Chloroform : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Jakubowski M. , Gromadzińska J.

Warianty tytułu

EN

Chloroform

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Chloroform (CHCl3) jest lotnym bezbarwnym płynem o charakterystycznym duszącosłodkim zapachu. 98% wyprodukowanego CHCl3 wykorzystuje się do syntezy dichlorofluorometanu − substancji chłodzącej stosowanej we wszystkich typach urządzeń chłodniczych. Stosowany jest także jako rozpuszczalnik oraz odczynnik chemiczny w różnego rodzaju procesach technologicznych oraz w laboratoriach analitycznych. W przeszłości był stosowany jako środek anestetyczny przy zabiegach chirurgicznych. Pracownicy narażeni w miejscu pracy na działanie CHCl3 o stężeniu 114 ÷ 382 mg/m³ skarżyli się na skrajne zmęczenie, kłopoty z koncentracją, a ponadto na dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, zgaga, mdłości). Przy narażeniu na związek o stężeniu powyżej 924 mg/m³ opisano wzrost przypadków powiększenia wątroby u badanych pacjentów. W grupie pracowników narażanych na 400 ppm (1985 mg/m³) opisywano częstsze przypadki toksycznego zapalenia wątroby niż w porównywalnej populacji osób nie narażanych. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych wykazano, że iloraz szans urodzenia dziecka z hypotrofią wewnątrzmaciczną jest proporcjonalny do stężenia chloroformu w wodzie pitnej. Na podstawie wyników badań toksyczności ostrej na zwierzętach wykazano, że narządem docelowym jest wątroba. U myszy obserwowano zależne od dawki zmiany martwicze w wątrobie. W narażeniach przewlekłych na działanie związku o stężeniach większych niż 10 mg/m³ przez 6 miesięcy powodowało zmiany histopatologiczne w wątrobie i nerkach myszy, szczurów, świnek morskich oraz królików. U myszy B6C3F1 narażanych na chloroform o stężeniach 5 ÷ 1500 mg/m³ przez 90 dni obserwowano zależny od dawki wzrost uszkodzeń hepatocytów wątroby oraz wzrost liczby uszkodzeń małżowiny sitowej nosa szczurów F344 narażanych na związek o stężeniach 5 ÷ 1500 mg/m³ CHCl3. Skutki działania chloroformu na potomstwo myszy i szczurów obserwowano po narażeniu ciężarnych samic odpowiednio na chloroform o stężeniu 500 mg/m³ oraz 1500 mg/m³. CHCl3 działa toksycznie na wątrobę i nerki wielu gatunków zwierząt. Mechanizm jego działania toksycznego zależny jest od produktów metabolizmu, głównie fosgenu. Chloroform jest wchłaniany przez skórę, stosunek szybkości przenikania przez skórę do krytycznej szybkości przenikania przez skórę F1/Fl wynosi 0,03. Na podstawie publikowanych w latach 1994-1996 wyników badań toksyczności inhalacyjnej CHCl3 u szczurów narażanych przez 90 dni, można przyjąć, że wartość NOAEL wynosi 50 mg/m³, natomiast wartość LOAEL 150 mg/m.

EN

Chloroform (CHCI3) is a colourless liquid with high vapor pressure, characteristic odour and a slightly sweet taste. CHCI3 is used in the chemical industry for synthesis of fluorocar- bons and it is still used as an industrial solvent. It has been used as an anesthetic, but that use has been discontinued because it is hepatotoxic and nephrotoxic, and may cause cardiac ar- rythmias leading to death. Workers exposed to chloroform at concentrations of 114 4- 382 mg/m3 complained of lassitude, mental dullness and digestive disturbances. Hepatomegaly was observed in workers exposed to concentrations of about 900 mg/m . Chloroform is absorbed from the respiratory tract and through intact skin. The reactive intermediates of chloroform metabolism, mainly phosgene, are responsible for cellular damage within the liver and other organs. The liver can be recognised as an critical organ in laboratory animals. Inhalation exposure of rats, guinea pigs, mice and rabbits at concentrations higher than 10 mg/m3 caused histopatological changes in the liver and kidneys. In inhalatory experiments (90 days, 5 -f 1500 mg/m3) time and dose dependent necrosis of liver and regenerative liver cell proliferation was observed in mice. On the basis of these data NOAEL and LOAEL values of 50 and 150 mg/m3 respectively were proposed. MAC value of 8 mg/m3 and skin notation (Sk) are recommended.

Słowa kluczowe

PL

chloroform; narażenie zawodowe; toksykokinetyka; działanie toksyczne

EN

chloroform; occupational exposure; toxycokinetics; toxic effects

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2001
• Tom: Nr 3 (29)
• Strony: 49--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jakubowski M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Gromadzińska J.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1999) Documentation of the treshold limit values. Ed.6, Cincinnati.
• 2. Aggazzotti G. i in. (1993) Chloroform in alveolar air of individuals attending indoor swimming pools. Arch. Environ. Health 48, 250-254.
• 3. Aiking H. i in. (1994) Swimming p chlorination: a health hazard? Toxicol. Lett. 72, 375-380.
• 4. Allard U., Andersson L. (1992) Exposure of dental personnel to chloroform in root filling procedures. Endod. Dent. Traumatol. 8, 155-159.
• 5. Bailie M.B. i in. (1984) Mechanism of chloroform nephrotoxicity. IV. Phenobarbital potentiation of in vitro chloroform metabolism and toxicity in rabbit kidneys. Toxicol. Appl. Pharmacol. 74, 285-292.
• 6. Bomski H., Sobolewska A., Strakowski A. (1967) Toxic damage of the liver by chloroform in chemical industry workers. Int. Arch. F Geweberpathologie u Geweberhygiene 24, 127-134.
• 7. Challen P.J.R., Hickish D.E., Bedford J. (1958) Chronic chloroform intoxication. Brit. J. Industr. Med. 15, 243-249.
• 8. Chloroform. health and safety guide (1994) WHO IPCS, Geneva, 87.
• 9. Czerczak S., Kupczewska M. (1998) Zasady klasyfikacji substancji chemicznych pod katem działania toksycznego: rakotwórczego, drażniącego, żrącego, uczulającego, fetotoksycznego oraz wchłaniania przez skórę. Medycyna Pracy 49, 67-81.
• 10. Deutsche Forschungsgemeinschaft MAK und BAT-Werte-Liste 1999. Wiley - VCH, Weinheim, 1999.
• 11. Dick D. i in. (1995) In vitro and in vivo percutaneous absorption of 14C-chloroform in humans. Hum. Exp.Toxicol. 14, 260-265.
• 12. Fiseroya-Bergerove V., Pierce T., Droz P.O.(1990) Dermal absorption potential of industrial chemicals: criteria for skin notation. Am. J. Ind. Med. 17, 617-635.
• 13. Gallagher M.D. (1998) Exposure to trihalomethanes and adverse pregnancy outcomes. Epidemiology 9, 484-489.
• 14. INCHEM (1993) Poison information monographs.
• 15. Larson J.L. (1996) 90-day chloroform inhalation study in female and male B6C3F mice: implications for cancer risk assessment. Fundam. Appl. Toxicol. 30, 118-137. 1996
• 16. Larson J.L., Wolf D. C., Butterworth B.E.( 1994) Induced cytotoxicity and cell proliferation in the hepatocarcinogenicity of chloroform in female B6C3F mice: comparison of administration by gavage in corn oil vs. ad libitum in drinking water. Fundam. Appl. Toxicol. 22, 90-102.
• 17. Larson J.L., Wolf D. C., Butterworth B.E. (1993) Acute hepatotoxic and nephrotoxic effects of chloro form in male F-344 rats and female B6C3F1 mice. Fundam. Appl.Toxicol. 20, 302-3 15.
• 18. Larson J.L. i in.(1994) The toxicity of 1-week exposures to inhaled chloroform in female B6C3F1 mice and male F-344 rats. Fund.Appl. Toxicol. 22, 413-446.
• 19. Larson JL., Wolf D. C., Butterworth B. E. (1995) Induced regenerative cell proliferation in livers and kidney of male F-344 rats given chloroform in corn oil by gavage or ad libitum in drinking water. Toxicology, 95, „73-86.
• 20. Lipsky M.M., Skinner M., O „Connell Ch. (1993) Effects of chloroform and bromodichloromethane on DNA synthesis in male F344 rat kidney. Environ. Hith. Perspect. 101 (supl.5), 249-252.
• 21. List of MAK values (1977) Deutsche Forschungsgemeinschaft. Chloroform.
• 22. McCarthy L.P. i in. (1992) Acute toxicity in rats of chlorinated hydrocarbons given via the intratracheal route. Human Exp.Toxicol. 11, 173-177.
• 23. Mery S. i in.(1994) Nasal toxicity of chloroform in male F-344 rats and female B6C3F mice following a 1-week inhalation exposure. Toxicol. Appl. Pharm. 125, 214-227.
• 24. Murray F.J. i in. (1979) Toxicity of inhaled chloroform in pregnant mice and their offspring. Toxicol Appl. Pharmacol. 50, 5 12-522.
• 25. Patty’s industrial hygiene and toxicology (1981) t. IIB [ G.D.Clayton, F.E. Clayton. J.Wiley & Sons, New York 3462-3469.
• 26. Pereira M.A. (1994) Route of administration determines whether chloroform enhances or inhibits cell proliferation in the liver of B6C3F1 Mice. Fundam. Appl. Toxicol. 23, 87-92.
• 27. Phoon W.G. i in. (1983) Toxic jaundice from occupational exposure to chloroform. Med.J.Malasia 38, 3 1-34.
• 28. Rao KN. i in. (1993) Role of serum markers for liver function and liver regeneration in the management of chloroform poisoning. J. Anal. Toxicol. 17, 99-102.
• 29. RTECS (1997) Registry of toxic effects of chemical substances.
• 30. Schreder H.G. (1965) Acute and delay chloroform poisoning. Br. J. Anaesth. 37, 972-975.
• 31. Schwetz B.A., Leong B.KJ., Gehring P.]. (1974) Embryo- and fetotoxicity of inhaled chloroform rats. Toxicol. Appl. Pharmacol. 28, 442-451.
• 32. Smith A.A. i in. (1973) Chloroform, halothan and regional anesthesia: a comparative study. Anesth. Analg. 52, l-11.
• 33. Smith J.H., Hewitt W.R., Hook J.B. (1985) Role of intrarenal biotransformation in chloroform-induced nepfrotoxicity in rats. Toxicol. Appl. Pharmacol. 79, 166-174.
• 34. Smith J.H. i in. (1983) Mechanism of chloroform nephrotoxicity. I. Time course of chloroform toxicity in male and female mice. Toxicol. Appl. Pharmacol. 70, 467-479.
• 35. Taskinen H. i in. (1994) Laboratory work and pregnancy outcome. J. Occupat. Med. 36, 311-319.
• 36. Templin M. V. i in. (1996) A 90-day chloroform inhalation study in F-344 rats: profile of toxicity and relvance to cancer studies. Fundam. Appl. Toxicol. 32, 109-125
• 37. Thompson D.J., Warner S.D., Robinson V.B. (1974) Teratology studies on orally administered chloroform in the rat and rabbit. Toxicol. Appl. Pharmacol. 29, 384-357.
• 38. Toxicological profile for chloroform (1997) U.S. Department of Health and Human Services. Public Health Service. Agency for Toxic Substances and Disease Registry.
• 39. Waller K (1998) Trihalomethanes in drinking water and spontaneous abortion. Epidemiology 9, 134-140.
• 40. Whitaker A.M., Jones C.S. (1965) Report of 1500 chloroform anesthetics administered with a precision vaporizer. Aneth. Analg. 44, 60-65.
• 41. Withey J.R., Collins B.T., Collins P.G. (1983) Effect of yehicle on the pharmacokinetics and uptake of four halogenated hydrocarbons from the gastrointestinal tract of the rat. J. Appl. Toxicol. 3, 249-253.