Zagrożenie stateczności zbocza stałego południowego wyprofilowanego w skałach podłoża mezozoicznego, w rejonie prowadzenia eksploatacji w rowie II rzędu, w zakładzie górniczym KWB „Bełchatów”

• Autorzy: Czarnecki L. W. , Organiściak B.

Warianty tytułu

EN

Danger of southern slope stability profiled in the mesozoic hard rocks, in the area of coal extraction in the ditch II-row, located in the open cast of “Bełchatów” Lignite Mine – Bełchatów field

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę deformacji rozwijających się w korpusie zbocza stałego południowego, wyprofilowanego w skałach podłoża mezozoicznego w rejonie prowadzenia eksploatacji w najgłębszej części złoża węgla brunatnego Bełchatów, Pole Bełchatów, w tzw. rowie II rzędu. Zbocze stałe południowe zbudowane jest w tej strefie z utworów kenozoicznych, zalegających w zakresie rzędnych od +200 m n.p.m. do +95 m n.p.m., oraz ze skał marglistych, reprezentujących okres kredowy ery mezozoicznej, budujących zbocze do rzędnej -50/-80 m n.p.m. Podstawa zbocza zbudowana jest z osadów mioceńskich, reprezentowanych przez węgle brunatne zalegające inwersyjnie w stosunku do skał mezozoicznych. Wysokość zbocza w strefie zagrożonej waha się od 255 m do 330 m. Deformacjami nieciągłymi zbocze objęte jest na wysokości około 205 m w części zachodniej, a w części wschodniej na wysokości około 150 m. Proces, którego rozwój został zapoczątkowany w korpusie zbocza, związany jest z występowaniem w tej części złoża struktury geo-logicznej, zwanej „blokiem paleoosuwiskowym”. Jest to struktura o długości około 1,7 km, szerokości 0,65 km i wysokości 0,26 km. Jego powierzchnia wynosi około 1,2 km2, a obję-tość 118 mln m3. W ramach tej struktury obserwuje się nasunięcie skał mezozoicznych na osady mioceńskie w strefie rowu II rzędu, na kierunku południe – północ, wynoszące około 200 m. Blok paleoosuwiskowy to szereg starych osuwisk, osypów, kopalnych piargów i ob-rywów, rozwijających się w strefie uskoku brzeżnego południowego. Powstanie tej struktury dowodzi istnienia wyraźnego progu morfologicznego, odznaczającego się w paleomorfologii stromą skarpą, zbudowaną z wietrzejących margli kredowych. Powierzchnia zbocza objęta deformacjami wynosi około 800 tys. m2. W artykule przedstawiono jakościową charakterystykę skał kredowych oraz kolejne zarejestrowane fazy rozwoju procesów deformacyjnych w formie wykresów i map prędkości deformacji dla poszczególnych wydzielonych rejonów zbocza, wraz z ich charakterystyką ilościową (wartości maksymalnych przemieszczeń, prędkości przemieszczeń). Charakterystykę opracowano w oparciu o istniejącą powierzchniową sieć obserwacyjną, pomiary inklinometryczne oraz obserwacje w istniejących na zboczu studniach i piezometrach, a także obserwacje i pomiary makroskopowe, geodezyjne.

EN

The article presents the characteristics of developing deformities in the body of the southern slopes of the solid substrate profiled in Mesozoic rocks in the area of extraction in the deepest part of “Bełchatów” Lignite Mine, Bełchatów field, called ditch the second-row. Solid southern slope is built in the area of the tracks Cenozoic defaulting in range of elevation of +200 m above sea level to +95 m above sea level, and marl rocks representing the Cretaceous period of the Mesozoic era building slope to the elevation of -50/-80 m above sea level. The base of the slope is made by Miocene sediments represented by lignite lying inversely in relation to the Mesozoic rocks. The height of the slope in the danger area ranges from 255 m to 330 m. Discontinuous deformations covered slope at an altitude approx. 205 m in the western and the eastern part at about 150 m. Process whose development was initiated in the body of the slope, is associated with the occurrence in this part of the lignite deposit geological structure called “paleolandslides block”. It is a structure with a length of approx. 1.7 km, width 0.65 km and height 0.26 km. Its area is approx 1.2 km2 and the volume of 118 mln m3. Within this structure, is observed Mesozoic rocks overlap on the Miocene sediments in the ditch second-row, on the direction South – North, amounting to 200 m. Paleolandslides block is a series of old landslides, sprinkle with developing in the Southern Marginal Fault Zone. The creation of this structure suggests that there is a clear threshold for morphological characterize in paleomorphological steep slope, built of weathered chalk marl. The area covered by the deformation of the slope is approx. 800 thousand m2. The article shows the qualitative characteristics of the chalk rocks and the subsequent development phases recorded deformation processes in the form of graphs and maps, deformation rate for each separate regions of the slope with their quantitative characteristics (maximum values of displacements, velocities movements). Characteristics have been developed based on the existing surface observation network, based on inclinometer measurements and observations of the existing wells and piezometers and macroscopic observations and measurements land surveying.

Słowa kluczowe

PL

osuwisko; deformacje; zagrożenie

EN

landslide; deformation; danger

• Wydawca: KGHM CUPRUM Spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe
• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 1
• Strony: 83--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., tab.

Twórcy

autor

Czarnecki L. W.

• Polska Grupa Energetyczna, Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A., Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego "Bełchatów", Rogowiec

autor

Organiściak B.

• Polska Grupa Energetyczna, Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A., Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego "Bełchatów", Rogowiec

Bibliografia

• [1] Czarnecki L., Felisiak I., 2003, Ruchy masowe generowane uskokami zrzutowymi w Rowie II rzędu w KWB Bełchatów, V Ogólnopolska Konferencja „Neotektonika Polski”: Neotektonika a morfo tektonika, Metody Badań s. 38-42.
• [2] Kossowski L., Olszewski B., Sowiński L., Wojturska M., Sowa J., 1992, Reinterpretacja budowy geologicznej złoża Bełchatów w rejonie linii przekrojowych 42-70NS. Zakład Geologii Stosowanej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• [3] Praca zbiorowa pod kierownictwem prof. S. Rybickiego, 2007, Dokumentacja geologicz-no-inżynierska procesów osuwiskowych 22S i 24S wraz z weryfikacją przyjętych kryte-riów bezpieczeństwa – Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica, Kraków.
• [4] Kuliński M., Misiorek E., 2009, Dodatek nr 1 do Projektu Zagospodarowania Złoża Węgla Brunatnego Bełchatów – Pole Bełchatów, PG PROXIMA S.A. Wrocław.
• [5] Sędor A., Czarnecki L., 2011, Zagrożenia osuwiskowe w Zakładzie Górniczym KWB Bełchatów w trakcie prowadzenia eksploatacji w najgłębszej części złoża, w rowie II rzę-du, XXXIV Zimowa Szkoła Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii, Kudowa-Zdrój.
• [6] Czarnecki L., Jurczuk M., 2013, Eksploatacja w rowie II rzędu – dobór technologii prowadzenia robót górniczych dla zabezpieczenia eksploatacji do rzędnej -110 m n.p.m., XXXVI Zimowa Szkoła Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii, Kudowa-Zdrój.
• [7] Sowiński L., Wcisło A., Kurpiewska I., Ocena stopnia zagrożenia oraz wytyczne prowa-dzenia skarp stałych zbocza południowego 0/-110 m n.p.m. pomiędzy liniami 63SN--55SN, etap VI, VII i VIII. 2010-2013, Biuro Projektów Górniczych i Geologicznych PROGiG Sp. z o.o., Wrocław.