Monety ceramiczne - krótko o historii i występowaniu na ziemiach polskich

• Autorzy: Czechowski J.

Warianty tytułu

EN

Ceramic coins - briefly about the history and occurrence on the territory of Poland

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Przedstawiono w dużym skrócie początki pieniądza i jego rozwój oraz pojawienie się pieniądza zastępczego. Scharakteryzowano przyczyny jego emisji. Omówiono monety ceramiczne jako przykład pieniądza zastępczego, których pierwsze emisję sięgają przełomu XVIII i XIX wieku. Przedstawiono przykłady tokenów (żetonów) syjamskich, które wyszły z domów gier, stając się lokalną monetą obiegową oraz porcelanowe monety wytwarzane w tym samym okresie w fabrykach porcelany w Worcester i Prixton w Anglii. Szczególną uwagę poświęcono emisjom lokalnym ceramicznych monet zastępczych w latach 1920-1922 na obszarze Niemiec. Osiągnęły one niespotykaną wcześniej skalę. Scharakteryzowano produkcję monet w fabryce porcelany w Miśni, która wytwarzała je dla wielu miast niemieckich. Szczególną ciekawostkę stanowią wytworzone w Miśni w 1920 r. monety ceramiczne dla Gwatemali, które miały zastąpić nietrwałe w wilgotnym klimacie banknoty. Ogółem monety ceramiczne emitowały 62 miasta niemieckie, z czego 10 znajduje się obecnie na terytorium Polski. Zaprezentowano monety z Bolesławca, Goleniowa, Jedlinki, Sycowa, Wałbrzycha, Zielonej Góry, Ziębic i Raciborza. Część z nich wyprodukowano w Miśni, a część powstała w lokalnych zakładach ceramicznych. Odniesiono się do motywów występujących na tych monetach oraz różnic zabarwienia wynikających z domieszek.

EN

The origins of money and its development as well as the appearance of money of necessity are briefly presented. The reasons for its emission were characterized. Ceramic coins were discussed as an example of the money of necessity, which first emission dates back to the turn of the 18th and 19th centuries. There are presented examples of the Siamese tokens, that originated from the game houses and became local circulation coins, and examples of porcelain coins produced in the same period in porcelain factories in Worcester and Prixton in England. Particular attention was paid to local emissions of ceramic substitute coins in the years 1920-1922 in Germany. They have reached an unprecedented scale. The production of coins in the Meissen porcelain factory was characterized, which produced them for many German cities. Of particular interest are the ceramic coins produced in Meissen in 1920 for Guatemala in order to replace the banknotes that are unstable in a humid climate. In total, ceramic coins issued 62 German cities, of which 10 are currently on the territory of Poland. Coins from Bolesławiec, Goleniów, Jedlinki, Syców, Wałbrzych, Zielona Góra, Ziębice and Racibórz have been presented. Some of them were produced in Meissen, and some were made at local ceramics plants. Reference was made to the motifs found on these coins and the differences in colouring that resulted from admixtures.

Słowa kluczowe

PL

moneta ceramiczna; pieniądz zastępczy; token syjamski; terytorium Polski

EN

ceramic coin; money of necessity; siamese token; Polish territory

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Ceramiczne
• Czasopismo: Materiały Ceramiczne
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 70, nr 3
• Strony: 279--287
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Czechowski J.

• Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Oddział Materiałów Ogniotrwałych, ul. Toszecka 99, 44-100 Gliwice

Bibliografia

• [1] Goldsborough, R.: A Case for the World’s First Coin: The Lydian Lion, www.rg.ancients.info
• [2] Kałkowski, T.: Tysiąc lat monety polskiej, Wyd. Literackie Kraków, 1963.
• [3] Reichel, J.: Pieniądz zastępczy na ziemiach polskich w I-szej połowie XX wieku, www.barter.org.pl
• [4] Lesiuk, W., Kujat, J. A.: Pieniądz zastępczy na Śląsku w latach 1914-1924, Opole, Wyd. MS, 2002.
• [5] Grzywacz, P. E.: Pieniądz zastępczy porcelanowy, 2005 www.notgeld.sewera
• [6] Czechowski, J.: Ceramiczne monety zastępcze, Szkło i Ceramika, 50, 6, 2008.
• [7] Ramsden, M. A.: Siamese porcelan and other tokens, Jon Kubayagawa Co Num. and Phil. Publ. Jokohama, Japan 1911 (www.archive.org)
• [8] Ejzenhart, D.: Motywy historyczne na zastępczych monetach Ziębic, Grosz, nr 115, 2008.