Ocena wielkości współczynnika potencjalnej redukcji azotanów w wodach podziemnych dla obszaru Polski

• Autorzy: Żurek A. J. , Wachniew P. , Witczak S.

Warianty tytułu

EN

Assessment of the index of potential nitrate reduction in groundwater in the area of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

During transportfrom the field to the sea nitrogen undergoes natural reduction resulted mainly from denitrification, but with large spatial variations. In the present study, a map for spatially variable nitrate reduction in groundwater in the area of Poland is presented. The map was preparing following 3 steps: (i) identification of major hydrogeological units (Lowland and Mountain-Upland Provinces); (ii) identification of dominating lithology with use lithotypes classifications from Groundwater Vulnerability Map of Poland in scale 1 : 500 000; (iii) estimation of the influence of artificial drainage. The resulted distribution of nitrate reduction coefficient reveals a distinct bimodality related to the sharp contrast in hydrogeology between the two provinces.

Słowa kluczowe

PL

współczynnik redukcji azotanów; wody gruntowe; mapa Polski; Morze Bałtyckie

EN

nitrate reduction coefficient; groundwater; map of Poland; Baltic Sea

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 65, nr 11/2
• Strony: 1416--1420
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Żurek A. J.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, WGGiOŚ, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Wachniew P.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, WFilS, Katedra Zastosowań Fizyki Jądrowej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Witczak S.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, WGGiOŚ, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. BŁASZYK T., GÓRSKI J. 1989 - Stan zagrożenia i ochrona głównych zbiorników wód podziemnych. PZiTS, 8: 46-55.
• 2. ĆWIERTNIEWSKA Z., NIDENTAL M., PRZYTUŁA E., WOŻNICKA M. 2008 - Ocena stanu zanieczyszczeń związkami azotu płytkich wód podziemnych na obszarach osadnictwa wiejskiego. PZiTS, 17: 114-126.
• 3. DĄBROWSKA L., MALINA G., KARWOWSKA E. 2005 - Analiza antropogenicznych zmian jakości wód podziemnych w wybranych ujęciach regionu Częstochowskiego. WPH, 12: 149-154.
• 4. DRAGON K., KASZTELAN D., GÓRSKI J., NAJMAN J. 2016 -0 Influence of subsurface drainage systems on nitrate pollution of water supply aquifer (Tursko well-field, Poland). Environ. Earth Sci., 75: 100. Doi.org/10.1007/s12665-015-4910-9.
• 5. DYREKTYWA Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej.
• 6. HANSEN A.L., CHRISTENSEN B.S.B., ERNSTSEN V., HE X., REFSGAARD J.C. 2014a - A concept for estimating depth of the redox interface for catchment-scale nitrate modelling in a till area in Denmark. Hydrogeol. J., 22: 1639-1655.
• 7. HANSEN A.L., GUNDERMAN D., HE X., REFSGAARD J.C. 2014b - Uncertainty assessment of spatially distributed nitrate reduction potential in groundwater using multiple geological realizations. J. Hydrol., 519: 225-237.
• 8. HANSEN A.L., REFSGAARD J.C., OLESEN J.E., B0RGESEN C.D. 2017 - Potential benefits of a spatially targeted regulation based on detailed N-reduction maps to decrease N-load from agriculture in a small groundwater dominated catchment. Sci. Total Environ., 595: 325-336.
• 9. H0JBERG A.L., HANSEN A.L., WACHNIEW P., ŻUREK A.J., VIRTANEN S., ARUSTIENE J., STRÔMQVIST J., RANKINEN K., REFSGAARD J.C. 2017 - Review and assessment of nitrate reduction in groundwater in the Baltic Sea Basin. J. Hydrol. Reg. Stud., 12: 50-68.
• 10. KAŻMIERCZAK-WIJURA Z. 1996 - Sezonowa zmienność chemizmu wód gruntowych w strefie krawędziowej doliny Warty w rejonie Poznania. PHPZP, 4: 53-68.
• 11. KLECZKOWSKI A.S. (red.) 1990 - Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) wymagających szczególnej ochrony. CPBP 04.10. Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego. Wyd. AGH, Kraków.
• 12. KLECZKOWSKI A.S. 2001 - Ochrona hydrosfery i zasobów wód. [W:] Kotarba M.J. (red.), Przemiany środowiska naturalnego a ekorozwój. TBPŚ GEOSFERA, Kraków: 29-47.
• 13. KRYZA H., KRYZA J. 2001 - Zanieczyszczenie wód podziemnych triasu opolskiego. WPH, 10: 33-44.
• 14. MIKOŁAJKÓW J. 1995 - Migracja związków azotu w strefie aeracji jako wskaźnika zanieczyszczenia wód podziemnych w sandrowych obszarach rolniczych. WPH, 7: 323-329.
• 15. PAZDRO Z., KOZERSKIB. 1991 - Hydrogeologia ogólna. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 16. PIETRZAK S. 2016 - Rolnictwo polskie a eutrofizacja wód Morza Bałtyckiego. [W:] Bałtyk dla wszystkich. Global Compact Poland, 60-61.
• 17. PŁOCHNIEWSKI Z., MACIOSZCZYK A. 1983 - Zagrożenie ujęć wód podziemnych związkami azotu. PZiTS, 5: 95-102.
• 18. ROJEK A., PALAK-MAZURD., KOSTKA A., KUCZYŃSKA A. 2013 - Ocena stopnia zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami na podstawie danych z monitoringu stanu chemicznego. Biul. Państ. Inst. Geol., 456: 507-512.
• 19. ŚLEDZIK M. 2014 - Monitoring jakości ujmowanych wód podziemnych na przykładzie wodociągów Kieleckich Sp. z o.o. PZiTS, 20: 71-85.
• 20. WITCZAK S. (red.) 2011 - Mapa wrażliwości wód podziemnych Polski na zanieczyszczenie w skali 1 : 500 000. AGH, Kraków.
• 21. WITCZAK S., DUDA R., ŻUREK A. 2007 - The Polish concept of groundwater vulnerability mapping. [W:] Witkowski A.J., Kowalczyk A., Vrba J. (red.), Groundwater Vulnerability Assessment and Mapping. Select. Pap. Hydrogeol., (11): 45-59.
• 22. WITCZAK S., KANIA J., KMIECIK E. 2013 - Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa. www.soils2sea.eu.
• 23. ŻUREK A., MOCHALSKI P. 2010 - Wykorzystanie metody chromatografii gazowej do oceny procesu denitryfikacji w wodach triasowego zbiornika wód podziemnych rejonu Opola. Kwart. AGH, Geologia, 36 (1): 135-148.
• 24. ŻUREK A. 1991 - Płytkie wody gruntowe jako ognisko zanieczyszczeń chemicznych w obszarze zasilania ujęcia wód pitnych Grotowice - Urata. Zesz. Nauk. AGH, Sozologia i Sozotechnika, (31): 219-226.
• 25. ŻUREK A. 2002 - Azotany w wodach podziemnych. Biul. Państ. Inst. Geol., 400: 115-141.
• 26. ŻUREK A., CZOP M., MOTYKA J. 2010a - Azotany w wodach jurajskiego piętra wodonośnego w rejonie Olkusza. Kwart. AGH, Geologia, 36(1): 109-134.
• 27. ŻUREK A., RÓŻAŃSKI K., MOCHALSKI P., KUC T. 2010b - Assesment of denitrification rates in fissured-karstic aquifer near Opole (South-West Poland): combined use of gaseous and isotope tracers. Biul. Państ. Inst. Geol., (441): 209-216.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).