Głębokie złoża miedzi i srebra szansą dla górnictwa metali w Polsce

• Autorzy: Zieliński K. , Speczik S.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.0109

Warianty tytułu

EN

Deep copper and silver deposits – a chance for Polish metal mining industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obecność głębokiej mineralizacji miedziowo-srebrowej w centralnej i wschodniej części monokliny przedsudeckiej nie była znana aż do połowy lat 50. XX w. Przez następne dziesięciolecia prowadzone stopniowo prace badawcze oraz analizy materiału rdzeniowego z ograniczonej liczby głębokich otworów pozwoliły na uszczegółowienie posiadanych informacji oraz na wyznaczenie potencjalnych obszarów złożowych, wraz z oszacowaniem ich przewidywanych zasobów. Mimo to, z uwagi na bariery technologiczne, które opłacalne wydobycie limitowały do głębokości nieprzekraczających 1250 m, obszary te nie były w przeszłości traktowane jako obiekty ewentualnej eksploatacji. Dopiero postępujący rozwój techniczny sprawił, że wydobycie tych rud jest obecnie możliwe i osiągalne, na co wskazują doświadczenia z wielu światowych złóż. Zakrojony na szeroką skalę program eksploracji spółek z grupy Miedzi Copper, prowadzony od kilku lat w południowo-zachodniej Polsce, spowodował, że realne stało się udokumentowanie głębokich złóż miedzi i srebra na tym obszarze. Podstawowym warunkiem podjęcia ekonomicznie uzasadnionej eksploatacji jest koncentracja na rejonach charakteryzujących się wyższą jakością kopaliny.

EN

The deep copper-silver ores in the central and eastern parts of the Fore-Sudetic Monocline had been unknown until the mid- -1950s. During the following decades, gradually progressing studies and analyses of core material from a limited number of deep boreholes drilled in this region made it possible to acquire detailed information and to demarcate areas of potential mineral deposits, along with the estimation of their predicted resources. In spite of the above, due to the technological barriers which limited their profitable extraction to depths not exceeding 1250 m, those areas were not formerly considered as potential mining targets. It is only because of the progressing technological advancement that the extraction of those minerals has currently become possible and attainable, as evidenced by experience from all over the world. Because of the extensive exploration program conducted for several years in south-western Poland by companies belonging to the Miedzi Copper Group, the documenting of deep copper and silver deposits in this area has now become realistic. A primary condition of economically justified extraction is focusing on regions characterised by a higher quality of ore.

Słowa kluczowe

PL

monoklina przedsudecka; cechsztyńska mineralizacja kruszcowa; nowe technologie górnicze; głębokie złoża miedzi; głębokie złoża srebra

EN

deep copper and silver deposits; Fore Sudetic Monocline; Zechstein ore mineralisation; new mining technologies

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 468
• Strony: 153--164
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Zieliński K.

• Grupa Miedzi Copper, Al. Jerozolimskie 96, 00-807 Warszawa

autor

Speczik S.

• Grupa Miedzi Copper, Al. Jerozolimskie 96, 00-807 Warszawa
• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• 1. ADDISON R., BOHNET E., HAPTONSTALL J., 2012 — Conceptual Mine Planning for Underground Extraction of Polish Kupferschiefer Copper Deposits. Pincock, Allen & Holt dla Miedzi Copper Corporation, Lakewood. Mat. niepubl. Arch. Miedzi Copper Group.
• 2. BACHOWSKI C., KUDEŁKO J., WIRTH H., 2007 — Próby poszerzenia geologicznej bazy zasobowej KGHM Polska Miedź S.A. W: Geologiczne, gospodarcze i społeczne znaczenie odkrycia złoża rud miedzi (red. S. Oszczepalski). Biul. Państw. Inst. Geol., 423: 189–196.
• 3. BELLAS I., TASSOU S.A., 2005 — Present and future applications of ice slurries. Int. J. Refrigeration, 28: 115–121.
• 4. CHMIELEWSKI A., OSZCZEPALSKI S., 2013 — Litologia, petrografia i cechsztyńska mineralizacja kruszcowa w wybranych profilach wiertniczych z rejonu Szamotuł, Nowego Tomyśla, Grodziska Wielkopolskiego, Wolsztyna i Kolska. Temat: 45- 2800-1119-49-2. Państw. Inst. Geol. – PIG, Warszawa.
• 5. GOSPODARCZYK E., METLERSKI E., 1986 — Rudy miedzi – monoklina przedsudecka. W: Zasoby perspektywiczne kopalin Polski (red. A. Bolewski, H. Gruszczyk): 174–179. Inst. Geol., Warszawa.
• 6. GOSPODARCZYK E., LISIAKIEWICZ S., METLERSKI E., OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., WAŻNY H., 1980 — Poszukiwanie cechsztyńskich rud miedzi w rejonie monokliny przedsudeckiej – Dokumentacja wynikowa otworów: M-1 Lipowiec, M-5 Dryżyna, M-9 Grochowice, M-24 Dachów. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 7. GOSPODARCZYK E., METLERSKI E., RYDZEWSKI A., WYŻYKOWSKI J., 1975 — Poszukiwanie cechsztyńskich rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Wyjaśnienie możliwości przedłużania się złoża Lubin–Głogów po upadzie – Dokumentacja otworu Sława IG 1. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 8. McPHERSON M., 1993 — Refrigeration plant and mine air conditioning systems. W: Subsurface Ventilation and Environmental Engineering (red. M. McPherson): 651–738. Springer Science & Business Media, Dordrecht.
• 9. NIEĆ M., 2012 — Metodyka dokumentowania złóż kopalin stałych – Część IV: Szacowanie zasobów. IGSMiE PAN, Kraków.
• 10. OSZCZEPALSKI S., 1994 — Oxidative alteration of the Kupferschiefer in Poland: oxide–sulphide parageneses and implications for ore–forming models. Geol. Quart., 38: 651–672.
• 11. OSZCZEPALSKI S., CHMIELEWSKI A., 2013 — Litologia, petrografia i cechsztyńska mineralizacja kruszcowa w wybranych profilach wiertniczych z rejonu Pleszewa, Kalisza, Śremu, Wrześni i Florentyny. Państw. Inst. Geol. – PIG, Warszawa.
• 12. OSZCZEPALSKI S., CHMIELEWSKI A., 2015 — Zasoby przewidywane surowców metalicznych Polski na mapie w skali 1 : 200 000 – miedź, srebro, złoto, platyna i pallad w utworach cechsztyńskiej serii miedzionośnej. Prz. Geol., 63, 9: 534–545.
• 13. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 1983 — Miedzionośność utworów permu na obszarze przylegającym do złoża Lubin – Sieroszowice. Prz. Geol., 31, 7: 437–444.
• 14. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 1993 — Rudy miedzi. W: Zasoby perspektywiczne kopalin Polski wg stanu na 31 XII 1990 r. (red. B. Bąk, S. Przeniosło): 98–116. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 15. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 1997 — Atlas metalogeniczny cechsztyńskiej serii miedzionośnej w Polsce. Państw. Inst. Geol. – Wydawnictwo Kartograficzne Polskiej Agencji Ekologicznej SA. Warszawa.
• 16. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 2007 — Rozmieszczenie metali w basenie cechsztyńskim. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp. z o.o., Lubin (red. A. Piestrzyński i in.): 115–122.
• 17. OSZCZEPALSKI S., SPECZIK S., 2011a — Rudy miedzi i srebra. W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r. (red. S. Wołkowicz i in.): 76–93. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 18. OSZCZEPALSKI S., SPECZIK S., 2011b — Prospectivity analysis of the Polish Kupferschiefer – new insight. W: Let’s Talk Ore Deposits (red. F. Barra i in.), 11th SGA Biennial Meeting, 26–29th September 2011: 294–296. Ediciones Universidad Catolica del Norte, Antofagasta.
• 19. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., BANASZAK A., 1996 – Stan badań utworów cechsztynu w Polsce — perspektywy odkrycia nowych obszarów metalonośnych. W: Uroczysta Sesja Naukowa, 40–lecie odkrycia złóż rud miedzi i 35–lecie KGHM Polska Miedź S.A.: 17–23. Warszawa–Lubin, 1996.
• 20. OSZCZEPALSKI S., SPECZIK S., CHMIELEWSKI A., KRZEMIŃSKI P., 2010 — Ocena możliwości poszerzenia bazy zasobowej – poszukiwanie nowych rezerw w otoczeniu złoża Lubin–Sieroszowice. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 21. OSZCZEPALSKI S., SPECZIK S., MAŁECKA K., CHMIELEWSKI A., 2016 — Prospective copper resources in Poland. Gosp. Sur. Miner. – Miner. Res. Manag., 32, 2: 5–30.
• 22. OSZCZEPALSKI S., SPECZIK S., MARKS L., CHMIELEWSKI A., 2012b — Litologia, petrografia i cechsztyńska mineralizacja kruszcowa w wybranych profilach wiertniczych z rejonu Żmigród, Milicz, Sulmierzyce i Kalisz. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 23. OSZCZEPALSKI S., CHMIELEWSKI A., SOWULA W., BORATYN J., PIKUŁA K., ZIELIŃSKI K., 2012a — Ocena możliwości występowania cechsztyńskiej mineralizacji Cu– Ag na obszarze województw lubuskiego i wielkopolskiego na podstawie archiwalnych materiałów wiertniczych, w tym wierceń naftowych. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 24. PREIDL M., NIEĆ M., MUCHA J., 2007 — Dokumentowanie złóż monokliny przedsudeckiej. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp. z o.o., Lubin (red. A. Piestrzyński): 148–157.
• 25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2005 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów bilansowości złóż kopalin (DzU Nr 116, poz. 978).
• 26. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny (DzU Nr 291, poz. 1712).
• 27. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (DzU z 2015 r., poz. 987).
• 28. RYDZEWSKI A., BANASZAK A., OSZCZEPALSKI S., 1996 — Obszary perspektywiczne dla złóż miedzi. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp. z o.o., Lubin (red. A. Piestrzyński): 332–339.
• 29. SOLIK–HELIASZ E., 2002 — Ocena możliwości odzysku ciepła z wód pompowanych z kopalń węgla kamiennego. Pr. Nauk. Gł. Inst. Gór. Ser. Gór. i Środ., 2: 17–24.
• 30. SOLIK–HELIASZ E., MAŁOLEPSZY Z., 2001 — Możliwości wykorzystania energii geotermalnej z wód kopalnianych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Proceedings of International Scientific Conference „Geothermal Energy in Underground Mines” November 21–23, 2001, Ustroń: 81–88.
• 31. SPECZIK S., 2015 — Szansa czy iluzja? – Głębokie kopalnie miedzi i srebra w Polsce. Zesz. Nauk. Inst. Gosp. Surow. Miner. i Ener. PAN, 91: 179–192.
• 32. SPECZIK S., OSZCZEPALSKI S., 2011 — Złoża prognostyczne rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej – nowa perspektywa. W: Geolodzy w służbie Polskiej Miedzi (red. A. Banaszak i in.): 67–84. Konferencja Środowiskowa Geologów, Lubin, 24 marca 2011 r.
• 33. SPECZIK S., DZIEDZIC A., RYDZEWSKI A., 1996 — Perspektywy trwałości i rozwoju KGHM Polska Miedź S.A. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp. z o.o., Lubin (red. A. Piestrzyński): 1204–1220.
• 34. SPECZIK S., RYDZEWSKI A., OSZCZEPALSKI S., 1998 — Badania cechsztynu miedzionośnego w SW Polsce: strategia i perspektywy poszukiwawcze. Pr. Specjalne PTM, 10: 93–104.
• 35. SPECZIK S., MARKS L., OSZCZEPALSKI S., CHMIELEWSKI A., 2011a — Litologia, petrografia i cechsztyńska mineralizacja kruszcowa w wybranych profilach wiertniczych z rejonu Zielonej Góry, Czerwieńska i Sulechowa. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 36. SPECZIK S., OSZCZEPALSKI S., KARWASIECKA M., NOWAK G.J., 2007a — Kupferschiefer – A hunt for new reserves. W: Digging deeper (red. C.J. Andrew i in.): 237–240. Proceedings of the Ninth Biennial SGA Meeting, Dublin 2007.
• 37. SPECZIK S., OSZCZEPALSKI S., NOWAK G., KARWASIECKA M., 2007b — Cechsztyński łupek miedzionośny – poszukiwania nowych rezerw. W: Geologiczne, gospodarcze i społeczne znaczenie odkrycia złoża rud miedzi (red. S. Oszczepalski). Biul. Państw. Inst. Geol., 423: 173–188.
• 38. SPECZIK S., MARKS L., OSZCZEPALSKI S., CHMIELEWSKI A., KRZEMIŃSKI P., 2011b — Litologia, petrografia i cechsztyńska mineralizacja kruszcowa w wybranych profilach wiertniczych z rejonu Nowa Sól, Zabór, Trzebiechów. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 39. STEFANIUK M., WOJDYŁA M., GAJEWSKI A., 2011a — Sprawozdanie z prac naukowo–badawczych dla tematu: Eksperymentalne badania: metodą magnetotelluryczną (MT/ AMT) i metodą polaryzacji wzbudzonej (IP) w celu rozpoznania struktury geologicznej i zróżnicowania litologicznego kompleksów podcechsztyńskich w rejonie Mozowa. Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Sp. z o.o., Warszawa.
• 40. STEFANIUK M., WOJDYŁA M., GAJEWSKI A., 2011b — Sprawozdanie z prac naukowo–badawczych dla tematu: Eksperymentalne badania: metodą magnetotelluryczną (MT/ AMT) i metodą polaryzacji wzbudzonej (IP) w celu rozpoznania struktury geologicznej i zróżnicowania litologicznego kompleksów podcechsztyńskich w rejonie Sulmierzyc. Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Sp. z o.o., Warszawa.
• 41. Ustawa z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (DzU z 2012 r., poz. 362 z późn. zm.).
• 42. WIRTH H., BANASZAK A., RYDZEWSKI A., OSZCZEPALSKI S., 2007 — Obszary rezerwowe i perspektywiczne dla złóż miedzi. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp. z o.o., Lubin (red. A. Piestrzyński i in.): 115–122.
• 43. WYŻYKOWSKI J., 1958 — Poszukiwania rud miedzi na obszarze strefy przedsudeckiej. Prz. Geol., 6, 1: 17–22.
• 44. WYŻYKOWSKI J., 1959 — Dokumentacja geologiczna złoża rud miedzi „Sieroszowice–Lubin” w rejonie Głogowa i Legnicy. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).