Prawno-urbanistyczne problemy sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego (lata 2017-2019)

• Autorzy: Blaszke Małgorzata , Śleszyński Przemysław , Nowak Maciej

Identyfikatory

DOI

10.30450/202101

Warianty tytułu

EN

Legal and urban planning problems of the preparation of local spatial development plans in the context of protecting cultural heritage, 2017-2019

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł zawiera prawno-urbanistyczną analizę wybranych (odnoszących się do kwestii ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego) zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Cele artykułu są następujące: (1) przedstawienie kluczowych problemów związanych z interakcją sfery kulturowej i prawnej w kształtowaniu postanowień miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp); (2) wykazanie zróżnicowań międzyregionalnych i funkcjonalnych w tym zakresie (tj. związanych z indywidualną specyfiką gmin); (3) określenie (z perspektywy całego systemu gospodarki przestrzennej) optymalnych kierunków koordynacji sfery kulturowej i prawnej w mpzp. W tym celu przeanalizowano postanowienia dotyczące ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego we wszystkich mpzp uchwalonych w Polsce w latach 2017-2019, dokonując kategoryzacji poszczególnych postanowień i związanych z nimi zagadnień problematycznych. Wyniki wskazują na potrzebę silniejszej i bardziej doprecyzowanej ochrony walorów kulturowych, niż ma to miejsce w obecnie obowiązującym systemie prawnym.

EN

This article contains a legal and urbanistic analysis of selected (relating to the issue of protection of monuments and cultural heritage) provisions of local spatial development plans. The aims of the article are as follows: (1) to present the key problems related to the interaction of the cultural and legal spheres in shaping the provisions of local spatial development plans (LSDP); (2) to demonstrate the interregional and functional differences in this respect, i.e. related to the individual specificities of municipalities (communes, gminas); (3) to determine (from the perspective of the entire spatial management system) the optimal directions for the coordination of the cultural and legal spheres in LSDP. To this end, the provisions for the protection of monuments and cultural heritage in all LSDPs enacted in Poland in 2017-2019 were analyzed, and the individual provisions and related problematic issues were categorized. The results indicate the need for stronger and more detailed protection of cultural assets than is the case under the current legal system.

Słowa kluczowe

PL

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; ochrona zabytków; ochrona dziedzictwa kulturowego; planowanie przestrzenne; gmina; zagospodarowanie przestrzenne; prawo; Polska

EN

local spatial development plan; protection of monuments; protection of cultural heritage; municipality; spatial planning; law; Poland

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 45 (1)
• Strony: 7--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Blaszke Małgorzata

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Departament of Real Estate, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-7806-6710

autor

Śleszyński Przemysław

• Polish Academy of Sciences in Warsaw, Institute of Geography and Spatial Organization, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-1369-6129

autor

Nowak Maciej

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Departament of Real Estate, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-6437-3226

Bibliografia

• 1. Alterman R., 2010: Takings International: A Cross -National [in:] Takings International. A comparative Perspective on Land Use Regulations and Compensation Rights (eds): R. Alterman, Chicago (IL), USA, American Bar Association: 1-75.
• 2. Bonenberg W., 2019: The role of cultural heritage in sustainable development. Values and valuation as key factors in spatial planning of rural areas [in:] International conference on applied human factors and ergonomics, Cham, Springer: 124-134.
• 3. Collie C., 2018: Heritage, the planning imaginary and spatial justice in Melbourne’s’ doughnut city’. Historic Environment 30, 2: 28-42.
• 4. Colavitti A.M., Usai A., Serra S., 2018: Towards an Integrated Assessment of the Cultural Ecosystem Services in the Policy-Making for Urban Ecosystems: Lessons from the Spatial and Economic Planning for Landscape and Cultural Heritage in Tuscany and Apulia (IT). Planning Practice & Research 33, 4: 441-473.
• 5. Cotella G., 2014: Spatial planning in Poland between European influence and dominant market forces [in:] Spatial planning systems and practices in Europe. A comparative perspective on continuity and changes (eds): M. Reimer, P. Getimis, Blotevogel H., Routledge, New York: 255:277.
• 6. ESDP, 1999: European Spatial Development Perspective. Towards Balanced and Sustainable Development of the Territory of the European Union, Luxembourg, European Communities, 87 pp.
• 7. Fogel A., 2020: Środowiskowo-kulturowe uwarunkowania ochrony ładu przestrzennego – wymiar prawny [in:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej (eds): M. Nowak, Warszawa, Wolters Kluwer.
• 8. Kowalska E., 2018: Własność zabytku a dyskrecjonalna władza konserwatorska. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 388 pp.
• 9. Legutko-Kobus P., 2016: Dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju i specjalizacji regionów. Studia KPZK PAN 160: 140-157.
• 10. Myga-Piątek U., Nita J., 2015: Polityka krajobrazowa Polski u progu wdrożeń. Przegląd Geograficzny 87, 1: 5-25.
• 11. Myga-Piątek U., Nowak M., 2020: Funkcja kulturowa miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego [in:] Funkcje narzędzi polityki przestrzennej (eds): M. Nowak, Studia KPZK PAN 5/197: 61-90.
• 12. Niković A., Manić B., 2020: Building a Common Platform: Integrative and Territorial Approach to Planning Cultural Heritage within the Framework of the Spatial Plan of the Republic of Serbia 2021-2035, REAL CORP 2020: 25th International Conference on Urban & Regional Development and Spatial Planning in the Information Society, Vienna, 107-115.
• 13. Nowak M., 2020a: Interes publiczny w systemie gospodarki przestrzennej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sec. G (Ius) 67, 1: 39-49.
• 14. Nowak M., 2020b: Narzędzia polityki przestrzennej jako narzędzia zarządzania dziedzictwem i wytyczania rozwoju opartego o dziedzictwo. Ochrona Zabytków 73, 1: 11-24.
• 15. Nowak M., Blaszke M., 2020: Ekspertyza – analiza orzeczeń sądowych dotyczących ochrony dziedzictwa w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, Warszawa, Narodowy Instytut Dziedzictwa, maszynopis.
• 16. Nowak M., Lorens P., 2020: Ochrona i kształtowanie ładu przestrzennego w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Propozycje kierunku wykładni [in:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej (eds): M. Nowak, Warszawa, Wolters Kluwer, 104-128.
• 17. Nowak M.J., Śleszyński P., Ostrowska A., 2020: Orzeczenia sądów administracyjnych w systemie gospodarki przestrzennej – perspektywa funkcjonalna i realizacyjna: studium przypadku województwa mazowieckiego. Samorząd Terytorialny 31, 7-8: 109-128.
• 18. Nowak M., Tokarzewska-Żarna Z., 2016: Ustawa krajobrazowa, rewitalizacyjna i metropolitalna. Komentarz do przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, 376 pp.
• 19. Pawłowska K. (ed.), 2010: Zanim wybuchnie konflikt. Idea i metody partycypacji społecznej w ochronie krajobrazu i kształtowaniu przestrzeni. Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, Kraków, 180 pp.
• 20. Śleszyński P., Solon J. (eds), 2010: Prace planistyczne a konflikty przestrzenne w gminach. Studia KPZK PAN 130, 202 pp.
• 21. Śleszyński P., 2015: Mapa krajobrazu kulturowego Polski w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 27: 45-61.
• 22. Śleszyński P., Komornicki T., 2016: Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego. Przegląd Geograficzny 88, 4: 469-488.
• 23. Territorial Agenda 2030, 2020: Territorial Agenda 2030. A future for all places. Informal meeting of Ministers responsible for Spatial Planning and Territorial Development and/or Territorial Cohesion 1 December 2020, Germany, 28 pp.
• 24. Tomczak A., 2018: Otwarty krajobraz kulturowy z zabytkiem w tle. Formy ochrony przyrody na przykładach z ziemi łódzkiej, Politechnika Łódzka, Łódź: 239 pp.
• 25. Zalasińska K., 2010: Prawna ochrona zabytków nieruchomych w Polsce. Wolters Kluwer, Warszawa, 332 pp.