Nierynkowe redysponowanie mocy z odnawialnych źródeł energii jako wyzwanie dla elastyczności krajowego systemu elektroenergetycznego

• Autorzy: Ziaja Jolanta , Poleszuk Patrycja , Jachura Agnieszka

Warianty tytułu

EN

Non-market redispatch of res as system flexibility challenge in Polish power grid

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono aktualne wyzwania związane z funkcjonowaniem krajowego i europejskiego systemu elektroenergetycznego w warunkach rosnącego udziału odnawialnych źródeł energii (OZE), ze szczególnym uwzględnieniem nierynkowego redysponowania mocy oraz bezpieczeństwa pracy systemu. Przeanalizowano przypadek z dnia 13 kwietnia 2025 r. w Polsce, w którym doszło do rekordowego ograniczenia produkcji energii z instalacji fotowoltaicznych (PV), przy jednoczesnym występowaniu ujemnych cen na rynku bilansującym. Zidentyfikowano przyczyny intensyfikacji zjawiska redysponowania, w tym ograniczenia infrastrukturalne oraz niewystarczający rozwój elastyczności systemowej. Szczególną uwagę poświęcono także analizie awarii systemu elektroenergetycznego (blackoutu) z 28 kwietnia 2025 r. na Półwyspie Iberyjskim, w kontekście zasad działania ENTSO-E i synchronizacji europejskiej sieci przesyłowej. W artykule omówiono również rolę bloków konwencjonalnych klasy 200 MWe w zwiększaniu odporności i elastyczności Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), na przykładzie Programu Bloki 200+. Praca ma charakter interdyscyplinarny i łączy analizę danych operacyjnych z oceną strategiczną funkcjonowania systemu w transformacji energetycznej.

EN

The article presents current challenges related to the operation of the national and European power systems in the context of the increasing share of renewable energy sources (RES), with a particular focus on non- market redispatching and system security. A detailed case study from April 13, 2025, in Poland is analyzed, during which record—high curtailments of photovoltaic (PV) generation occurred simultaneously with negative balancing market prices. The paper identifies key causes of redispatch intensification, including infrastructure constraints and insufficient system flexibility. Special attention is given to the system blackout that occurred on April 28, 2025, on the Iberian Peninsula, discussed in the context of ENTSO-E operational principles and the stability of the synchronized European grid. The article also evaluates the role of conventional 200 MWe-class coal-fired units in supporting grid resilience and flexibility, based on the example of the Polish "200+ Units Program". The study combines operational data analysis with a systemic assessment of energy transition conditions in a high-RES environment.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo energetyczne; redysponowanie mocy; blackout; elastyczność systemowa; rynek bilansujący

EN

energy security; power redispatch; blackout; system flexibility; balancing market; 200 MWe units

• Wydawca: KAPRINT
• Czasopismo: Rynek Energii
• Rocznik: 2025
• Tom: Nr 4
• Strony: 15--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys.

Twórcy

autor

Ziaja Jolanta

• Polimex Mostostal S.A

autor

Poleszuk Patrycja

• Polimex Mostostal S.A

autor

Jachura Agnieszka

• Politechnika Częstochowska

• https://orcid.org/0000-0002-2116-3816

Bibliografia

• [l] ENTSO—E, Pan-European Climate and Energy Scenarios 2050, Brussels, 2022. https://WWW.entsoe.eu
• [2] Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE), Raport Roczny 2024 —— Funkcjonowanie Krajowego System Elektroenergetycznego, Konstancin—Jeziorna, 2025.
• [3] Urząd Regulacji Energetyki (URE), Monitoring rynku mocy 2021—2024, Warszawa, 2025.
• [4] Forum Energii, Elastyczność KSE —— potrzeby ipotencjał, Warszawa, 2023. ISBN: 978-83-956027—5-9.
• [5] IEO ——- Instytut Energetyki Odnawialnej, Rynek Fotowoltaiki w Polsce 2024, Warszawa, 202Z https://WWW.ieo.pl
• [6] Nowak, S., Kowalski, M., Rola bloków węglowych klasy 200 MWe w elastycznym miksie energetycznym Energetyka, nr 10/2023, 5. 542—550.
• [7] Commission Regulation (EU) 2017/1485 of 2 August 2017 establishing a guideline on electricity transmissio system operation, Oficial Journal ofthe European Union, L220, pp. 1—120.
• [8] Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2025—2034: Dokument główny. https://www.pse.pl