Barwne układy typu: metal - odczynnik chromogeniczny - substancja powierzchniowo czynna. Zastosowanie w analizie nieorganicznej i środowiskowej

• Autorzy: Połedniok J. , Buhl F.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Barwne układy potrójne typu: metal - odczynnik chromogeniczny - substancja powierzchniowo czynna są podstawą czułych spektrofotometrycznych metod oznaczania pierwiastków występujących w ilościach śladowych. Z uwagi na prostotę oraz aspekt ekonomiczny (zastosowanie taniej i łatwo dostępnej aparatury) metody te stanowią alternatywę dla innych technik instrumentalnych (np. ICP-OES, AAS), którym dorównują, a czasem przewyższają je czułością i precyzją. W niniejszej pracy omówiono rolę składników układów potrójnych, charakterystykę oraz zalety i wady metod bazujących na tych układach, a także ich zastosowanie do oznaczenia pierwiastków śladowych (Sc, Ga, In, V) w próbkach rud, nawozów, roślin i gleb na przykładzie metodyk opracowanych w Zakładzie Chemii Analitycznej Instytutu Chemii Uniwersytetu Śląskiego.

EN

Ternary colour systems, such as the metal - chromogen - surface active substance, form the basis of the highly sensitive spectrophotometric methods used for trace element determination. Because of their simplicity and economy (cheap and readily available equipment), these methods represent an alternative to other instrumental techniques (e.g., ICP-OES, AAS), while their sensitivity and precision is similar or even higher. This dissertation discusses the role of ternary systems, their characteristics, the advantages and disadvantages of methods based on such systems and their application in the determination of trace elements (Sc, Ga, In, V) in samples of ores, fertilisers, plants and soils, all facilitating methods developed in the Department of Analytical Chemistry of the Chemical lnstitute of the Silesian University.

Słowa kluczowe

PL

układy potrójne barwne; metody spektrofotometryczne; pierwiastki; analiza środowiskowa; analiza chemiczna; chemia analityczna

EN

ternary colour systems; spectrophotometric methods; trace elements; environmental analysis; chemical analysis; analytical chemistry

• Wydawca: ELAMED Media Group
• Czasopismo: Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 9
• Strony: 22--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Połedniok J.

• Zakład Chemii Analitycznej, Instytut Chemii, Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Buhl F.

• Zakład Chemii Analitycznej, Instytut Chemii, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• 1. Krystek J.: Spektrofotometryczne oznaczanie śladowych ilości niektórych metali w płynach biologicznych. Praca doktorska, Łódź 1994.
• 2. Marczenko Z.: Czułe spektrofotometryczne metody oznaczania pierwiastków w oparciu o niektóre barwne układy potrójne. "Chem. Anal.", 24, 551, (1979).
• 3. Jarosz M.: Spektrofotometyczne metody oznaczania niektórych metali za pomocą odczynników trifenylometanowych w obecności kationowych substancji powierzchniowo czynnych. Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Praca habilitacyjna, Warszawa 1988.
• 4. Marczenko Z., Balcerzak M.: Spektrofotometryczne metody w analizie nieorganicznej. PWN, Warszawa 1998.
• S. Przondo J.: Środki powierzchniowo czynne, właściwości i zastosowania. "Przegląd Włókienniczy" 10, 15, 1996.
• 6. Ogonowski J., Tomaszkiewicz-Potępa A.: Związki powierzchniowo czynne. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1999.
• 7. Kwapulińska G., Buhl F., Połedniok J.: Spectrophotometric studies on the system Sc-chrome azurol S-benzyldimethyllaurylammonium bromide (ST) and its application in chemical analysis. "Chem. Anal.", 38, 201, 1993.
• 8. Kwapulińska G.: A sensitive spectrophotometric metbod of determination of gallium(III) using chrome azurol S and benzyldimethyllaurylammonium bromide. "Chem. Anal. ", 40, 783, 1995.
• 9. Kwapulińska G., Buhl F.: Spektrafotometryczna metoda oznaczania indu za pomocą chromazurolu S i bromku dimetylolaurylobenzyloamoniowego. "Chem. Anal.", 33, 801, 1988.
• 10. Kwapulińska G., Janoszka B.: Spectrophotometric determination of uranium(VI) with chrome azurol S and benzyldimethyllaurylammonium bromide. "Fresenius J. Anal. Chem.", 338, 641, 1990.
• 11. Kwapulińska G., Buhl, F.: Spektralphotometrishe Methode zur Bestimmung von Beryllium mit Cbromazurol S und Dimethyllaurylobenzyloammoniumbromid. "Mikrochim. Acta", 1, 333, 1984.
• 12. Buhl F., Kwapulińska G.: Spektrofotometryczna metoda oznaczania wanadu(IV) za pomocą chromazurolu S i bromku dimetylolaurylobenzyloamoniowego. [W:] Kompleksy mieszane. Badania podstawowe i analityczne. Uniwersytet Śląski, Katowice 1990.
• 13. Martynov A.P., Novak V.P., Reznik B.E.: Chromazurol S. Svojstva. "Z. Anal. Chim.", 32, 519, 1977.
• 14. Łomonosov S.A.: Mežmolekularna agregacja triarylmetanowych krasitelej. "Z. Anal. Chim.", 28, 1645, 1973.
• 15. Połedniok J., Buhl F.: Application of chrome azurol S and benzyldodecyldimethylammonium bromide for determination of indium in zinc and its compounds. "Chem. Anal.", 51, 631, 2006.
• 16. Kwapulińska G., Połedniok J.: Zastosowanie chromazurolu S i bromku benzylodimetylolauryloamoniowoego do oznaczania skandu w nawozach sztucznych. "Przemysł Chemiczny", 72, 6, 238, 1993.
• 17. Buhl F., Połedniok J., Kwapulińska G.: Application of chrome azurol S and benzyldimethyldodecylammonium bromide for vanadium determination in mineralfertilizers. "Chem. Anal.", 41, 891, 1996.
• 18. Buhl F., Połedniok J.: Application of chrome azurol S and benzyldimethyldodecylammonium bromide for gallium determination in mineral fertilizers. "Chem. Anal.", 47, 163, 2002.
• 19. Buhl F., Połedniok J.: Spektrofotometryczne oznaczanie skandu, galu i wanadu w liściach kapusty białej. "Roczniki PZH", 48, 351, 1997.
• 20. Buhl F., Połedniok J.: Zawartość skandu, galu i wanadu w glebie Górnego Śląska. "Arch. Ochr. Środ.", 25, 117, 1999.
• 21. Buhl F., Połedniok J.: Porównanie zawartości galu, wanadu i skandu w glebach o różnym stopniu zanieczyszczenia. "Roczn. Glebozn.", 51, 67, 2000.
• 22. Połedniok J.: A sensitive spectrophotometric method for determination of trace quantities of indium in soil. "Water, Air & Soil Pollution", 186, 343, 2007.
• 23. Połedniok J., Buhl F.: Speciation of gallium in polish soil from industrial and agricultural regions. Czasopismo Zjazdowe, Zjazd PTChem, Katowice 2001.
• 24. Połedniok J., Buhl F.: Speciation of vanadium in soil. "Talanta", 59, 1, 2003.
• 25. Tessier A., Campbell P.G.C., Bisson M.: Sequential extraction procedure for the speciation of particulate trace metals. "Anal. Chem.", 51, 844, 1979.