Dziedzictwo kulinarne górali Czadeckich na terenie województwa lubuskiego

• Autorzy: Garnek Dorota , Gramza-Michałowska Anna

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2022.9.7

Warianty tytułu

EN

Culinary heritage of the Chadecki highlanders in the Lubuskie Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dziedzictwo kulinarne jest nieodłącznym elementem dziedzictwa kulturowego danego regionu lub grupy etnograficznej. Tereny województwa lubuskiego należą do „ziem odzyskanych”, które po drugiej wojnie światowej zasiedlała nie tylko ludność mieszkająca w Polsce, ale także i spoza granic państwa. Jedną z takich grup są górale Czadeccy zamieszkujący obecnie tereny wojewodztwa lubuskiego. W.pracy zbadano wiedzę górali Czadeckich na temat dziedzictwa kulinarnego w obrębie swojej grupy etnograficznej oraz ważność dziedzictwa kulinarnego dla ludności ziemi lubuskiej. Oceniono także zależność między stopniem zainteresowania dziedzictwem kulinarnym regionu lubuskiego, a wiedzą na temat produktów spożywczych grupy etnograficznej górali Czadeckich. Analiza uzyskanych danych wskazuje, że istnieje zależność pomiędzy przynależnością do górali Czadeckich a znajomością potraw regionalnych tej grupy etnicznej. Stwierdzono ponadto, że Lubuszanie uważają za ważne pielęgnowanie regionalnej sztuki kulinarnej i jej rolę w atrakcyjności regionu. Respondenci uznają produkty regionalne za interesujące i są zdania, że powinny znajdować się na półkach sklepowych.

EN

Culinary heritage is now an integral part of the cultural heritage of a region or ethnographic group. Lubuskie Voivodeship belongs to the “reclaimed lands”, which after World War II were settled not only by people living in Poland, but also from outside the country’s borders. One such group is the Chadec highlanders, currently living in Lubuskie voivodeship. This paper examines the Chadec highlanders’ knowledge of culinary heritage within their ethnographic group and the importance of culinary heritage to the population of Lubuskie. It also assessed the relationship between the degree of interest in the culinary heritage of the Lubuskie region and the knowledge of food products of the Chadeck highlanders’ ethnographic group. The analysis of the data obtained indicates that there is a correlation between affiliation with the Chadec highlanders and knowledge of the regional dishes of this ethnic group. It was further found that Lubushans consider it important to nurture regional culinary art and its role in the attractiveness of the region. Respondents find regional products interesting and believe they should be on stores’ shelves.

Słowa kluczowe

PL

dziedzictwo kulinarne; ziemie odzyskane; województwo lubuskie; górale Czadeccy; Czadca; Bukowina

EN

culinary heritage; reclaimed territories; Lubuskie Voivodeship; Czadecki highlanders; Czadca; Bukovina

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 76, nr 9
• Strony: 42--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz.

Twórcy

autor

Garnek Dorota

• Katedra Technologii Gastronomicznej i Żywności Funkcjonalnej, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Gramza-Michałowska Anna

• Katedra Technologii Gastronomicznej i Żywności Funkcjonalnej, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-0744-9033

Bibliografia

• [1] Batyk I.M., M. Woźniak. 2017. „Szlaki kulinarne jako forma konkurencyjności oferty turystycznej”. Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, Turystyka 54 (3) : 98-111.
• [2] Bujak J., J. Skowroński, W.J. Kukla, C. Kaźmierczak. 2013. Bukowina ocalona od zapomnienia, 7-24. Lubań.
• [3] Fajger T. 2005. „≪Wichowianki≫ i ≪Źródełko≫ - Zespoły folklorystyczne kontynuujące tradycje górali Czadeckich”. Praca dyplomowa. Uniwersytet Zielonogórski.
• [4] Francuz S., M. Francuz, W. Francuz, Z. Francuz 2018. Województwo lubuskie bez barier – 60 tras turystycznych dla osób niepełnosprawnych – wersja dla niewidomych, 6-10. Wrocław : Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich PROGRES.
• [5] Gutkowska K., K. Gajowa, M. Piekut. 2015. „Możliwości rozwoju turystyki kulinarnej w Polsce”. Postępy Techniki Przetworstwa Spożywczego 2 : 126-132.
• [6] http://lubuskie.pl/news/26799/27/Lubuskie-w-Europejskiej-Sieci-Dziedzictwa-Kulinarnego/, [dostęp 16.07.2020].
• [7] Husar B. 2013. Okruchy wspomnień, 24-25. Żagań : oficyna wydawnicza Dekorgraf.
• [8] Husar B. 2008. Wędrowka pokoleń. Wspomnienia bukowińskie Dawideny-Wichow, 126-128, 137-138. Wichow ; Zielona Gora : Regionalne Centrum Animacji Kultury.
• [9] Jakimowicz-Klein B. 2017. Dziedzictwo kulinarne pogranicza śląsko-łużyckiego, 81-92. Oficyna Wydawnicza Dekorgraf ; Żary : na zlecenie Muzeum Pogranicza Śląsko-Łużyckiego.
• [10] Kołodziejska B. 1996. Przemiany kultury ludowej w Zielonogorskiem, 12. Zielona Gora : Lubuskie Towarzystwo Naukowe.
• [11] Krasowska H. 2018. „Charakterystyka językowa polskiej gwary gorali bukowińskich”. Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences. Warszawa.
• [12] Kruczek Z. 2011. Polska geografia atrakcji turystycznych, 129-133. Wydanie IX zaktualizowane. Kraków : Proksenia.
• [13] Krupa J., B. Dec. 2011. „Produkty tradycyjne i regionalne elementem promocji regionu”. W.Żywność i żywienie w turystyce i rekreacji, 232-249. Wyższa Szkoła Hotelarstwa, Gastronomii i T urystyki w W arszawie.
• [14] Krupa J. 2010. „Dziedzictwo kulinarne elementem atrakcyjności turystycznej regionu. Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja”. Problemy Ekologii Krajobrazu 27 : 451-455.
• [15] Krysiński W. 2006. Uroki Bukowiny. Polacy na Bukowinie, 24-109. Dekorgraf, Żagań.
• [16] Nowak K. 2000. Czadecka Ojcowizna. Lublin : Ośrodek Studiów Polonijnych i Społecznych PZ KS.
• [17] Ochmański A. 2016. „Model wykorzystania dziedzictwa kulinarnego w turystyce. Przykład Górnego Śląska”. Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media 3 (22) : 81-104.
• [18] Orłowski D., M. Woźniczko. 2006. „Bogactwo kuchni polskiej jako markowy produkt turystyki wiejskiej”. W.Marka w turystce wiejskiej, catering/bar/mała gastronomia z elementami tradycyjnego produktu regionalnego, 64. Gdańsk : Wydawnictwo PODR.
• [19] Orłowski D., M. Woźniczko. 2010. „Gastronomia folklorystyczna i jej wykorzystanie w turystyce”. W.Gastronomia w ofercie turystycznej regionu, 323-347. Biblioteka Wyższej Szkoły Hotelarstwa i T urystyki w Częstochowie.
• [20] Osękowski Cz. 2002. Polacy z Bukowiny. Ich losy i kultura źródłem tożsamości narodowej. Żary : PTT K, Oddz. Powiatu Żarskiego.
• [21] Parecka J. 2010. Dziedzictwo kulinarne óorali bukowińskich, Brzeźnica k/ Żagania i Okolice. Żagań : Dekograf.
• [22] Petraru M. 2004. Polacy na Bukowinie w latach 1775-1918. Z dziejow osadnictwa polskiego, 45-71. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• [23] Pokrzyńska M. 2010. Bukowińczycy w Polsce. Socjologiczne studium rozwoju wspólnoty regionalne, 68-82. Zielona Góra : Uniwersytet Zielonogórski.
• [24] Russak G. 2007. „Rola produktów regionalnych, lokalnych i tradycyjnych w rozwoju regionu”. Podkarpackie zaprasza smakiem, 1.
• [25] Stasiak A. 2007. „Gastronomia jako produkt turystyczny”. Turystyka i Hotelarstwo 11 : 103-126.
• [26] Świtała-Trybek D. 2014. „Dziedzictwo kulinarne w kontekście europejskiego ruchu turystycznego”. Studia Etnologiczne i Antropologiczne 14 : 28-43.
• [27] Świtała-Trybek D. 2018. „Słodycze odpustowe jako element dziedzictwa kulinarnego Śląska”. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Turystyki i Języków Obcych w Warszawie, Turystyka i Rekreacja 21 (1) : 211.
• [28] Widawski K. 2011. Wybrane elementy dziedzictwa kulturowego środowiska wiejskiego – ich wykorzystanie w turystyce na przykładzie Polski i Hiszpanii, 24. Wrocław : Uniwersytet Wrocławski.
• [29] Woszczyk A. 2012. „Produkty tradycyjne w Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego”. W.Tradycyjne produkty kulinarne jako element turystycznej atrakcyjności Mazowsza, 147-151. Warszawa: ALMAMER Szkoła Wyższa.
• [30] Woźniczko M., T. Jędrysiak, D. Orłowski. 2015. Turystyka kulinarna, 38-47. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A.
• [31] Zielińska A. (Red.), W. Boryś, I. Grek-Pabisowa, Z. Greń, M. Korytkowska, I. Maryniakowa, Z. Sawaniewska-Mochowa. 2013. Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, 9-15. Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).