Ewolucja metodyki gromadzenia danych o obrotach surowcami mineralnymi w Polsce przy bilansowaniu zasobów złóż kopalin

• Autorzy: Tymiński M. , Szuflicki M. , Malon A. , Szamałek K.

Identyfikatory

DOI

10.1515/gospo-2016-0002

Warianty tytułu

EN

Data on mineral raw materials trade turnover – evolution of methodology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W publikacji zaprezentowano historię gromadzenia danych, dotyczących polskiego eksportu i importu surowców mineralnych, przy okazji bilansowania zasobów złóż kopalin. Na podstawie archiwalnych wydań publikacji, obecnie zatytułowanej „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce”, zgromadzone w Państwowym Instytucie Geologicznym-Państwowym Instytucie Badawczym (PIG-PIB), prześledzono metodykę zbierania informacji z zakresu obrotów handlowych surowcami. Przytoczono instytucje odpowiedzialne za gromadzenie danych oraz ich dostarczanie, nazwiska redaktorów naczelnych publikacji oraz autorów części dotyczącej obrotów handlowych z kolejnych lat, dzięki którym dane były corocznie prezentowane. Omówiono zakres informacji oraz sposób ich prezentacji. Ze względu na to, iż początek zbierania danych sięga lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, a od tego momentu ogromnym zmianom ulegała sytuacja ekonomiczna zarówno w Polsce jak i na świecie, to właśnie te czynniki gospodarcze i finansowe – rosnąca liczba partnerów handlowych, zmiany sposobu rozliczania transakcji czy zmiany walut – w największym stopniu determinowały kolejne modyfikacje danych. Przez ponad pół wieku w znaczący sposób zwiększył się zakres danych, zmieniało się ich źródło, ale także metodyka przedstawiania – znacznie większy nacisk położono z czasem na obrazowanie zmian w obrotach handlowych w dłuższej perspektywie czasowej i nie tylko dla eksportu i importu, ale także salda obrotów handlowych. Saldo obrotów zostało potraktowane jako wyraźne odzwierciedlenie tendencji i sytuacji w całym krajowym sektorze surowcowym, ale także sytuacji w gospodarce surowcami mineralnymi na świecie. Z tego też względu w publikacji przeanalizowano również tendencje w obrotach handlowych surowcami mineralnymi w Polsce w minionych 30 latach, zarówno jeśli chodzi o eksport i import, jak i saldo obrotów. Na wykresach zaprezentowano zmiany nie tylko w aspekcie tonażu, ale też wartości wymiany handlowej dla ogółu surowców oraz poszczególnych ich grup – surowców energetycznych, metalicznych, chemicznych i skalnych. Zwrócono też szczególną uwagę na surowce, które w największym stopniu determinują saldo wymiany handlowej w tym sektorze w Polsce.

EN

The article presents the history of collecting data on mineral raw materials export and import in Poland and balancing mineral raw materials resources. The methodology of gathering data was analyzed on the basis of the publication “The Balance of Mineral Resources Deposits in Poland”. This is the current title of the yearbook, the back issues of which are collected in the Polish Geological Institute-National Research Institute headquarters. During the last decades the institutions responsible for collecting and delivering data have changed and they were cited in the article along with the names of general editors of the publication and the authors of the chapter devoted to the exports and imports. As a result, data on mineral raw materials international trade have been presented every year. Moreover, the scope of data and the manner of their presentation were covered in the article. The information on Polish export and import of mineral raw materials has been compiled since the 1960s. Significant changes took place for more than 50 years not only within Polish but also in the world economy, and these economic conditions – the growing number of trade partners, changes in accounting for commodities or currency changes – were the main factors influencing the successive conversions of data presentations. The range of data grew significantly, the source of data altered several times and the methodology of data presentation changed a lot. Over time, there were data presented in longer hindsight and not only on exports and imports but also on the turnover balance. The balance is treated as a reflection of the domestic mineral raw materials sector and of a situation in world mineral economy. Thus, tendencies in the trade turnover have been presented for the last 30 years, for export, import and balance. Graphs were also included in the article showing such changes in relation to the value and magnitude of the trade turnover for all mineral resources and for particular groups – energy, metallic, chemical and rock raw materials. The most important raw materials – in terms of affecting the total balance in Poland – were also specified in the article.

Słowa kluczowe

PL

surowce mineralne; eksport; import; saldo; bilans

EN

mineral raw materials; export; import; balance

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 32, z. 1
• Strony: 41--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., wykr.

Twórcy

autor

Tymiński M.

• Zakład Informacji o Złożach i Obszarach Górniczych, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Szuflicki M.

• Zakład Informacji o Złożach i Obszarach Górniczych, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Malon A.

• Zakład Informacji o Złożach i Obszarach Górniczych, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Szamałek K.

• Zakład Informacji o Złożach i Obszarach Górniczych, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] Cichy, R. red. 1977–1980. Bilans zasobów surowców mineralnych i wód podziemnych w Polsce – edycje według stanu na 31.XII.1976–31.XII.1979 – Centralny Urząd Geologii, Warszawa.
• [2] Cichy, R. red. 1981–1985. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce – edycje według stanu na 31.XII.1980–31.XII.1984 – Centralny Urząd Geologii, Warszawa.
• [3] Gadomski, W. 2013. Podwójne życie dolarów, Ale historia, Tygodnik Historyczny, dodatek do Gazety Wyborczej, 10 czerwca 2013, s. 14–15.
• [4] Gientka i in. red. 2008 – Gientka, M., Malon, A. i Dyląg, J. red. 2008. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31.XII.2007 – Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [5] Gientka i in. red. 2007 – Gientka, M., Malon, A. i Tymiński, M. red. 2007. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31.XII.2006 – Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [6] Kozubski, F. red. 1960–1971. Bilans zasobów kopalin użytecznych w Polsce – edycje 1.I.1960–1.I.1971 – Centralny Urząd Geologii, Warszawa.
• [7] Kozubski, F. red. 1972–1973. Bilans zasobów kopalin w Polsce – edycje 1.I.1972–1.I.1973 – Centralny Urząd Geologii, Warszawa.
• [8] Orłowski, B. red. 1986. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce – edycja według stanu na 31.XII.1985 – Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych, Warszawa.
• [9] Przeniosło, S. red. 1988–2005. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce – edycje według stanu na 31.XII.1987–31.XII.2004 – Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [10] Przeniosło i in. red. 2006 – Przeniosło, S. i Malon, A. red. 2006. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31.XII.2005 – Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [11] Szawdyn, J. red. 1976. Bilans zasobów kopalin w Polsce – edycja 1.I.1976 – Centralny Urząd Geologii, Warszawa.
• [12] Szuflicki i in. red. 2011 – Szuflicki, M., Malon, A. i Tymiński, M. red. 2011. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31.XII.2010 – Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• [13] Szuflicki i in. red. 2012–2014 – Szuflicki, M., Malon, A. i Tymiński, M. red. 2012–2014. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce – edycje według stanu na 31.XII.2011–31.XII.2013 – Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• [14] Wołkowicz i in. red. 2009–2010 – Wołkowicz, S., Malon, A. i Tymiński, M. red. 2009–2010. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce – edycje według stanu na 31.XII.2008–31.XII.2009 – Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• [15] Żandarski, K. red. 1974–1975. Bilans zasobów kopalin w Polsce – edycje 1.I.1974–1.I.1975 – Centralny Urząd Geologii, Warszawa.
• [16] Żandarski, K. red. 1987. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce – edycje według stanu na 31.XII.1986 – Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych, Warszawa.
• [17] GUS 2007–2013. Gospodarka paliwowo-energetyczna – edycje 2006–2012. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• [18] Międzynarodowa konwencja 1983. Międzynarodowa konwencja w sprawie zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów, sporządzona w Brukseli dnia 14 czerwca 1983 r. (Dz.U. Nr 11, poz. 62).
• [19] Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy. Surowce mineralne Polski. [Online] Dostępne w: http://geoportal.pgi.gov.pl/surowce/export_import [Dostęp: 04.01.2016].
• [20] Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy. System Gospodarki i Ochrony Bogactw Mineralnych Polski MIDAS. [Online] Dostępne w: http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/MIDASGIS/start [Dostęp: 04.01.2016].
• [21] PGG 2011. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981 ze zm.).
• [22] Rozporządzenie WE 2004. Rozporządzenie (WE) nr 638/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie danych statystycznych Wspólnoty odnoszących się do handlu towarami między Państwami Członkowskimi oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3330/91 (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 102/1, 7.4.2004).
• [23] Zarządzenie Prezesa GUS. Zarządzenie Nr 58 Prezesa GUS z 31 grudnia 1992 r. w sprawie Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego CN.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.