Zróżnicowanie natężenia przepływu w wodach układu hydrograficznego zachodniej części Martwej Wisły i Wisły Śmiałej

• Autorzy: Cieśliński R. , Pietruszyński Ł. , Duda F.

Warianty tytułu

EN

Differentiation Flow in the Waters of the Hydrographic System of Western Part of the Martwa Wisła and Wisła Śmiała

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem głównym pracy jest próba określenia wielkości natężenia przepływu na całym zachodnim odcinku Martwej Wisły i Wisły Śmiałej, włącznie z basenami portowymi oraz określenie głównych uwarunkowań wpływających na zróżnicowanie wielkości przepływu. Główne prace polegały na badaniach terenowych, podczas których wykonano pomiary natężenia przepływu przy wykorzystaniu metody ADCP. Wykonano również szczegółową kwerendę materiałów źródłowych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że warunki hydrologiczne obu rzek są ściśle powiązane z oddziaływaniem morza. To morze decyduje o obiegu wody wewnątrz akwenów, procesach i zjawiskach tam występujących itd. Dynamika oddziaływania morza wynika z kolei z uwarunkowań hydrometeorologicznych, takich jak wiatr czy zmiany poziomu wody. W konsekwencji mamy do czynienia z dwoma akwenami silnie ze sobą powiązanymi hydrologicznie. Prądy tam występujące mają charakter prądów „chaotycznych”, związanych z kierunkiem i prędkością wiatru wiejącego w danej chwili. W obu akwenach zdarzają się prądy dwukierunkowe tj. w kierunku morza i w głąb lądu. Pomierzone przepływy na Martwej Wiśle mieściły się w zakresie od 9,41 do 22,03 m³•s^-1, a na Wiśle Śmiałej 34,41 m³•s^-1. Z materiałów źródłowych wynika, że na Martwej Wiśle przepływy mogą osiągnąć nawet 178 m³•s^-1, a na Wiśle Śmiałej 40 m³•s^-1.

EN

The main aim of this study was to determine the size of the flow around the western stretch of the Martwa Wisła and Wisła Śmiała, including swimming pools port and identify the key determinants affecting differences in flow rate. The main work consisted of field work, during which the measurements of the flow rate using the ADCP method. Also made a detailed query source materials. Based on the obtained results it can be stated that the hydrological conditions of both rivers are closely linked with the influence of the sea. It determines the sea water circulation inside waters, processes and phenomena occurring there etc. The dynamics of the impact of the sea in turn caused by hydro-meteorological conditions such as wind or water level changes. Consequently, we have to deal with the two bodies hydrologically closely linked. Streams occurring there are “chaotic” current related to the direction and speed of winds at the time. There are both basins bi-directional currents, ie. in the direction of the sea and inland. The resulting flows of the Martwa Wisła ranged from 9.41 to 22.03 m³•s^-1, while on the Wisła Śmiała dared 34.41 m³•s^-1. On the basis of source materials, these values can reach up to 178 m³•s^-1 on the Martwa Wisła and 40 m³•s^-1 on the Wisła Śmiała.

Słowa kluczowe

PL

przepływ; układ hydrograficzny; Martwa Wisła; Wisła Śmiała; basen portowy; obieg wody; falowanie wiatrowe

EN

flow; hydrographic system; Martwa Wisła; Wisła Śmiała; port facilities; water circulation; wind waves

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2017
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 197--215
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., mapy, rys. tab., wykr.

Twórcy

autor

Cieśliński R.

• Katedra Hydrologii – Uniwersytet Gdański

autor

Pietruszyński Ł.

• Katedra Hydrologii – Uniwersytet Gdański

autor

Duda F.

• Katedra Hydrologii – Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• [1] Cebulak K., 1984, Gospodarka polderowa. [w:] B. Augustowski (red.) Pobrzeże Pomorskie GTN – Ossolineum, 229-255.
• [2] Cebulak K., 2010, Delta Wisły powyżej i poniżej poziomu morza. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja, Nowy Dwór Gdański, ss. 59.
• [3] Cieśliński R., 2003, Charakterystyka hydrologiczna oraz zmienności parametrów fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych w wodach Martwej Wisły. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, seria A – Geografia Fizyczna, 54, 27-42.
• [4] Cieśliński R., 2011, Geograficzne uwarunkowania zmienności hydrochemicznej jezior wybrzeża południowego Bałtyku. Wyd. UG, Gdańsk, ss. 211.
• [5] Drwal J., Cieśliński R., 2007, Coastal lakes and marine intrusions on the southern Baltic coast. Oceanological and Hydrobiological Studies, 36 (2), 61-75.
• [6] Fac-Beneda J., Nowacki J., 2013, Charakterystyka hydrologiczna Obszaru Natura 2000 „Ujście Wisły”(PLB 220004). [w:] Opracowanie projektów planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego, Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku, praca zrealizowana na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni w ramach umowy nr 02/IOW/POIŚ/2011 z dnia 15 kwietnia 2011 r.
• [7] Hejduk L., 2008, Zastosowanie metody ADCP do pomiarów przepływu w małej rzece. Przegląd Naukowy, Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 1 (39), 73-79.
• [8] Jasińska E., 1991, Dynamika wód w estuariach polskich rzek. Prace IBW PAN, 24, ss. 206.
• [9] Jasińska E., 1993, Motion of salt water and associated fronts in tidelles estuaries. Estuaries, 16 (1), 53-67.
• [10] Jasińska E., 1997, Hydrodynamics and dynamics of salt water in the Martwa Vistula. Rozprawy hydrotechniczne IBW PAN, 61, 31-41.
• [11] Jasińska E., Massel S. R., 2007, Water dynamics in estuaries along the Polish Baltic coast. Oceanological and Hydrobiological Studies, 36 (2), 101-133.
• [12] Kaptur G., 1967, Stosunki hydrologiczne w ujściowym odcinku Martwej Wisły koło Górek Wschodnich. Prz. Geof., 12 (20), 3-4.
• [13] Kondracki J., 2000, Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, ss. 340.
• [14] Majewski A., 1972, Charakterystyka hydrologiczna estuariowych wód u polskiego wybrzeża. Prace PiHM, 105, 3-40.
• [15] Majewski A., 1977, Charakterystyka hydrologiczna Martwej Wisły. Prz. Geof., 22 (30), 3-4.
• [16] Majewski A., 1990, Zatoka Gdańska. Wyd. Geol., Warszawa, ss. 501.
• [17] Mikulski Z., 1964, Wiekowe zmiany hydrograficzne w delcie Wisły. Gaz. Obserw. PIHM, 17 (3), 10-18.
• [18] Mikulski Z., 1970, Wody śródlądowe w strefie brzegowej południowego Bałtyku. Prace PIHM, 98, 25-41.
• [19] Mikulski Z., 1989, Adrian Krzyżanowski i jego zapomniany opis nowego ujścia Wisły z 1840 r. Prz. Geof., 34 (4), 473-486.
• [20] Nowak B., 1960, Proces odpływu wód w ujściu Wisły. Prz. Geof., 5 (13), 3.
• [21] PROEKO Gdańsk, 2010, Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn. modernizacja wejścia do portu wewnętrznego w Gdańsku, etap II – przebudowa szlaku wodnego na Martwej Wiśle i Motławie. Urząd Morski w Gdyni, Gdynia, ss. 391.
• [22] Podział hydrograficzny Polski, 2005, część II – wieloarkuszowa mapa podziału hydrograficznego w skali 1:200000, Wyd. IMGW, Warszawa.
• [23] Szukalski J., 1974, Środowisko geograficzne Trójmiasta. Wyd. UG, Gdańsk, ss. 152.
• [24] Wójcik K., Wdowikowski M., 2015, Współczesne metody instrumentalnego pomiaru prędkości przepływu wody w korytach otwartych. Technologia Wody, 1 (39), 32-39.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).