Wykorzystanie i ochrona zasobów powierzchni gruntów w województwie podkarpackim

• Autorzy: Kaniuczak J. , Stanek-Tarkowska J. , Augustyn Ł. , Szostek M. , Knap R. , Szewczyk A.

Warianty tytułu

EN

Use and conservation land surface sources in podkarpacie voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono zmiany w wykorzystaniu zasobów powierzchni gruntów w województwie podkarpackim na tle ogólnej powierzchni Polski i województwa, odpowiednio w latach 2000-2006. Analizowano również zagrożenie gleb erozją wietrzną, wodną powierzchniową i wąwozową. W badanym okresie stwierdzono niewielkie, lecz systematyczne zwiększanie się obszaru użytków rolnych i gruntów leśnych oraz zadrzewionych. Wynika to ze zmian zakresu w dotychczasowej ewidencji użytków rolnych od 2002 roku. Jednocześnie nastąpiło zmniejszenie obszaru gruntów pod wodami, zabudowanych i zurbanizowanych gruntów rolnych i leśnych wyłączonych z produkcji oraz gruntów zdewastowanych i zdegradowanych. Ze względu na ukształtowanie powierzchni, specyficzną budowę geologiczną, warunki klimatyczne i działalność człowieka, w województwie podkarpackim występuje znaczne zagrożenie gleb erozją, szczególnie wodną powierzchniową, a w mniejszym stopniu wąwozową i wietrzną. Zagrożeniem są również ruchy masowe ziemi (osuwiska). Opracowanie podjęto celem określenia stanu i wykorzystania zasobów powierzchni gruntów w województwie podkarpackim wraz z elementami ochrony w kontekście możliwości spowolnienia niekorzystnych przemian.

EN

This paper presents the changes in the use of resources of the land in Podkarpacie Province on the total area of Polish and voivodeship background, respectively, in 2000-2006. It was analyzed the risk of wind erosion of soil and surface and gully water erosion. During the period, a slight but systematic increase in the area of agricultural land and forest land and wooded. This is due to changes in the scope of the existing records of agricultural land since 2002. At the same time there has been a reduction in area of land under water, and the urban built-up land and forest excluded from production and land devastated and degraded. Due to the shape of the surface, the geological structure of the specific geological, climatic conditions and human activities in Podkarpacie Province significant risk of soil erosion, especially the water surface, and to a lesser extent, gully and wind. The threat is also the land mass movements (landslides). Development was adopted to determine the status and use of resources of the land in Podkarpacie voivodeship with elements of protection in the context of the possibility of adverse changes slowdown.

Słowa kluczowe

PL

województwo podkarpackie; grunty; zasoby; wykorzystanie; ochrona; retardacja

EN

Podkarpacie voivodeship lands resources; utilization; protection; retardation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 34
• Strony: 149--157
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab.

Twórcy

autor

Kaniuczak J.

• Katedra Gleboznawstwa, Chemii Środowiska i Hydrologii, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Ćwiklińskiej 2/D3, 35-601 Rzeszów

autor

Stanek-Tarkowska J.

autor

Augustyn Ł.

autor

Szostek M.

autor

Knap R.

autor

Szewczyk A.

Bibliografia

• 1. Jastrzębski S. 1976. Kierunki ochrony środowiska przyrodniczego w Polsce. Roczn. Nauk Roln., Ser. D. Monografie, 158: 88-134.
• 2. Józefaciuk A., Józefaciuk Cz. 1999. Ochrona gruntów przed erozją. Poradnik dla władz administracyjnych i samorządowych oraz służb doradczych i użytkowników gruntów. IUNG, Puławy: 131 ss.
• 3. Kaczmarczyk R., Tchórzewska S., Woźniak M. 2012. Charakterystyka wybranych osuwisk z terenu Polski południowej uaktywnionych po okresie intensywnych opadów 2010. Nowocz. Bud. Inż., 2: 74-77.
• 4. Kaniuczak J., Gąsior J., Wojtowicz J., Partyka A., Szczygieł J. 1994. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej gleb Beskidu Niskiego i Bieszczadów Zachodnich [w:]
• 5. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej gleb Beskidu Niskiego i Bieszczadów Zachodnich, J. Gąsior (red.), Wyd. PTG O/ Rzeszów: 5-38.
• 6. Kistowski M. 2010. Retardacja w gospodarce przestrzennej - dylematy i kierunki wdrażania wwarunkach polskich [w:] Retardacja materialnego przekształcania zasobów przyrodniczych. Osiągnięcia, problemy, perspektywy (red.) J. Kostecka, Biul. KPZK, PAN, 242: 90-108.
• 7. Komisja Europejska 2002. O kierunku strategii tematycznej ochrony gleb. Komunikat KomisjiEuropejskiej do Rady Europy, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu ds. Regionów. Bruksela, COM: 179.
• 8. Koreleski K. 2005. Wybrane zagadnienia przeciwerozyjnej ochrony gleb w świetle wymogów zrównoważonego rozwoju. Acta Agroph., 5(1): 49-55.
• 9. Kostecka J. 2008. Zrównoważony i trwały rozwój - wybrane propozycje pro środowiskowego zachowania się na co dzień [w:] Zrównoważony i trwały rozwój w ujęciu interdyscyplinarnym, J. Kostecka (red.), Wyd. Uniwersytet Rzeszowski: 35-54.
• 10. Kostecka J. 2010. Retardacja przekształcania zasobów przyrodniczych jako element zrównoważonego rozwoju. [w:] Retardacja materialnego przekształcania zasobów przyrodniczych. Osiągnięcia, problemy, perspektywy, J. Kostecka (red.), Biul. KPZK PAN, 242: 27-49.
• 11. Mały Rocznik Statystyczny. 2012. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie, Warszawa: 342.
• 12. Ochrona środowiska w województwie podkarpackim w 2000. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rzeszów 2001.
• 13. Ochrona środowiska w województwie podkarpackim w latach w latach 2001-2003. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rzeszów 2004.
• 14. Ochrona środowiska w województwie podkarpackim w latach w latach 2004-2006. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rzeszów 2007.
• 15. Raszka B. 2010. Narzędzia retardacji przekształceń środowiska w gospodarce przestrzennej. [w:] Retardacja materialnego przekształcania zasobów przyrodniczych. Osiągnięcia, problemy, perspektywy, J. Kostecka (red.), Biul. KPZK PAN, 242: 109-120.
• 16. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Dz. U. 2001, Nr 38, poz. 454.
• 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 20 czerwca 2007 r. w sprawie informacji dotyczących ruchów masowych ziemi. Dz. U. 2007, Nr 121, poz. 840.
• 18. Rozporządzenie Ministrów Gospodarki Przestrzennej Budownictwa oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Dz. U. 1996, Nr 158, poz. 813 (uchylone).
• 19. Sajdak E. 1994. Osuwiska w południowo -wschodnich terenach Polski. [w:] Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej gleb Beskidu Niskiego i Bieszczadów Zachodnich, J. Gąsior (red.), Wyd. PTG O/Rzeszów: 55-66.
• 20. Siuta J. 2009. Degradacja i rekultywacja powierzchni Ziemi w Polsce. Zesz. Nauk Poł.-Wsch. PTIE O/Rzeszów, PTG O/Rzeszów, 11: 235-241.
• 21. Strategia tematyczna w dziedzinie ochrony gleby. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia listopada 2007 r. w sprawie strategii tematycznej w dziedzinie ochrony gleby (2006/2293/INI). Dz. Urz. UE, C282 E/138, 2008.
• 22. System Osłony Przeciwosuwiskowej. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy [Dokument elektroniczny: http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO. data wejścia 06.02.2013]
• 23. Turski R., Baran S. 1995. Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR w Lublinie. Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz. U. 2003, Nr 80, poz. 717.