Neoklasycyzm i neoklasycyzmy w architekturze Polski i Łotwy. Część II. Z badań nad problematyką neoklasycyzmu w architekturze pałacowo-dworkowej na przykładzie rezydencji w Mezotne, Durbes, Zentenes, Kazdangas, Rembates, Dzerbenes, Konstantynowie oraz Czerwonogrodzie

Tołłoczko, Z.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Neoklasycyzm i neoklasycyzmy w architekturze Polski i Łotwy. Część II. Z badań nad problematyką neoklasycyzmu w architekturze pałacowo-dworkowej na przykładzie rezydencji w Mezotne, Durbes, Zentenes, Kazdangas, Rembates, Dzerbenes, Konstantynowie oraz Czerwonogrodzie

Autorzy

Tołłoczko Z.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

TolloczkoZ_NeoklasycyzmNeoklasycyzmy.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Neoclassicism and neo-classicisms in the architecture of Poland and Latvia. Part II. From the research on the issue of neoclassicism in the palace and manor architecture on the example of residences in: Mezotne, Durbes, Zentenes, Kazdangas, Rembates, Dzerbenes, Konstantynow and Czerwonogrod

Języki publikacji

PL EN

Abstrakty

Niniejszy esej jest próbą zwięzłego ujęcia cech charakterystycznych dla łotewskiego i polskiego neoklasycyzmu. W tej części studium autorka skupiła swą uwagę na architekturze prowincjonalnej (krajowej), wyróżniając podobieństwa i różnice w architekturze obydwu krajów. Jednocześnie niniejszy tekst uzupełniony został uwagami na temat historyczno-eklektycznych przykładów łączenia neoklasycyzmu z neogotykiem, zawiera również porównanie z innymi obszarami dawnego Królestwa Polskiego.

This essay is an attempt at a brief description of features characteristic for the Latvian and Polish neo-classicism. In this part of the study the author focuses her attention on provincial architecture (national) highlighting similarities and differences in the architecture of both countries. At the same time, this text was complemented with remarks concerning the historic-eclectic examples of combining neoclassicism and neo-Gothic, and additionally comparing it with other areas of the former Kingdom of Poland.

Słowa kluczowe

Łotwa Polska Białoruś Ukraina historia architektury neoklasycyzm neogotyk

Latvia Poland Belarus Ukraine history of architecture neoclassicism neo-Gothic

Wydawca

Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków

Czasopismo

Wiadomości Konserwatorskie

Rocznik

2014

Tom

Nr 39

Strony

9--29

Opis fizyczny

Bibliogr. 91 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Tołłoczko Z.

Katedra Historii Architektury, Urbanistyki i Sztuki Powszechnej, Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Bibliografia

1. J. Wronkowski, Dzieła – Style – Epoki. Architektura – Rzeźba – Malarstwo – Muzyka w popularnym zarysie, Gdynia 1994, s. 176
2. J. Gympel, Historia architektury. Od antyku do czasów współczesnych, Köln 2000.
3. E. D’Alfonso, D. Samss, Historia architektury, Warszawa 1997, s. 190-222.
4. P. Nuttgens, Dzieje architektury, Warszawa 1998.
5. Z. Tołłoczko, Główne nurty historyzmu i eklektyzmu w sztuce XIX wieku, Tom I, Architektura. Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, wydanie drugie uzupełnione i poprawione, Kraków 2011, s. 9-60.
6. M.W. Ałpatow, Historia sztuki, 4, Sztuka XVIII i XIX wieku, Warszawa 1968, s. 37-93.
7. Z. Dmochowski, Dzieła architektury w Polsce, Londyn 1956, s. 329-408.
8. D. Watkin, Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001, s. 376-439.
9. K. Sadowski, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005.
10. T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Warszawa 1998.
11. Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii architektury, sztuki i kultury ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988.
12. N. Pevsner, J. Fleming, H. Honour, Encyklopedia architektury, Warszawa 1992, s. 188-189.
13. A. Dulewicz, Encyklopedia sztuki. Austria – Niemcy – Szwajcaria, Warszawa 1993, s. 537.
14. M. Hollingsworth, Sztuka w dziejach człowieka, Wrocław 1992, s. 401-403.
15. J. Pile, Historia wnętrz, Warszawa 2004, s. 174-182.
16. D. Brugis, Historisma pils Latvija, Riga 1996.
17. D. Brugis, Historisma Laikmets. Maksla historisma perioda 19. gs. otra puse, [w:] Latvijas Makslas
Vesture, L. Bremša, A. Braslina, D. Brugis, S. Pelše, I. Pujate (red.), Riga 2002, s. 195-211.
18. A. Zarans, Latvijas pilis un muižsas / Castles and manors of Latvia, Riga 2013.
19. A. Heins, J. Zilgalvis, N. Lukšionite-Tolvaišiene, Pilis un muižas Igaunija, Latvija, Lietuva,
Riga 2007.
20. J. Zilgalvis, Daugavas muižas, 18gs.-20 gs. sakums, Riga 1998
21. J. Zilgalvis, idem, Latvijas perles, kulturvesturisks celvedis pa 40 skaistakajam Latvijas pilim un muižam, Riga 2000
22. J. Zilgalvis, Macitajmuižas Latvija. Arhitektura un kulturvesturiskas norises, Riga 2002.
23. J. Zilgalvis, Neogotika Latvijas arhitektura, Riga 2005.
24. G. Schmidt, Die Familie von Manteuffel Freiherrlich-Kurländische Linie, Berlin 1909.
25. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom III, (Haag-Kępy), Warszawa 1882.
26. E. Grosmane, Architektur und bildende Kunst im Baltikum um 1900 (Kunst im Ostseeraum), Riga 1999
27. N. Borrmann, Paul Schultze-Naumburg 1869-1949.
28. Maler, Publizist, Architekt. Vom Kulturreformer der Jahrhundertwende zum Kulturpolitiker im Dritten reich. Ein Lebens – und Zeitdokument, Essen 1989.
29. R. Pfi ster, Bauten Schultze-Naumburgs aus den Jahren 1900-1930, Weimar 1940.
30. Z. Tołłoczko, Architektura i społeczeństwo. Przegląd zagadnień budownictwa i urbanistyki w Niemczech od około roku 1850 do około roku 2000. Od późnoromantycznego historyzmu do późnego socmodernizmu, Kraków 2005.
31. J. Posener, Hermann Muthesius 1861-1927, Berlin 1977.
32. Z. Tołłoczko, Architectura perennis. Szkice z historii nieawangardowej architektury nowoczesnej pierwszej połowy XX wieku (Ekspresjonizm – Art Déco – Neoklasycyzm), Prace Komisji Architektury i Urbanistyki 3, PAN Oddział w Krakowie, Kraków 1999, s. 80-82.
33. J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, Warszawa 2001.
34. M. Trachtenberg, I. Hyman, Architecture from Prehistory to Post-Modernism? The Western Tradition, London 1986.
35. D. Watkin, T. Mellinghoff, German Architecture and the Classical Ideal 1740-1840, London 1987.
36. Z. Ostrowska-Kębłowska, Tak zwana technologiczna estetyka Schinkla, [w:] Sztuka a technika, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, listopad 1987, Warszawa 1991.
37. J. Glancey, Historia architektury, Warszawa 2002.
38. Z. Tołłoczko, „Sen architekta” czyli o historii i historyzmie architektury XIX i XX wieku, Studia i materiały, Kraków 2002.
39. W.C. Brumfield, Landmarks of Russian Architecture. A Photographic Survey, Newark 1997
40. S. Massie, Pavlovsk. The Life of a Russian Palace, London 1990..
41. Z. i T. Tołłoczko, Z dziejów architektury i urbanistyki ziem Łotwy, Kraków 2013.
42. S. Kostof, A History of Architecture. Setting and Rituals, New York – Oxford (UK) 1995, s. 547-565.
43. D. Dolgner, Historismus. Deutsche Baukunst 1815-1900, Leipzig 1995.
44. Z. i T. Tołłoczko, Z zagadnień nowej formy w architekturze na przełomie XIX i XX wieku. Pomiędzy późnym historyzmem a neohistoryzmem i eklektyzmem nieawangardowej nowoczesności, Część I, Hybryda. Pismo Artystyczno-Literackie Stowarzyszenia Twórczego POLART, nr 20/2012, s. 45-61.
45. T. Mikocki, Nieklasyczny klasyczny klasycyzm. Klasycyzm klasyczny i klasycyzm nieklasyczny. O niektórych aspektach sztuki antyku, [w:] Klasycyzm i klasycyzmy, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 1991, Warszawa 1994, s. 13-24.
46. I. Lancmanis, I. Janele, Mežotnes muiža, Riga 1993, s. 1-26.
47. I. Huml, Warsztaty Krakowskie, Studia z Historii Sztuki, t. 18, Wrocław 1973.
48. O. Czerner, Formal Directions in Polish Architecture, [w:] East European Modernism. Architecture in Czechoslovakia, Hungary & Poland beetween the Wars 1919-1939.
49. W. Leśnikowski (red.), New York 1996, s. 181-202.
50. I. Huml, Polska sztuka stosowana w XX wieku, Warszawa 1978.
51. A. Drexlerowa, A.K. Olszewski, Polska i Polacy na Powszechnych Wystawach Światowych 1851-2000, Warszawa 2005, s. 195-212.
52. A. Sieradzka, Art Déco w Europie i w Polsce, Warszawa 1996.
53. M. Rydel, Jam dwór Polski, Gdańsk 1993, s. 87-120.
54. T.S. Jaroszewski, Dwór polski tuż przed I wojnąświatową, [w:] idem, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 208-242.
55. A. Miłobędzki, Architektura ziem Polski. Rozdział europejskiego dziedzictwa / The Architecture of Poland. A Charter of the European Heritage, Kraków 1994, s. 107-119.
56. S. Swianiewicz, W cieniu Katynia, Paryż 1983.
57. J. Meysztowicz, Czas przeszły dokonany. Wspomnienia ze służby w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w latach 1932-1939, Kraków 1984.
58. Dwór polski. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały V Seminarium zorganizowanego przez Oddział Kieleckiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Instytut Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Kielecki Dom Środowisk Twórczych, Kielce, 7-9 października 1999, T.S. Jaroszewski (red.), Warszawa 2000.
59. Dwór polski. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały VI seminarium zorganizowanego przez Kielecki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Dom Środowisk Twórczych w Kielcach, A. Sieradzka (red.), Warszawa 2002.
60. Dwór polski. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały VII seminarium zorganizowanego przez Kielecki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Dom Środowisk Twórczych w Kielcach, Kielce, 1618 października 2003, A. Sieradzka (red.), Warszawa 2004.
61. Dwór polski. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały VIII seminarium zorganizowanego przez Kielecki Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Dom Środowisk Twórczych w Kielcach, Kielce, 13-15 października 2005, L.J. Kajzer (red.), Kielce 2006.
62. J. Boustfield, Baltic States, Riga 2004, s. 243.
63. Durbes pils, Tukuma Muzejs. Retrieved 29 August 2012.
64. S. Liga, Celvedis Liepajas architektura, Liepaja 1991.
65. I. Lancmanis, Liepaja no baroka lidz klasicismam, Riga 1983.
66. E. Budreika, Działalność architektoniczna Wawrzyńca Gucewicza. Wybrane zagadnienia, Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historiae Artium, t. 5, 1991.
67. K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005, s. 148.
68. K. Sondors, Varaklani un varaklanieši. Kulturvesture, atminas, apcerejumi, Riga 2002.
69. T.S. Jaroszewski, O naśladownictwach pałacu Na Wyspie w Łazienkach, [w:] Muzeum i twórca. Studia z historii sztuki i kultury ku czci prof. Stanisława Lorentza, Warszawa 1969, s. 311-325.
70. A. Olszewski, Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925. Teoria i praktyka, Wrocław – Warszawa – Kraków 1967.
71. E. Małachowicz, Wilno. Dzieje, architektura, cmentarze, Wrocław 1996.
72. G. Puzynina, W Wilnie i dworach litewskich. Pamiętnik z lat 18151843, Wilno 1928.
73. J. Krastinš, Rigas Arhitekturas Meistari 1850-1940 / The Master sof Architecture of Riga 1850-1940, Riga 2002, s. 81-82.
74. R.A.M. Stern, Modern Classicism, London 1988.
75. B. Traversari, La lunga storia del Pedrocchi di Padova, Storia Ilustrata, nr 290, 1992, s. 52.
76. B. Zevi, Controstoria dell’architettura in Italia. Ottocento Novecento, Roma 1996.
77.Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 23-36.
78. H. Fillitz, Der Traum vom Glück. Das Phänomen des europäischen Historismus, [w:] Der Traum vom Gluck. Die Kunst des Historismus in Europa, H. Fillitz, W. Telesko (hgs), Wien – Münich 1997, s. 1525.
79. H. Pirang, Das baltische Herrenhaus, Bd. 3, Hannover – Döhren 1976-1979 (wyd. 3).
80. A. Kamphausen, Gotik ohne Gott. Ein Beitrag zur Deutung der Neugotik und des 19. Jahrhunderts, Tübingen 1952.
81. C. Mignot, Architektur des 19. Jahrhunderts, Köln 1994, s. 67 i in.
82. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. Powiat Biała Podlaska, Tom VIII, Zeszyt 2, K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński (red.) Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2006.
83. Atlas Zabytków Architektury w Polsce, H. Faryna-Paszkiewicz, M. Omilanowska, R. Pasieczny (red.), Warszawa 2003, s. 330.
84. R. Zubowicz, E. Vetrova, A. Pańko A. Abramczyk, Biała Podlaska – Brześć. Nieodkryty wschód, Kraków 2008, s. 104-106.
85. J. Żywicki, Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998.
86. E. Perlińska, Zapomniana historia. Czerwonogród na Podolu, Ciekawe Miejsca, nr 2, 2007, s. 7-10.
87. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I, Warszawa 1880, s. 845.
88. Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu…, A. Strojny, K. Bzowski, A. Grossman (red.), Kraków 2005, s. 263.
89. I. Bondarew, Czerwonogród, Kurier Galicyjski, nr 15, 2013.
90. T. Polak, Zamki na Kresach, Warszawa 1997.
91. G. Rąkowski, Przewodnik po Ukrainie Zachodniej, część II, Pruszków 2006.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-128dc02d-a828-439a-a2dd-ff10cf2a193e