Świadomość wpływu stresu na wypadki w akcjach ratowniczych wśród strażaków Państwowej Straży Pożarnej

• Autorzy: Piec R. , Szykuła-Piec B.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.51.3.2018.12

Warianty tytułu

EN

Awareness of the Influence of Stress Exposure on Accidents During Rescue Operations Among State Fire Service Firefighters

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel: Celem wykonanych badań była próba oceny świadomości strażaków Państwowej Straży Pożarnej na temat tego, jak stres wpływa na możliwość wystąpienia wypadków przy pracy w akcjach ratowniczych. Poddano również weryfikacji tezę, że wiek i doświadczenie strażaków wpływają na ocenę sytuacji zagrażającej zdrowiu ratownika w prowadzonych działaniach ratowniczych. Metody: W artykule zastosowano analizę i syntezę materiałów źródłowych związanych z charakterystyką środowiska pracy strażaka, wypadkowością w Państwowej Straży Pożarnej oraz wnioskowanie statystyczne z wyników przeprowadzonych badań ankietowych. Wyniki: Analiza literatury wskazuje na niepodważalny wpływ stresu na zachowanie strażaka. Zawód wykonywany przez funkcjonariusza PSP uznawany jest za jedną z niebezpieczniejszych i najbardziej stresujących profesji. To właśnie stres definiowany jest w teorii jako najczęstsza przyczyna wypadków wśród strażaków w akcjach ratowniczych. Wyniki z przeprowadzonych badań ukazują, że spośród czynników zagrażających zdrowiu strażaków związanych z charakterem pracy zależnych od specyfiki służby oraz od sposobu wykonywania pracy, na pierwszym miejscu respondenci wskazują na narażenie na stres. Istotność związku pomiędzy doświadczeniem ankietowanych a ich wskazaniami zbadano z wykorzystaniem testów chi-kwadrat. Wyniki obliczeń nie pozwalają na potwierdzenie związku pomiędzy doświadczeniem respondentów a ich oceną istotności zagrożeń. Wnioski: Stres jest niezwykle groźnym czynnikiem zagrażającym zdrowiu strażaków podczas akcji ratowniczych. Bardzo istotnie wpływa on na ryzyko zawodowe strażaków. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że już od początku służby strażacy prawidłowo postrzegają zagrożenia związane z charakterem pracy i wskazują stres jako na główny czynnik wpływający na wypadki przy pracy w akcjach ratowniczych.

EN

Aim: The aim of this study was to assess awareness among State Fire Service (PSP) firefighters of the impact of stress on accidents at work in rescue operations. The thesis that the age and experience of firefighters affect the assessment of the situation that puts at risk the health of the rescuer in rescue operations was also verified. Methods: The article uses the analysis and synthesis of source materials related to the firefighter’s work environment, accidents in the State Fire Service and statistical inference from the results of the survey. The analysis of the literature indicates a significant impact of stress on firefighter behaviour. The job of a PSP firefighter is considered one of the most dangerous and stressful professions. One of the most important causes of accidents among firefighters in rescue operations is stress. The results of the survey demonstrate that among the factors putting firefighters’ health at risk which are related to the nature of the work depending on the specificity of the service and the way in which the work is performed, the respondents point to exposure to stress. Further, they indicate physical exertion, work at height, the need for full psychomotor mobilisation and variable daily rhythm of work and other factors. The significance of the relationship between the experience of the respondents and their responses was examined by performing chi-square tests. The results of the calculations do not allow the rejection of the null hypothesis about the lack of connection between the respondents’ experience and their assessment of the indicated threats. Conclusions: Stress is an extremely dangerous factor threatening the health of firefighters during rescue operations, which significantly affects the occupational risk of firefighters. The survey results allow to state that from the very beginning of the service, firefighters correctly perceive threats related to the nature of their work and indicate stress as the main factor leading to accidents at work in rescue operations.

Słowa kluczowe

PL

wypadki w pracy; stres; działania ratownicze

EN

accidents at work; stress; rescue operations

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 51, iss. 3
• Strony: 170--182
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Piec R.

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej / Main School of Fire Service

autor

Szykuła-Piec B.

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej / Main School of Fire Service

Bibliografia

• [1] Międzynarodowa karta charakterystyki zagrożeń zawodowych strażaka, https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P7200142851340545953779&html_tresc_root_id=19019&html_tresc_id=18999&html_klucz=19019&html_klucz_spis= [dostęp: 01.02.2018].
• [2] Shirley A., Murphy S., Beaton R.D., Pike K.C., Johnson L.C., Occupational Stressors, Stress Responses, and Alcohol Consumption Among Professional Firefighters: A Prospective, Longitudinal Analysis, „International Journal of Stress Management”, Vol. 6, No. 3, 199.
• [3] Deppa K.F., Saltzberg J., Resilience Training for Firefighters. An Approach to Prevent Behavioral Health Problems, University of Pennsylvania, Wynnewood, PA, USA 2016.
• [4] Radko J., Wtórny zespół stresu pourazowego w pracy strażaków i pracowników pogotowia ratunkowego – przegląd badań, „OPUSCULA SOCIOLOGICA” 2013, 3, 74.
• [5] Korenkiewicz I., Narażenie zawodowe funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, http://pis.msw.gov.pl/is/materialy-szkoleniowe/higiena-pracy [dostęp: 01.07.2015].
• [6] Encyklopedia PWN.
• [7] Selye H., Stres okiełznany, PIW, Warszawa 1977, 36–38.
• [8] Koradecka D., (red.), Bezpieczeństwo i higiena pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2008, 497.
• [9] Ogińska-Bulik N., Langer I., Osobowość typu d i strategie radzenia sobie ze stresem a nasilenie objawów PTSD w grupie strażaków, Zakład Psychologii Zdrowia Instytut Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego, „Medycyna Pracy” 2007, 58 (4), 309.
• [10] Zdankiewicz-Ścigała E., Przybylska M., Trauma. Proces i diagnoza. Mechanizmy psychoneurofizjologiczne, Wyd. Instytutu Psychologii PAN, Warszawa 2002.
• [11] Oskwarek P. P., Tokarska-Rodak M., Stres w środowisku pracy strażaków, Rozprawy Społeczne 2017, Tom 11, Nr 2, 59.
• [12] Bednarska S., Cypryańska M. (red.), Statystyczny drogowskaz 1. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego, Wyd. Akademickie Sedno, Warszawa 2013.
• [13] Nawojczyk M., Przewodnik po statystyce dla socjologów, SPSS Polska, Kraków 2010.
• [14] Bednarska S., Brzezicka A. (red.), Statystyczny drogowskaz. Praktyczne poradnik analizy danych, Wydawnictwo szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, Warszawa 2007.
• [15] Mockałło Z., Stres pourazowy w zawodzie strażaka – przegląd badań, „Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka” 2009, 6, 2–5.