Polska wyprawa na Grenlandię w 1937 r.

• Autorzy: Kohler P.

Warianty tytułu

EN

Polish expedition to Greenland in 1937

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The Polish expedition to Greenland in 1937 was the fourth Polish expedition to the Arctic in mid-war period. 7 persons took part in it: Stefan Bernadzikiewicz (1907-1939) - equipment and technical issues, Antoni Gaweł (1901-1989) - geologist, Alfred Jahn (1915-1999) - geographer, geomorphologist, Aleksander Kosiba (1901-1981) - leader, glaciologist and geomorphologist, Stanisław Siedlecki (1912-2002) - meteorologist, Rudolf Wilczek (1903-1984) - botanist, Antoni Rudolf Zawadzki (1896-1974) - photogrammetrist. The expedition also hired six Innuits to help. The expedition was doing research from June 16 to August 23, 1937 on Arfersiorfik fiord (Western Greenland) on its initial section and its inshore strip 100 km inland. Results of the expedition: botany - samples were taken of the peat bog and tundra, geodesy - magnetic declination was mapped out - 56° W; geology - geological-petrographic charting of the outskirts of ice sheet was made, samples of the rock base, moraine and sedimentary ones were taken; geomorphology - structure and genesis of the landscape was studied, mainly of terraces, including isostatic movements; glaciology - shoreline of the ice sheet and its outskirts were studied; cartography, triangulation and toponomy - map of the land on a scale of 1 : 50 000 was published, 23 new names connected with Poland and Polish people were given; climatology - new meteorological data was collected from 2 stations; palynology - high content of pollen of coniferos trees was detected, particularly of pine, whose pollen was found even far to the north near Gothåb; pedology - different types of structural soils and their connection with the climate were described.

Słowa kluczowe

PL

Grenlandia; nauka polska; historia nauki; wyprawa naukowa

EN

Greenland; Polish science; history of science; scientific expedition

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 62, nr 4
• Strony: 45--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 62 poz., fot.

Twórcy

autor

Kohler P.

• Zakład Badań i Dokumentacji Polarnej im. Prof. Z. Czeppego, Instytut Botaniki UJ, Kraków

Bibliografia

• J. Babicz, W. Walczak: Zarys historii odkryć geograficznych, Wyd. III. PWN Warszawa 1970 ss. 354.
• S. Bernadzikiewicz: Wielki sukces polskiej wyprawy Polarnej, „Ilustrowany Kuryer Codzienny” (Kraków) 1937 (22 X) s. 22.
• K. Birkenmajer: In memoriam. Alfred Jahn (1915-1999), „Polish Polar Research” 1999 t. 20 nr 2 s. 175-176.
• A. Chojecki: Chojecki Edmund Franciszek Maurycy (pseudonim francuski: Charles Edmond) (1822-1899), Polski Słownik Biograficzny 1937 t. III s. 391-392.
• B. Chwaściński: Stefan Bernadzikiewicz. W 40-lecie śmierci, „Taternik” 1980 t. 56 nr 2 s. 67-68.
• A. B. Dobrowolski: Pierwsza polska wyprawa do Grenlandii zachodniej, „Wiedza i Życie” 1948 t. 17 nr 6-7 s. 605-608.
• M. Dubicka, J. Pyka: Prof. dr hab. Aleksander Kosiba (1901-1981), „Przegląd Geofizyczny” 1982 t. 27 nr 1-2 s. 133-140.
• M. Dubicka, J. L. Pyka: Prof. dr Aleksander Kosiba (18 I 1901-18 IX 1981 r.) działalność badawcza i dydaktyczna w Uniwersytecie Wrocławskim. Professor dr Alexander Kosiba (18 Jan. 1901-18 Sept. 1981) his research and teaching at the University of Wrocław, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 738, „Biuletyn Meteorologiczny” 1988 t. 29 nr 4 A s. 7-15.
• E. Dubiel: Materiały zielnikowe dra Rudolfa Wilczka z I Polskiej Wyprawy na Grenlandię w 1937 roku w zbiorach Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Wiadomości Botaniczne” 1994 t. 38 nr 1/2 s. 172-173.
• J. Dyakowska: Opad pyłków na morzu i u wybrzeży Grenlandii. The Pollen Rain on the Sea and on the Coasts of Greenland, „Bulletin International de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série B: Sciences Naturelles (I)” 1947 nr 1-10 s. 25-33.
• J. Dyakowska: Pollen-rain on the sea and near the shores of Greenland, [w:] Wykaz prac z działu nauk matematyczno-przyrodniczych wykonanych w Polsce w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. List of the works achieved in the field of mathematics and sciences in Poland during the German occupation, 1939-1945, Nakładem PAU Kraków 1947 s. 73-74.
• J. Dyakowska: Pollen Rain on the Sea and on the Coasts of Greenland, „Académie Polonaise des Sciences et des Lettres. Comptes Rendus Mensuels des séances de la Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles” 1947 r. 1947 nr 4-6 s. 6.
• Ch. Edmond (Choiecki): Voyage dans les mers du nord a bord de la corvette La Reine Hortense, Michel Lévy Frères, Libraires-éditeurs, Paris 1857.
• A. Gaweł: Basalt from a moraine of Arfersiorfik fiord and its relation to basalt provinces in Greenland, „Prace Muzeum Ziemi” 1976 z. 25 s. 3-13.
• A. Gaweł: Z dziennika wyprawy naukowej na Grenlandię w 1937 roku, „Prace Muzeum Ziemi” 2001 t. 46 s. 171-184.
• A. Jahn: Badania nad strukturą i temperaturą gleb w Grenlandii zachodniej, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzień Polskiej Akademii Umiejętności” 1946 [wyd. 1947] t. 47 nr 9 s. 324-326.
• A. Jahn: Badania nad strukturą i temperaturą gleb w zachodniej Grenlandii, „Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego PAU” 1948 t. 72 (ser. III t. 32) dz. A s. 63-183.
• A. Jahn: Dyluwialne i postdyluwialne ruchy pionowe Grenlandii Zachodniej w świetle teras nadbrzeżnych fiordu Arfersiorfik. (Die Strandterrassen des Arfersiorfik-Fjordes als Zeugnis der diluvialen und postdiluvialen Vertikalbewegungen West-Grönlands), „Czasopismo Geograficzne” (Lwów) 1938 t. 16 nr 4 s. 307-324.
• A. Jahn: Grenlandia, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna” Warszawa 1969 ss. 216.
• A. Jahn: Grenlandia Zachodnia terenem polskiej wyprawy naukowej, „Wszechświat” r. 1938 nr 3 s. 67-73.
• A. Jahn: Investigations of the structure and temperature of soils in West Groenland, [w:] Wykaz prac z działu nauk matematyczno-przyrodniczych wykonanych w Polsce w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. List of the works achieved in the field of mathematics and sciences in Poland during the German occupation, 1939-1945, Nakładem PAU Kraków 1947 s. 188.
• A. Jahn: Kraj biały czy zielony? [Wyd. I], Książnica - Atlas Wrocław - Warszawa [1947] ss. 243 [wyd. II - 1948, wyd. III - 1956].
• A. Jahn: O niektórych formach gleb strukturalnych Grenlandii Zachodniej. (About some forms of structural soil markings in West Greenland), „Przegląd Geograficzny” 1946 t. 20 s. 73-89.
• A. Jahn: O spękaniach skał i mikroreliefie glacjalnym przedpola lądolodu grenlandzkiego w głębi fiordu Arfersiorfik, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności” 1946 [wyd. 1947] t. 47 nr 9 s. 325-327.
• A. Jahn: On the fracturing and glacial microrelief of the Groenland ice-sheet foreland in the Arfersiorfik fiord, [w:] Wykaz prac z działu nauk matematyczno-przyrodniczych wykonanych w Polsce w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. List of the works achieved in the field of mathematics and sciences in Poland during the German occupation, 1939-1945, Nakładem PAU Kraków 1947 s. 188.c
• A. Jahn: Przyczynek do znajomości stożków usypiskowych w krajach polarnych, „Przegląd Geograficzny” 1947 t. 21 nr 1/2 s. 1-10.
• A. Jahn: Research on the cracking of rocks and glacial microrelief of the border of the land-ice in West Greenland, „Comptes Rendus Mensuels des séances de la Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres” 1946 nr 1-10 s. 32.
• A. Jahn: Research on the structure and temperature of polygonic soils in West Greenland, „Comptes Rendus Mensuels des séances de la Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres” 1946 nr 1-10 s. 32.
• A. Jahn: Studia nad spękaniami skał i mikroreliefem glacjalnym w Zachodniej Grenlandii. Studies on jointing of rocks and glacial microrelief in Western Greenland, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” (Lublin - Polonia) Sectio B 1947 t. 2 nr 3 s. 47-99.
• A. Jahn: Złączyła nas Grenlandia, [w:] R. W. Schramm (red.), Pamiątkowa księga przyjaźni. Stanisław Siedlecki, [br. wyd.] [Poznań] 1992 s. 103-108.
• M. Józefczyk, M. Korzystka, K. Migała, J. Piasecki: Pierwsza polska wyprawa na Grenlandię 1937 roku. Wyniki pomiarów meteorologicznych Stanisława Siedleckiego i Alfreda Jahna. First Polish Greenland expedition in the year 1937. Results of meteorological survey conducted by Stanisław Siedlecki and Alfred Jahn, „Problemy Klimatologii Polarnej” 2010 t. 20 s. 171-181.
• M. Kałuski: Polacy w Danii: na Grenlandii. http://przeglad.australink.pl/literatura/sladami/grenlandia.pdf
• P. Köhler: Druga polska wyprawa na Spitsbergen (w 1936 roku), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2017 t. 61 nr 4 s. 135-143.
• P. Köhler: Pierwsza polska wyprawa polarna, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2013 t. 58 nr 4 s. 43-59.
• P. Köhler: Polska wyprawa na Spitsbergen w 1934 roku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2015 t. 60 nr 2 s. 117-140.
• P. Köhler: Stanisław Siedlecki (1912-2002) - polarnik, taternik, geolog. Stulecie urodzin, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2013 t. 58 nr 3 s. 61-80.
• P. Köhler: Tereny polarne w wybranych podręcznikach szkolnych do geografii z czasów Komisji Edukacji Narodowej, [w:] M. Jóźwiak, R. Kozłowski (red.): Polish Polar Studies. XXXI Sympozjum Polarne. XXXI Polar Symposium. Kielce 2005. Akademia Świętokrzyska, Komitet Badań Polarnych Polskiej Akademii Nauk, Klub Polarny Polskiego Towarzystwa Geograficznego Kielce, Oficyna Wydawnicza „TEXT” Kraków 2005 s. 14-23.
• J. Kornaś: Dr Rudolf Wilczek (1903-1984), „Wiadomości Botaniczne” 1986 t. 30 nr 2 s. 105-110.
• A. Kosiba: Grenlandia, Książnica - Atlas, Lwów - Warszawa 1937, ss. VII + 479 + mapa Grenlandii.
• A. Kosiba: Klimatyczne i glacjalne problemy Grenlandii - udział Polaków w ich badaniu, [w:] Dzieje polskich, rosyjskich i radzieckich badań polarnych. Materiały III Sympozjum Polsko-Radzieckiego z Historii Nauk o Ziemi, Wrocław, 25-30 września 1978 r., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1982 s. 309-347.
• A. Kosiba: Mapa pierwszej wyprawy naukowej na Grenlandię, „Czasopismo Geograficzne” 1939 t. 17 nr 1 s. 37-38.
• A. Kosiba: Nordenskjöld Glacier and its oscyllations, [w:] Wykaz prac z działu nauk matematyczno-przyrodniczych wykonanych w Polsce w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. List of the works achieved in the field of mathematics and sciences in Poland during the German occupation, 1939-1945, Nakładem PAU Kraków 1947 s. 170-171.
• A. Kosiba: O udziale Polaków w badaniach Grenlandii, „Czasopismo Geograficzne” 1973 t. 44 nr 2 s. 147-188.
• A. Kosiba: I. polska wyprawa na Grenlandię, „Czasopismo Geograficzne” 1937 t. 15 nr 3 s. 209-213.
• [A. Kosiba]: Polish Expedition to West Greenland, 1937, „The Polar Record” (Scott Polar Research Institute, Cambridge) 1938 t. 2 nr 14 s. 117-118, nr 15 s. 25-27.
• A. Kosiba: Polska wyprawa na Grenlandię w r. 1937. (Komunikat wstępny). Polish Greenland - expedition. (Preliminary report), Towarzystwo Geograficzne we Lwowie [Lwów 1937] ss. 8.
• A. Kosiba: Randmoränen in Grönland, [w:] Comptes rendus Congrès International de Géographie. Amsterdam 1938. Tome premier. Actes du Congrès. Leiden, E. J. Brill, s. 45-62, 224.
• A. Kosiba: Some observations upon the poligonal soils in Greenland, [w:] Wykaz prac z działu nauk matematyczno-przyrodniczych wykonanych w Polsce w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. List of the works achieved in the field of mathematics and sciences in Poland during the German occupation, 1939-1945, Nakładem PAU Kraków 1947 s. 169-170.
• S. Kozarski: Alfred Jahn, outstanding geomorphologist and polar researcher, sixty years of scientific activity, „Polish Polar Research” 1995 t. 16 nr 1-2 s. 5-10.
• S. Łaszkiewicz: Szef Bernadzikiewicz, [w:] S. Łaszkiewicz: Szum młodości, Składnica Księgarska Edinburgh 1945 s. 75-84.
• H. Maruszczak: Prof. dr hab. Alfred Jahn, [w:] Z. Jóźwik (red.): Księga pamiątkowa Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej Lublin 1995 s. 331-333.
• S. Miecz: Grenlandya. Rys geograficzny kraju i opis podróży F. Nansena. Nakładem Księgarni E. Wende i Sp. Warszawa 1907 ss. 94. Tłumaczył Adam Kudelski.
• W. Narębski: Antoni Gaweł (1901-1989), [w:] A. Zemanek (red.): Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi. Część I: Biografie uczonych, Uniwersytet Jagielloński Księgarnia Akademicka Kraków 2000 s. 473-478.
• W. Ryka, H. Sylwestrzak: Antoni Gaweł (1901-1989), „Przegląd Geologiczny” 1990 t. 38 nr 4 s. 218-220.
• G. Wójcik: Aleksander Kosiba (1901-1981), „Czasopismo Geograficzne - Geographical Journal” 1982 [wyd. 1983] t. 53 nr 3-4 s. 347-351.
• A. Zawadzki: Die Photogrammetrischen und Kartographischen Arbeiten der polnischen Spitsbergen-Expedition in Jahre 1934 und Grönland-Expedition in Jahre 1937, [w:] Comptes Rendus du Congres International de Géographie. Amsterdam, t. II Travaux de la Section I Cartographie, Leiden 1938 s. 190-196.
• A. R. Zawadzki (red.): Grenlandia Zachodnia, strefa brzeżna lądolodu w okolicy fiordu Arfersiorfik. Mapa topograficzna, skala 1: 50 000, Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa 1938.
• A. Zawadzki: Polska Wyprawa na Grenlandię, „Wiadomości Służby Geograficznej” 1937 t. 11 nr 2 s. 235-237.
• A. Zawadzki: Polska Wyprawa na Grenlandię w r. 1937, „Wiadomości Służby Geograficznej” 1938 t. 12 nr 1 s. 33-73, nr 2-3 s. 166-214, nr 4 s. 508-521.
• A. Zawadzki: Polska wyprawa na Grenlandię 1937, Nakł. Sekcji Geograficznej Tow. Wiedzy Wojskowej, Warszawa 1939 ss. VI + nlb. 1 + 102 + nlb. 1, tabl. 4, mapa 1. [Seria: Biblioteka Służby Geograficznej, t. 18].
• A. R. Zawadzki: Polska wyprawa na Grenlandię w 1937 r. Polish Greenland Expedition 1937, Nakładem Sekcji Wydawniczej Armii Polskiej na Wschodzie, [Palestyna] 1944 ss. 31.
• A. Zawadzki: Prace polskiej wyprawy naukowej na Grenlandię w 1937 r., „Wiadomości Służby Geograficznej” 1937 t. 11 nr 3-4 s. 507-520.