Określanie naprężeń pierwotnych w górotworze metodami hydraulicznymi – możliwości i zastosowania

• Autorzy: Makówka Janusz , Myszkowski Jacek , Merta Grzegorz

Warianty tytułu

EN

Hydraulic methods of stress state determination in rock mass – possibilities and applications

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono podstawy określania naprężeń pierwotnych w górotworze metodą hydroszczelinowania, w tym jej wersję najczęściej stosowaną w podziemnych kopalniach – metodę microfrac. Przedstawiono także opracowaną w Głównym Instytucie Górnictwa metodę NUHS wykorzystującą ukierunkowane hydroszczelinowanie skał. Metoda ta, w odróżnieniu do metody microfrac, umożliwia określenie pełnego tensora naprężenia. W artykule porzedstawiono przykład połączonego zastosowania obu metod w badaniach dla LW Bogdanka.

EN

The article presents the basics of determination of primary stresses in rock mass by hydro-fracturing, including its version most commonly used in underground mines - the microfrac method. NUHS method is also presented. The method, developed at Central Mining Institute, uses directed hydro-fracturing of rocks. This method, in contrast to the microfrac method, enables determination of the full stress tensor. The article presents an example of a combined application of both methods in research for LW Bogdanka.

Słowa kluczowe

PL

naprężenia; pomiar; hydroszczelinowanie; naprężenia główne; tensor naprężeń

EN

stress; measurement; hydrofracturing; principal stresses; stress tensor

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 75, nr 7
• Strony: 27--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Makówka Janusz

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Myszkowski Jacek

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Merta Grzegorz

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• [1] AMADEI, B., STEPHANSON O. 1997 - Rock Stress and Its Measurement. London: Chapman and Hall.
• [2] BUTRA J., DĘBKOWSKI R., PAWELUS D, SZPAK M. 2011. - Wpływ naprężeń pierwotnych na stateczność wyrobisk górniczych. „Cuprum” 58 (1): 43–72.
• [3] GOSZCZ A., 1999 - Elementy mechaniki skał oraz tąpania w polskich kopalniach węgla i miedzi. Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Kraków.
• [4] HAIMSON, B. C., CORNET F. H. 2003 - ISRM Suggested Methods for Rock Stress Estimation-Part 3: Hydraulic Fracturing (HF) and/or Hydraulic Testing of Pre-Existing Fractures (HTPF). International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences 40 (7–8): 1011–20. https://doi.org/10.1016/j.ijrmms.2003.08.002.
• [5] KONOPKO W., KABIESZ J., MERTA G., MAKÓWKA J., SZUBERT S., ZEHNAL J. 1997 - Ukierunkowane hydroszczelinowanie skał i kierunki jego wykorzystania. Prace Naukowe GIG nr 824, Katowice.
• [6] MAKÓWKA J. 2006 - Podstawy metody określania naprężeń głównych zwykorzystaniem ukierunkowanego hydroszczelinowania skał. Prace Naukowe GIG nr 868. Katowice.
• [7] MAKÓWKA J. 2014 - Metoda określania trójosiowego stanu naprężenia w górotworze z wykorzystaniem ukierunkowanego hydroszczelinowania N-UHS. Prace Naukowe GIG nr 890. Katowice.
• [8] MAKÓWKA, J. 2015. - Method of Determining the Triaxial Stress State in the Rock Mass with Directed Hydrofracturing / Metoda określania trójosiowego stanu naprężenia w górotworze z użyciem ukierunkowanego hydroszczelinowania. Archives of Mining Sciences 60 (3): 729–41. https://doi.org/10.1515/amsc-2015-0048.
• [9] MYSZKOWSKI J., MAKÓWKA J., MERTA G. 2019 - Ukierunkowane hydroszczelinowanie skał – nowe rozwiązania i zastosowania. „Przegląd Górniczy” nr 4.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).