-993-12-wyrok-sadu-rejonowego-w-legnicy-522006813> (dostęp: wrzesień 2020).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).