Drzewa i krzewy owocowe jako elementy kompozycji krajobrazowych w świetle polskich traktatów z XIX i początku XX wieku

• Autorzy: Baster P.

Warianty tytułu

EN

Fruit trees and shrubs as the elements of landscape estates, described in polish treatises of 19th and the early 20th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W polskich źródłach z 2 połowy XIX wieku, kilkakrotnie wznawianych, uzupełnianych i zmienianych do początku XX stulecia, opisywano nie tylko kalendarz ogrodniczy oraz sztukę sadzenia i pielęgnacji sadów. Rozważania dotyczyły również ich komponowania w ramach większego kompleksu parkowego lub ogrodowego, a nawet w krajobrazie otwartym. Polscy teoretycy sztuki ogrodowej – Józef Strumiłło, Stanisław Jasiński, Edmund Jankowski – w swych traktatach poruszali zagadnienia powiązań kompozycyjnych między swobodnymi parkami ozdobnymi a przybierającymi formy geometryczne rozległymi sadami. Odrębną kwestię stanowił sens i celowość sadzenia drzew i krzewów owocowych poza ogrodami użytkowymi: w najbliższym otoczeniu rezydencji, przy drogach dojazdowych do posiadłości oraz wzdłuż dróg polnych.

EN

In Polish treaties of the second half of the nineteenth century, repeatedly renewed, supplemented and amended till the early twentieth century, there were described not only the gardening calendar and art planting and taking care of orchards. Considerations related to their composition as the parts of the larger park or garden, and even as the parts of the whole landscape. Polish garden art theorists – Józef Strumiłło, Stanisław Jasiński and Edmund Jankowski – in their treatises touched a subject of the compositional relationship between parks of free styles and extansive orchards of geometric forms. Another issue was the meaning and purpose of planting trees and shrubs outside the orchards: in the surroundings of manor houses, close to access roads to the property or even cart-tracks.

Słowa kluczowe

PL

architektura krajobrazu; drzewo owocowe; krzewy owocowe; traktat historyczny

EN

garden art; urban garden; fruit trees; fruit shrubs; historical treaty

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 8-A
• Strony: 119--126
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., fot.

Twórcy

autor

Baster P.

Bibliografia

• JANKOWSKI E., Korzyści z sadów, Warszawa 1921.
• JANKOWSKI E., Ogród przy dworze wiejskim przez Edmunda Jankowskiego. Dwa tomy. Około 300-stu figur w tekście i 4 tablice litografowane, t. 1, Warszawa 1888.
• JANKOWSKI E., Ogród przy dworze wiejskim przez Edmunda Jankowskiego. Wydanie drugie poprawione i dopełnione. Około 300-stu figur w tekście i 4 tablice litografowane, t. 1, Warszawa 1900.
• JANKOWSKI E., Ogródek przy chacie, Warszawa 1916.
• JANKOWSKI E., Sad i ogród owocowy. Wydanie drugie pomnożone (Z 17-tu tablicami litografowanemi i 176 drzeworytami), Warszawa 1882.
• JANKOWSKI E., Sad i ogród owocowy. Część ogólna. Wydanie piąte dopełnione z licznymi rysunkami, Poznań–Warszawa–Wilno–Lublin 1928.
• JANKOWSKI E., Sad przy chacie. Napisał Edmund Jankowski (autor „Sadu i ogrodu owocowego”) objaśnione 22 drzeworytami i planami sadów, Warszawa 1883.
• JANKOWSKI E., Sad przy chacie, z rysunkami. Wydanie dziewiąte, poprawione, Warszawa 1930.
• JASIŃSKI S., Wzory i plany ogrodów zastosowane do potrzeb naszego kraju oraz wzory kobierców kwiatowych z 16-tu tablicami planów i opisem hodowli stosownych roślin, Warszawa 1879.
• MICKIEWICZ A., Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z r. 1811 - 1812 we dwunastu ksiegach wierszem, Warszawa 1999.
• STRUMIŁŁO J., Ogrody północne przez Józefa Strumiłłę, Radźcę honorowego, Cesarskich Towarzystw: Wiejskiego Gospodarstwa, tudzież miłośników Ogrodnictwa Rzeczywistego Członka i Kawalera, wydanie piąte poprawne, z dziesięcią tablicami litografowanemi zawierającemi 70 figur, t. I, Wilno 1850.
• STRUMIŁŁO J., Józefa Strumiłły Ogrody północne. Wydanie siódme przerobione i pomnożone przez Władysława Tynieckiego, b. Profesora botaniki i ogrodnictwa kraj. w wyższ. szk. roln. w Dublanach, t. I (z drzeworytami), Wilno 1880.