Koncepcja i wykorzystanie kutrów pościgowych typu „Szkwał” przez wojska ochrony pogranicza w drugiej połowie XX wieku

• Autorzy: Bieniecki I. , Szkurłat I.

Warianty tytułu

EN

The concept and usage of pursuit cutters "Szkwał" by Polish border protection forces in the second half of the twentieth century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po zmianach ustrojowych i powstaniu 16 maja 1991 r. nowej formacji przeznaczonej do ochrony polskiej granicy państwowej - Straży Granicznej stwierdzono, że nie były to odpowiednie jednostki pływające do ochrony granicy morskiej. W ten sposób dobiegła końca ich służba na rzecz polskich formacji ochrony granicy, a w ramach „przyjacielskiej pomocy” zostały przekazane dla Litwy. Jednostki pływające obok systemu radiolokacyjnego, służby liniowej żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP) oraz pracy operacyjnorozpoznawczej zwiadu WOP, stanowiły ważną część systemu ochrony polskiej granicy morskiej w drugiej połowie XX w. Na skutek zmian organizacyjnych w połowie lat 60. WOP zostały pozbawione większości dotychczas posiadanych pełnomorskich jednostek pływających, zmniejszając tym samym zakres i skuteczność prowadzonych przez nie działań. W artykule zaprezentowano koncepcję budowy i wprowadzenia do służby kutrów pościgowych typu „SZKWAŁ”, opracowaną w resorcie spraw wewnętrznych, stanowiącą próbę poprawy istniejącego stanu rzeczy.

EN

The creation of a new formation designed after the political changes in 16 May of 1991, to protect the Polish state border - Border Guards, made pursuit cutters type "Szkwał" unsuitable for the sea border protection formation. They ended their service and were transferred to Lithuania in the context of "friendly help". Vessels was an important part of the system of protection of Polish maritime border in the second half of the twentieth century alongside radar system, liner service of soldiers of Border Protection Forces (WOP) and operational and reconnaissance scouting conducted by WOP. As a result of organizational changes in the mid-60s WOP has been stripped of most of previously held seagoing vessels which reduced the range and effectiveness of their activities. The article presents the concept of building and putting in to service pursuit cutters "Szkwał", developed by the Ministry of Internal Affairs.

Słowa kluczowe

PL

kuter pościgowy; wykorzystanie; ochrona granic; Polska

EN

pursuit cutter; usage; border protection; Poland

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Logistyka
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 4
• Strony: 1569--1579, CD2
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., tab.

Twórcy

autor

Bieniecki I.

• Instytut Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Pomorska w Słupsku, ul. Arciszewskiego 22D, 76-200 Słupsk

autor

Szkurłat I.

• Instytut Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Pomorska w Słupsku, ul. Arciszewskiego 22D, 76-200 Słupsk

Bibliografia

• 1. Archiwum Marynarki Wojennej (AMW) w Gdyni, Akta DMBOP, sygn. nr 3961/91, t. 51 Protokół ze wspólnej narady przedstawicieli MBOP i KBWOP dotyczącej uściślenia współdziałania tych jednostek z 13.08.1986 r.
• 2. Archiwum Marynarki Wojennej (AMW) w Gdyni, Akta DMBOP, sygn. nr 3961/91, t. 108, Ocena zagrożenia.
• 3. Archiwum Marynarki Wojennej (AMW) w Gdyni, Akta DMBOP, sygn. nr 3961/91, t. 116, Pismo dcy MBOP dotyczące zmiany numerów burtowych kutrów rozpoznawczych WOP do szefa Sztabu MW z 2.02.1989 r.
• 4. Archiwum Straży Granicznej (ASG), Akta DWOP, sygn. nr 1613, t. 7, Notatka służbowa dotycząca niektórych zagadnień związanych ze służbą morską WOP w 1964 r.
• 5. ASG w Szczecinie, Akta KBWOP, sygn. nr 1627, t. 140, Plan służby okrętów Dywizjonu Gdańsk KBWOP na miesiąc lipiec 1965 r.
• 6. ASG w Szczecinie, Akta Szefostwa WOP, sygn. nr 2371, t. 3, Pismo dcy BBWOP płka dypl. K. Werona do szefa WOP z 11.08.1971 r.
• 7. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2376, t. 7, Notatka służbowa nr 1703 z 2.08.1976 r. z kontroli eksploatacji kutrów rozpoznawczych wykorzystywanych w ochronie granicy morskiej w BBWOP przeprowadzona przez kmdr. M. Andrzejuka i ppłk J. Owczarka 29-31.07.1976 r.
• 8. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2376, t. 7, Pismo dcy WOP gen. bryg. Cz. Stopińskiego do dyrektora Departamentu Gospodarki materiałowo-Technicznej MSW płka mgra F. Jóźwiaka dotyczące budowy kutrów dla potrzeb WOP (dokument niedatowany).
• 9. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2378, t. 7, Informacja kmdra M. Andrzejuka na temat organizacji ochrony granicy morskiej PRL z 11.02.1977 r.
• 10. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2384, t. 9, Notatka służbowa kmdra dypl. R. Dębowskiego z przeprowadzonej kontroli wykorzystania kutrów rozpoznawczych w służbie granicznej na morzu oraz utrzymania baz kutrów w BBWOP z 3.08.1984 r.
• 11. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2813, t. 13, Zarządzenie organizacyjne MSW gen. Broni Cz. Kiszczaka nr 059/Org. z 30.09.1986 r.
• 12. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2884, t. 251, Notatka służbowa w sprawie wykorzystania w ochronie granicy morskiej jednostek pływających.
• 13. ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2884, t. 251, Notatka służbowa zcy szefa Sztabu WOP kmdr. M. Andrzejuka z 11.12.1986 r.
• 14. Biblioteka Morskiego Oddziału Straży Granicznej (MOSG), Regulamin Służby Granicznej, Cz. 2. Ochrona granicy morskiej, Warszawa 1971.
• 15. Bieniecki I., Kmdr por. Roman Somnicki (1896 – 1976) – organizator morskiej służby WOP, „Przegląd Morski”, 1989, nr 2.
• 16. Dominiczak H., Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1945 – 1988, Warszawa 1990, (odpis w posiadaniu autora).
• 17. G. Goryński, Jednostki pływające Morskiego Oddziału Straży Granicznej, „Przegląd Morski” nr 7-8 z lipca-sierpnia 2002 r.
• 18. Goryński G., Siły morskie Wojsk Ochrony Pogranicza. Powstanie, organizacja, działalność, „Przegląd Morski”, 1977, nr 10-11.
• 19. Informacja o działalności WOP w latach 1971-1975 (opracowanie Dowództwa WOP – odpis w zbiorach autora).