Dawne porty lotnicze w krajobrazie dużych miast europejskich

• Autorzy: Pijet-Migoń Edyta

Identyfikatory

DOI

10.30450/201907

Warianty tytułu

EN

Former airports in the landscape of European cities

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono różnorodność przekształceń funkcjonalnych terenów dawnych portów lotniczych i wynikający z nich wymiar krajobrazowy. Wyróżniono pięć kierunków przekształceń: a) całkowity zanik śladów po porcie lotniczym, b) odzwierciedlenie we współczesnym układzie ulic, c) pozostawienie niektórych obiektów kubaturowych jako dziedzictwo kulturowe, d) przetrwanie niemal całej infrastruktury, przy braku funkcji transportowej, e) przekształcenie w lotnisko obsługujące lotnictwo ogólne. Elementy pierwotnego krajobrazu komunikacyjnego (kompleksu lotniskowego) są zachowane w dwóch ostatnich przypadkach, w pozostałych następuje całkowita transformacja krajobrazu. Kierunki te zilustrowano przykładami z miast Polski (Warszawa, Gdańsk, Wrocław, Kraków, Katowice, Szczecin) i wybranych miast europejskich.

EN

This paper presents diverse types of functional transformations of former airport grounds and their resulting effects on landscape. Five types of transformation are identified: a) complete disappearance of airport infrastructure and erasure of its former existence, b) reflection in street layout, c) survival of selected airport buildings considered as cultural heritage, d) survival of nearly complete infrastructure, but definitive closure of air transport operations, e) transformation into general aviation airport. Elements of the original transport-related landscape (airport complex) are preserved in the latter two types, otherwise a total transformation of landscape occurs. These types are illustrated by examples from Polish (Warszawa, Gdańsk, Wrocław, Kraków, Katowice, Szczecin) and selected European cities.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz komunikacyjny; zamknięte lotniska; infrastruktura lotniskowa; zmiana funkcjonalna

EN

transport-related landscape; abandoned airports; airport infrastructure; new functions

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 41 (1)
• Strony: 111--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., ryc., tab., fot.

Twórcy

autor

Pijet-Migoń Edyta

• WSB University in Wroclaw, Institute of Tourism, Poland

Bibliografia

• Bakun M., 2014: Lotniczy Gdańsk 1945-1974. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 104 pp.
• Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J., 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski. Przegląd Geograficzny, 87, (3): 377-408.
• Dávid L., Ilyés Z., Baros Z., 2010: Transportation and industry [in:] Anthropogenic Geomorphology. A Guide to Man-Made Landforms (eds): J. Szabó, L. Dávid, D. Lóczy, Springer, Dordrecht: 189-215.
• Derudder B., Witlox F., 2014: Global Cities and Air Transport [in:] The Geographies of Air Transport (eds): A. R. Goetz, L. Budd, Ashgate, Farnham: 103-123.
• Dołzbłasz S., Mucha P., 2015: Wykorzystanie terenów pogórniczych na przykładzie Wałbrzycha. Studia Miejskie, 7: 105-118.
• Domański B. , 2001: Przekształcenia terenów poprzemysłowych w województwach śląskim i małopolskim – prawidłowości i uwarunkowania. Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG, 3: 51-59.
• Dudzińska-Jarmolińska A., 2018: Rekultywacja i rewitalizacja jako sposoby przekształcania terenów poprzemysłowych na tereny parkowo-rekreacyjne. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 39: 117-132.
• Eiselin S., Frommberg L., Gutzmer A., 2016: The Art of the Airport. Frances Lincoln Limited, London, 192 pp.
• Gajowniczek Z.T., 2014: Pamięć o ludziach i wydarzeniach zapisana w krajobrazie. Charakterystyczne krajobrazy małych ojczyzn w świadomości ich mieszkańców. Studia Krajobrazowe, 4: 87-103.
• Gasidło K., 2013: Przekształcenia terenów i obiektów poprzemysłowych jako problem urbanistyczno-architektoniczny województwa śląskiego. Zeszyty Naukowe. Architektura. Politechnika Śląska, 52: 65-80.
• Gordon A., 2008: Naked Airport. A Cultural History of the World’s Most Revolutionary Structure, The University of Chicago Press, Chicago, 305 pp.
• Janicka A., 2013: Tempelhof – Park wolności, przykład adaptacji lotniska na park kulturowy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 149: 23-30.
• Jaszczak A., Witkowska M., 2012, Problemy rewitalizacji dworców i obiektów komunikacji kolejowej. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Sosnowiec, 18: 70-81.
• Kazimierczak J., 2012: Wpływ rewitalizacji terenów poprzemysłowych na kształtowanie nowej miejskiej przestrzeni turystycznej. Przykład Manchesteru i Lyonu. Turyzm, 22: 11-21.
• Krajewska R., Łukasik Z., 2017: Efektywne wykorzystanie infrastruktury transportowej w miastach: przykłady dobrych praktyk. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, 9: 203-211.
• Lijewski T., 1977: Geografia transportu Polski. PWE, Warszawa, 280 pp.
• Liwiński J., 2008: Polskie Linie Lotnicze „LOT” w okresie międzywojennym. Przegląd Komunikacyjny, 1: 32-38.
• Michniewicz-Ankiersztajn H., 2012: Infrastruktura komunikacyjna w krajobrazie miejskim Paryża. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 18: 130-139.
• Mielcarek A., 2016: Rozwój transportu lotniczego we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1939. Marketing i Zarządzanie, 1: 89-100.
• Mikulski M., Glass A, 1980: Polski transport lotniczy 1918-1978. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa, 491 pp.
• Orzech C., 2007: Parowozy ze skrzydłami. Silesia Airport, Magazyn Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice, 3: 26-27.
• Owczarek P., 2013: Osiedle Gądów Mały – kiedyś, dziś, w przyszłości. Szanse i zagrożenia. Przegląd Administracji Publicznej, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 2: 87-95
• Pearman, H., 2004: Airports: A Century of Architecture. Laurence King Publishing. London, 240 pp.
• Pijet-Migoń E., 2015: Możliwości wykorzystania współczesnej i dawnej infrastruktury lotniczej w turystyce miejskiej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, 63: 193-208.
• Pijet-Migoń E., 2018: Dawne lotnisko Berlin-Tempelhof jako przykład wykorzystania dziedzictwa lotniczego na potrzeby turystyki i rekreacji. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, 62: 31-42.
• Pijet-Migoń E., Migoń P., 2014: Infrastruktura dawnych portów lotniczych w Polsce i możliwości jej turystycznego wykorzystania [in:] Turystyka przemysłowa w kontekście rozwoju zrównoważonego (eds): K. Widawski, M. Duda-Seifert, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 32: 25-41.
• Pijet-Migoń E., Migoń P., 2018: Landform change due to airport building [in:] Urban Geomorphology. Landforms and Processes in Cities (eds): M.J. Thornbush, C.D. Allen, Elsevier, Amsterdam, 101-111.
• Pollalis S., Kouveli A., Kyriakopoulos, Papagianni A., Papapetrou N., Sagia V., Tritkaki N., 2013: The Urban Development of Former Athens Airport [in:] AESOP-ACSP Joint Congress, 15-19 July, Dublin, conference materials.
• Pukowiec K., Kurda W., 2015: Potencjał turystyczny wybranych dworców kolejowych w Polsce. Turystyka Kulturowa, 10: 6-20.
• Roskamm N., 2014: 4,000,000 m2 of Public Space: The Berlin “Tempelhofer Feld” and Short Walk with Lefebvre and Lackau [in:] Public space and the challenge of urban transformation in Europe (eds): A. Madanipour, S. Knierbein, A. Degros, Routledge, New York: 63-77.
• Sigmund M., 2003: Lotnisko Muzeum [in:] Lotnictwo – stulecie przemiany (ed.) S. Janiszewski, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław: 307-318.
• Sikorski D., 2012: Zmiany funkcjonowania terenów przemysłowych i poprzemysłowych we Wrocławiu po 1989 roku [in:] Przekształcenia przestrzeni miejskiej Wrocławia. Ujęcie geograficzne, 1 (eds): B. Namyślak, R. Szmytkie, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 33-53.
• Sipiński D., Cybulak P., Placha K., 2016: Lotniska w Polsce, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź, 208 pp.
• Smolarski, M., Szmytkie R., 2014: Zagospodarowanie obiektów potransportowych we Wrocławiu [in:] Przekształcenia przestrzeni miejskiej Wrocławia. Ujęcie geograficzne, 2, (eds): P. Brezdeń, R. Szmytkie, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 118-144.
• Sobczak E., 2003: Wrocławski Zakład Szybowcowy, 1956-1999 [in:] Lotnictwo – stulecie przemiany (ed.): S. Janiszewski, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław: 473-478.
• Thierfelder, H., Kabisch, N., 2016: Viewpoint Berlin: Strategic Urban development in Berlin – challenges for future urban green space development. Environmental Science and Policy, 62: 120-122.
• Trzepacz, P., Boruta, T., Marada M., Quodomine, R., 2012: Sto lat doświadczeń portów lotniczych w przestrzeni Europy. Prace Geograficzne, Kraków, 131: 35-53.
• Wielgus K., Panek R., 2003: Lotnicze dziedzictwo w krajobrazie Polski [in:] Lotnictwo – stulecie przemiany (ed.): S. Janiszewski, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław: 289-306.
• Zachariasz A., 2011: Krajobraz pamięci wyrazem tożsamości miejsca. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 15: 310-326
• www.croydonairport.org.uk
• www.thehellinikon.com

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).