Błękitno-zielona infrastruktura jako narzędzie adaptacji miast do zmian klimatu i zagospodarowania wód opadowych

• Autorzy: Januchta-Szostak Anna

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2020.3.3

Warianty tytułu

EN

Blue-green infrastructure as a tool for urban adaptation to climate change and rainwater management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagrożenia dla miast i ich mieszkańców wynikające ze zmian klimatu wymagają działań łagodzących i adaptacyjnych. Miejskie strategie adaptacji (MPA) kładą szczególny nacisk na rolę błękitno-zielonej infrastruktury (BZI), która jest wielofunkcyjnym narzędziem kształtowania przestrzeni zurbanizowanej. Nie tylko umożliwia redukcję problemów związanych ze zjawiskiem miejskich wysp ciepła i powodziami miejskimi, ale również poprawę estetyki miasta, walorów rekreacyjnych i edukacji ekologicznej mieszkańców. W artykule przedstawiono genezę i rolę BZI oraz wybrane komponenty systemów zrównoważonego zagospodarowania wód opadowych SuDS/TRIO.

EN

Threats to cities and their inhabitants resulting from climate change require mitigation and adaptation measures. Urban adaptation strategies (UAS) place particular emphasis on elements of blue-green infrastructure (BGI), which is a multi-functional tool for shaping urban space. BGI not only helps to reduce the problems associated with the phenomenon of heat islands and urban floods, but also improves the city’s aesthetics, recreational values and environmental education of its residents. The paper presents the origin and role of BGI and selected components of sustainable urban drainage systems (SuDS/TRIO).

Słowa kluczowe

PL

adaptacja do zmian klimatu; BZI; wody opadowe; wyspa ciepła; zielono-błękitna infrastruktura

EN

adaptation to climate change; rainwater; heat island; blue-green infrastructure

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2020
• Tom: Z. 3
• Strony: 37--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Januchta-Szostak Anna

• Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego, Wydział Architektury Politechniki Poznańskiej

Bibliografia

• 1. Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 6 maja 2010 roku w sprawie Białej Księgi zatytułowanej Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania [2009/2152 (INI)], https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3 A52010IP0154 (dostęp: 11.12.2020).
• 2. Burszta-Adamiak E., Opłaty za wody opadowe - doświadczenia polskie i zagraniczne, [w:] Problemy zagospodarowania wód opadowych, red. J. Łomotowski, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydawnictwo Seidel-Przywecki, Wrocław 2008, s. 116-123.
• 3. CIRIA Project RP697 - SUDS - updated guidance on technical design and construction, CIRIA and HR Wallingford, April 2004, http://www.ciria.com/suds/pdf/rp697_research_briefing_note_v2.pdf (dostęp: 21.11.2020).
• 4. Costanza R., d’Arge R., Groot de R., Farber S., Grasso M., Hannon B., Limburg K., Naeem S., O’Neill R.V., Paruelo J., Raskin R.G., Sutton P., Belt van den M., The value of the world’s ecosystem services and natural capital, „Nature” 1997, Vol. 387, No. 5, s. 253-260.
• 5. Facing the Challenge, European Academy of the Urban Environment, EA-UE, Berlin 1996.
• 6. Geiger W., Dreiseitl H., Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych. Poradnik, tłum. J. Brzeski, Oficyna Wydawnicza Projprzem-EKO, Bydgoszcz 1999.
• 7. Green Paper on the Urban Environment, Communication from the Commission to the Council And Parliament, EC, Brussels 1990, https://op.europa.eu/en/pubIication-detail/-/publication/0e4b169c-91b8-4de0-9fed-ead286a4efb7/language-en (dostęp: 11.12.2020).
• 8. Handbook of Water Sensitive Planning and Design, ed. by R.L. France, Lewis Publishers, CRC Press, Boca Raton 2002.
• 9. Hansen R., Pauleit S., From Multifunctionality to Multiple Ecosystem Services? A Conceptual Framework for Multifunctionality in Green Infrastructure Planning for Urban Areas, „AMBIO” 2014, No. 43(4), s. 516-529.
• 10. Hu S., Niu Z., Chen Y., Li L., Zhang H., Global wetlands. Potential distribution, wetland loss, and status, „Science of the Total Environment” 2017, No. 586, s. 319-327.
• 11. Januchta-Szostak A., Miasta przyjazne rzekom, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2019.
• 12. Januchta-Szostak A., Usługi ekosystemów wodnych w miastach, [w:] Zrównoważony Rozwój - Zastosowania, t. 3, Przyroda w mieście, red. T. Bergier, J. Kronenberg, Wydawnictwo Fundacja Sendzimira, Kraków 2012, s. 91-110.
• 13. Januchta-Szostak A., Woda w miejskiej przestrzeni publicznej. Modelowe formy zagospodarowania wód opadowych i powierzchniowych, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2011.
• 14. Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, red. H. Lorenc, Wydawnictwo Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2012.
• 15. Komunikat Komisji Do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, Bruksela, 16.04.2013 [COM(2013) 216 final], https://eurl-ex.europa.eu/procedure/EN/202557 (dostęp: 11.12.2020).
• 16. Komunikat Komisji Do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Zielona infrastruktura - zwiększanie kapitału naturalnego Europy [COM/2013/0249 final], https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A52013DC0249 (dostęp: 11.12.2020).
• 17. Kowalczak P., Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji w dorzeczu Warty, Wydawnictwo Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2001.
• 18. Lewińska J., Klimat miasta - zasoby, zagrożenia, kształtowanie, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Oddział w Krakowie, Kraków 2000.
• 19. London Environment Strategy. Greater London Authority (2018), https://www.london.gov.uk/what-we-do/environment/london-environment-strategy (dostęp: 11.12.2020).
• 20. Mann G., Szajda E., Dachy zielone, jako element ekologicznego gospodarowania wodą opadową, [w:] Problemy zagospodarowania wód opadowych, red. J. Łomotowski, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydawnictwo Seidel-Przywecki, Wrocław 2008, s. 37-48.
• 21. Odum H., Environment, power, and society, Wiley-Interscience, London 1971.
• 22. Pedersen-Zari M., Ecosystem services analysis for the design of regenerative built environments, „Building Research & Information” 2012, Vol. 40, No. 1, s. 54-64.
• 23. Plany adaptacji do zmian klimatu 44 miast polski. Publikacja podsumowująca, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2018, www.44mpa.pl (dostęp: 24.05.2019).
• 24. Pötz H., Bleuzé P., Urban green-blue grids for sustainable and dynamie cities, Coop For Life, Delft 2012.
• 25. Przewoźniak M., Kwalifikacja systemów przyrodniczych miast. Teoria i zastosowania w zarządzaniu obszarami zurbanizowanymi, [w:] System przyrodniczy w zarządzaniu rozwojem obszarów metropolitalnych, red. T. Markowski, D. Drzazga, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa 2009, s. 35-50.
• 26. Raport Komitetu Badań nad Zagrożeniami Związanymi z Wodą przy Prezydium PAN, „Kwartalnik NAUKA” 2014, nr 1 (numer specjalny).
• 27. Reid W.V., Mooney H.A., Cropper A., Capistrano D., Millennium Ecosystem Assessment, Ecosystems and Human Well-being. Synthesis, Island Press, Washington 2005.
• 28. Richtlinien für die Plannung, Ausführung und Pflege von Dachbegrünungen, FLL (Hrsg.), Selbstverlag, Troisdorf 1995 (aktualizacja 2008).
• 29. Romanowicz R.J., Nachlik E., Januchta-Szostak A., Starkel L., Kundzewicz Z.W., Byczkowski A., Kowalczak P., Żelaziński J., Radczuk L., Kowalik P., Szamałek K., Zagrożenia związane z nadmiarem wody. Raport Komitetu Badań nad Zagrożeniami Związanymi z Wodą przy Prezydium PAN, „Kwartalnik NAUKA” 2014, nr 1, s. 123-148.
• 30. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 roku (Dz. U. Nr 75, poz. 690), to jest z dnia 17 lipca 2015 roku (Dz. U. z 2015 r., poz. 1422, z późniejszymi zmianami).
• 31. Słyś D., Retencja i infiltracja wód deszczowych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2008.
• 32. Stec A., Słyś D., Zielone dachy i ściany. Wydawnictwo i Handel Książkami KaBe, Krosno 2018.
• 33. Steffen W., Grinevald J., Crutzen P.J., McNeill J., The Anthropocene. Conceptual and Historical Perspectives, „Philosophical Transactions of The Royal Society. A Mathematical Physical and Engineering Sciences” 2011, No. 369, s. 842-867.
• 34. Stovin V., Vesuviano G., Kasmin H., The hydrological performance of a green roof test bed under UK climatic conditions, „Journal of Hydrology” 2012, Vol. 414, s. 148-161.
• 35. Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2013.
• 36. SUDS - Sustainable Urban Drainage Systems, CIRIA, www.ciria.org/suds (dostęp: 25.05.2019).
• 37. Szajda-Birnfeld E., Pływaczyk A., Skarżyński D., Zielone dachy. Zrównoważona gospodarka wodna na terenach zurbanizowanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wroclaw 2012.
• 38. Szczepanowska H.B., Wycena wartości drzew na terenach zurbanizowanych, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa 2007.
• 39. Szczepanowska H.B, Sitarski M., Drzewa zielony kapitał miast. Jak zwiększyć efektywność pracy drzew?, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa 2015.
• 40. Szulczewska B., Teoria ekosystemu w koncepcjach rozwoju miast, Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 2002.
• 41. Szulczewska B., Zielona infrastruktura - czy koniec historii? Green Infrastructure - the End of History?, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2018.
• 42. Water and the Landscape. A Landscape Architecture Book, ed. by G. Clay, McGraw-Hill, London-New York 1979.
• 43. Woda w mieście. Usługi ekosystemów dla zrównoważonej gospodarki wodnej, red. T. Bergier, J. Kronenberg, I. Wagner, Fundacja Sendzimira, Kraków 2014, http://www.sendzimir.org.pl/magazyn5 (dostęp: 20.11.2020).
• 44. Xiao Q., McPhersen E.G., Simpson J.R., Ustin S.L., Grismer M.E., A new approach for modelling tree rainfall interception, „Journal Geophysical Research. Atmospheres” 2000, Vol. 105, No. D23, 173-188.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).