Wykorzystanie analizy wielokryterialnej do diagnozy stanu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia na budowie

• Autorzy: Obolewicz J.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.46.2.2017.2

Warianty tytułu

EN

The Use of Multi-Criteria Analysis for the Diagnosis of the State of Work Safety and Health Protection at Construction Sites

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel: Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia na budowie (BIOZ) zależą od wielu czynników. Są one zróżnicowane i często trudne do ustalenia, gdyż różnią się w zależności od zastosowanych technologii, a także organizacji i metod prowadzenia prac budowlanych. Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikom zasad stosowania analizy wielokryterialnej w budownictwie na przykładzie metody DEMATEL przeznaczonej do diagnozy stanu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia. Projekt i metody: Artykuł został opracowany w oparciu o literaturę naukową oraz posiadaną wiedzę i wyniki badań własnych autora. Do określenia bezpośrednich zależności pomiędzy czynnikami mającymi wpływ na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w ujęciu przyczynowo-skutkowym wykorzystano wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród kierownictwa budów w ramach projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki nr N N115 347038 (2010–2013) pt. „Identyfikacja stanu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w polskich przedsiębiorstwach budowlanych po wejściu do UE i zaprojektowanie modelu zarządzania bioz spełniającego europejskie kryteria jakościowe, ochrony środowiska, ergonomii i ochrony pracy”. Na ich podstawie zastosowano metodę DEMATEL. Wyniki: Istnieje wiele sposobów identyfikacji czynników wpływających na poziom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. W artykule zaproponowano wykorzystanie metody DEMATEL, która znalazła zastosowanie w rozwiązywaniu złożonych zagadnień, w tym także w budownictwie. Wykorzystanie metody DEMATEL do identyfikacji czynników mających wpływ na poziom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie na szczeblu kierownictwa budowy i ustalenie zależności przyczynowo-skutkowych pozwoliły na utworzenie mapy znaczenia (relacji), na podstawie której można było stwierdzić, które z analizowanych czynników były dominujące i wymagały szczególnej uwagi w dalszym postępowaniu. Wnioski: Podczas realizacji procesu budowlanego występują różnorodne czynniki mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia pracowników budowy. W związku z tym czynniki te należy identyfikować, na przykład za pomocą badań ankietowych lub poprzez wykorzystanie wiedzy pozyskanej od ekspertów. W dalszej kolejności należy stosować metody badań operacyjnych, które dzięki użytym modelom matematycznym oraz ustalonym kryteriom, pozwalają oceniać możliwe decyzje oraz poszukiwać decyzji optymalnej.

EN

Objective: Work safety and health protection at construction sites (WSHP) depends on many factors. They are varied and difficult to identify, as they vary between the applied technologies, and the organisation and methods of work.. This paper aims to familiarise the readers with the rules of applying multi-criteria analysis in construction as exemplified by the DEMATEL method, which is designed to diagnose the state of work safety and health protection. Design and Methods: This paper is based on research literature and the author’s own knowledge and research findings. In order to determine the direct relationships between the factors affecting work safety and health protection in terms of cause and effect, the paper uses the results of National Science Centre research project, N N115 347038 (2010-2013), involving a survey conducted among construction managers, on “The identification of the state of work safety and health protection within Poland’s construction industry following entry into the EU and the design of an WSHP management model meeting the European qualitative, environmental, ergonomics and labour protection criteria”. They served as the basis for the use of the DEMATEL method. Results: There are many ways to identify factors that affect the level of work safety and health protection. The paper proposes the use of the DEMATEL method, employed extensively for solving complex problems, including in the construction industry. The use of the DEMATEL method to identify factors affecting the level of work safety and health protection at construction sites and to determine the causal relationship has made it possible to create a map of significance (relations) that can be used to determine which factors were dominant and required special focus when performing further action. Conclusions: Many factors occur during the construction process which may pose a threat to the health and even life of the construction workers. These can be identified, for instance, by questionnaire surveys or expert knowledge. This should be followed by operational research methods, which, via set criteria and applied mathematical models, enable the evaluation of decisions so as to ascertain the optimum decision.

Słowa kluczowe

PL

budownictwo; bezpieczeństwo i ochrona zdrowia; analiza wielokryterialna

EN

construction site; work safety and health protection; multi-criteria analysis

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 46, iss. 2
• Strony: 28--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Obolewicz J.

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• [1] Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.U. L 183 z 29.06.1989, s. 0001–0008).
• [2] Ujednolicone przepisy – budownictwo, stan prawny – 5 września 2016, Wydawnictwo LEGIS, 2016.
• [3] Koradecka D. (red.), Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, Wyd. CIOP, 2000.
• [4] Ejdys J., Lulewicz A., Obolewicz J., Zarządzanie bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie, Wyd. Politechniki Białostockiej, Białystok 2008.
• [5] Ejdys J., Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i higieny pracy w organizacji, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2010.
• [6] Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r., poz. 290).
• [7] Sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy – za 2015 r., Warszawa 2016, 7.
• [8] Obolewicz J., Koordynacja budowlanego procesu inwestycyjnego, „Budownictwo i Inżynieria Środowiska” 2016, 7(3), 153–156.
• [9] Ogrodnik K., Możliwość zastosowania analizy wielokryterialnej do diagnozy procesu planowania przestrzennego na poziomie lokalnym – przykład teoretyczny, „Architecture et Artibus” 2015, 1, 44–52.
• [10] Dytczak M., Wybrane metody rozwiązywania wielokryterialnych problemów decyzyjnych w budownictwie, Politechnika Opolska, Opole 2010.
• [11] Obolewicz J., Identyfikacja stanu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w polskich przedsiębiorstwach budowlanych po wejściu do UE i zaprojektowanie modelu zarządzania bioz spełniającego europejskie kryteria jakościowe, ochrony środowiska, ergonomii i ochrony pracy, projekt badawczy nr N N115 347038, 2010-2013, Politechnika Białostocka, Białystok 2013.
• [12] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. z 2003 r. Nr 47, poz. 401).
• [13] Ejdys J., Lulewicz A., Zarządzanie bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie, Wyd. Politechniki Białostockiej, Białystok 2008.
• [14] Obolewicz J., Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w budownictwie, Wyd. Unimedia, Warszawa 2014.
• [15] PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania, PKN, Warszawa 2004.
• [16] Obolewicz J., Assessment of legal and administrative health and safety in the construction sector after Poland accession to the European Union, „Actual Problems of Economics” 2013, 11.
• [17] Pellicer E., Yepes V., Teixeira J., Zarządzanie budową, Poltext, Politechnika Warszawska, Warszawa 2009.
• [18] CITB, Health and Safety Testing in Construction, CITB Construction Skills, Norfolk 2005.
• [19] Obolewicz J., Determinanty BIOZ w budownictwie, [w:] Bezpieczeństwo systemu: Człowiek – obiekt techniczny – otoczenie, Sz. Salomon 9red.), Politechnika Częstochowska, Częstochowa 2013.