Transformations of the landscape of Wilanow in the light of threats and chances of the rural identity to survive

• Autorzy: Żołnierczuk Maciej

Identyfikatory

DOI

10.30825/5.ak.174.2019.64.3

Warianty tytułu

PL

Przemiany krajobrazu Wilanowa w kontekście zagrożeń i szans na przetrwanie ruralistycznej tożsamości

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

In 1951, the previously rural municipality of Wilanow became one of the districts of Warsaw. However, the biggest changes occurred after the year 2000, when the construction of the so-called Miasteczko Wilanow was started. The author has set a research question: Does the rural layout of Wilanow still exist, in spite of continuing town planning pressure? Research was conducted with use of GIS technology, involving the calibration of archival maps from the second half of the 19th century, in order to determine the location of the components of the rural layout. These data were then compared with currently existing elements of landscape. In his studies, the author also analysed the influence of the urban development on the preservation of the rural layout and the changes caused by citygenic factors. The pace of transformations in the landscape of Wilanow is dramatic, which poses a distinct threat to the rural layout. Nevertheless, the palace and park arrangement with its surrounding, which should be considered as priority landscape, still contains some elements characteristic for the former layout. Currently the main problem is the protracted duration of issuing administrative decisions concerning the creation of planning documents and protection forms, as well as unclear provisions of the binding documents that make it virtually impossible to comply with them.

PL

W 1951 roku dotychczasowa gmina wiejska, jaką był Wilanów, stała się jedną z dzielnic Warszawy. Jednak największe zmiany odnotowuje się po 2000 r., kiedy to zaczęto budowę tzw. Miasteczka Wilanów. Autor wyznacza pytania badawcze: czy pomimo postępującej presji urbanistycznej nadal istnieje wilanowski układ ruralistyczny? Podczas wykonywania badań zastosowano technologię GIS, w której dokonano kalibracji map archiwalnych pochodzących z II poł. XIX w. celem określenia lokalizacji składowych układu ruralistycznego. Dane te zostały porównane z elementami występującymi współcześnie w krajobrazie. Autor podczas badań analizuje również wpływ rozwoju urbanistycznego na zachowanie układu ruralistycznego oraz zmiany, jakie zostały wywołane przez czynniki miastotwórcze. Tempo przemian krajobrazowych Wilanowa jest błyskawiczne, co wyraźnie zagraża układowi ruralistycznemu. Niemniej w krajobrazie priorytetowym, za który należy uznać założenie pałacowo-ogrodowe wraz z otoczeniem, nadal występują elementy charakterystyczne dla dawnego założenia. Współcześnie największym problemem są przeciągające się decyzje administracyjne dotyczące tworzenia dokumentów planistycznych oraz form ochrony, a także zawiłe zapisy obowiązujących dokumentów uniemożliwiające w łatwy sposób ich respektowanie.

Słowa kluczowe

EN

rural layouts; urbanisation; landscape protection

PL

układy ruralistyczne; urbanizacja; ochrona krajobrazu

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 3
• Strony: 40--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Żołnierczuk Maciej

• Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa

Bibliografia

• 1. Fogel P., Łaska M., Majchrzak A., Cichocki M., Szulczewska B., Cieszewska A., Giedych R., Wałdykowski P., Adamczyk J., Maksymiuk G., Dudek-Klimiuk J., Suchocka M., Wasilewski M., Winiarska A., Kiczyńska A., Weigle A., Sikorski P., Strużyński W., Węgrzynowicz A., Horbacz A., Fic M., Kręgiel J., Grądziel I., Lewiński S., Aleksandrowicz S., 2018. Atlas ekofizjograficzny m. st. Warszawy. Krajowy Instytut Polityki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa.
• 2. Fortuna-Antoszkiewicz B., Łukaszkiewicz J., 2015. Konflikty różnych form prawnej ochrony parków zabytkowych, Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 1, 25-43.
• 3. Kaczyńska M., 2011. Wpływ założenia pałacowo-ogrodowego w Wilanowie i jego założeń filialnych na przemiany krajobrazu. Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, Warszawa.
• 4. Kadłuczka A., 2018. Ochrona dziedzictwa architektury i urbanistyki: doktryny, teoria, praktyka. Politechnika Krakowska, Kraków.
• 5. Kosiński W., 2013. Dobro i piękno / Well-being and beauty - people friendly places in the modernist cities after 1945: ideas, projects, implementations, space & FORM/Przestrzeń i FORMa, 20, 35-94.
• 6. Lewin M.E., Korzeń K., 2008. Wilanowski Park Kulturowy jako przykład ochrony i zarządzania krajobrazem kulturowym. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10, 319-325.
• 7. Radecka A., Osińska-Skotak K., 2015. Analiza zmian struktury przestrzennej krajobrazu warszawskiej dzielnicy Wilanów w latach 2002-2011 z wykorzystaniem zdjęć satelitarnych SPOT. Teledetekcja Środowiska, 52, 51-65.
• 8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. 2003 nr 164 poz. 1587).
• 9. Rybak K., 2011. Relacje pomiędzy istniejącym krajobrazem a projektowanym układem urbanistycznym na przykładzie budowy Wilanowa Zachodniego. Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, Warszawa.
• 10. Sikora D., Jagielska E., 2017. Krajobraz kulturowy rezydencji wilanowskiej i powiązanego z nią układu ruralistycznego historycznej wsi Wilanów. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa.
• 11. Sikora D., 2017. Krajobraz Wilanowa - jego przemiany i możliwości ochrony. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 36, 9-20.
• 12. Szpanowski P., 2015. Warstwy krajobrazu klucza Wilanowskiego. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa.
• 13. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (2019 r. poz. 1696).