Ułani przeciwko czołgom Armii Czerwonej: walka 101 Rezerwowego Pułku Ułanów o Kodziowce 22 września 1939 roku

• Autorzy: Włodarkiewicz W.

Warianty tytułu

EN

Uhlans Against Red Army's Tanks: battle of the 101st Reserve Uhlan Regiment for Kodziowce, September 22, 1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przebieg kampanii polskiej 1939 roku dzięki systematycznym badaniom polskich historyków jest już dobrze znany, natomiast wiele wydarzeń militarnych, głównie związanych z agresją ZSRR, nadal wymaga badań oraz upowszechniania ich wyników. W połowie września 1939 roku pod Wołkowyskiem z czterech rezerwowych pułków kawalerii: 101 Pułku Ułanów mjr. dypl. Stanisława Żukowskiego, 102 Pułku Ułanów mjr. Jerzego Florkowskiego, 110 Pułku Ułanów ppłk. w st. spocz. Jerzego Dąbrowskiego (jego zastępcą był mjr Henryk Dobrzański, późniejszy „Hubal”) oraz 103 Pułku Szwoleżerów ppłk. w st. spocz. Zdzisława Kwiatkowskiego sformowano Rezerwową Brygadę Kawalerii „Wołkowysk”. Po agresji ZSRR na Polskę Brygada rozpoczęła trudny marsz w kierunku Wilna, a następnie Grodna, częścią sił uczestniczyła w obronie Grodna, a po jej zakończeniu wycofywała się w kierunku granicy z Litwą. 101 Rezerwowy Pułk Ułanów Rezerwowej Brygady Kawalerii „Wołkowysk” 22 września 1939 roku stoczył nocną walkę o Kodziowce, niewielką wieś położoną na północ od Grodna, z oddziałem wydzielonym 2 Brygady Pancernej Armii Czerwonej. Oddział polskiej kawalerii, choć niemający etatowego uzbrojenia ciężkiego, wspierany przez artylerię i broń przeciwpancerną, nie tylko skutecznie oparł się batalionowi czołgów lekkich BT-7 i wspomagającej go zmotoryzowanej piechocie, lecz także zadał przeciwnikowi poważne straty.

EN

Thanks to the methodical research of Polish historians, the course of the Polish Campaign of 1939 is currently well-known. However, many military events, mainly connected to the Soviet aggression, still require studies and publicizing their results. In the middle of September, 1939, a Reserve Cavalry Brigade "Wolkowysk" was formed near the town of the same name from four reserve cavalry regiments: the101st Uhlan Regiment under Maj Stanislaw Zukowski, the 102nd Uhlan Regiment under Maj Jerzy Florkowski, the 110the Uhlan Regiment under LtCol (Res) Jerzy Dabrowski (his deputy was Maj Henryk Dobrzariski, the later "Hubal"), and the 103rd Light Cavalry Regiment under LtCol (Res) Zdzislaw Kwiatkowski. After the Soviet aggression on Poland, the Brigade began a difficult march towards Vilnius, and later Grodno, where some of its forces took part in the battle for the city, after the end of which it retreated towards the border with Lithuania. On September 22, 1939, the 101st Reserve Uhlan Regiment of the Reserve Cavalry Brigade "Wolkowysk" fought a night battle near Kodziowce, a small village situated north of Grodno, against a detached unit of the Soviet 2nd Armored Brigade. The Polish cavalry unit, although not equipped with any heavy armament of its own, was supported by artillery and anti-tank weapons. It not only successfully resisted a battalion of light BT-7 tanks and supporting motorized infantry, but also inflicted very serious losses on the adversary.

Słowa kluczowe

PL

kampania polska 1939 roku; Wojsko Polskie; Armia Czerwona; 101 Rezerwowy Pułk Ułanów; Kodziowce

EN

Polish Campaign of 1939; Polish Army; Red Army; 101st Reserve Uhlan Regiment; Kodziowce

• Wydawca: Wojskowy Instytut Wydawniczy
• Czasopismo: Kwartalnik Bellona
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 2
• Strony: 58--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys.

Twórcy

autor

Włodarkiewicz W.

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Siedlce
• Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa

Bibliografia

• 1. Kampania wrześniowa 1939. Bibliografia, t. 1, 2, I. Sawicka (red.), Warszawa 2002.
• 2. Kampania wrześniowa 1939. Bibliografia, t. 3, I. Sawicka (red.), Warszawa 2009.
• 3. Cz. Grzelak, Kampania polska 1939 roku w ojczystej historiografii, „Kwartalnik Bellona” 2016 nr 4, s. 136–148.
• 4. Informator o zasobie archiwalnym Centralnego Archiwum Wojskowego, N. Bujniewicz (red.), Warszawa 2008, s. 383–384.
• 5. R. Szawłowski, Wojna polsko-sowiecka 1939, t. 1, Warszawa 1995.
• 6. Cz. Grzelak, Kresy w czerwieni. Agresja Związku Sowieckiego na Polskę w 1939 roku, wyd. I, Warszawa 1998.
• 7. W szponach dwóch wrogów, Warszawa 2013.
• 8. Cz. Grzelak, H. Stańczyk, Kampania polska 1939. Początek II wojny światowej, Warszawa 2005.
• 9. T. Jurga, Obrona Polski 1939, Warszawa 1990.
• 10. Agresja sowiecka na Polskę w świetle dokumentów 17 września 1939, t. 3 Działania wojsk Frontu Białoruskiego, Cz. Grzelak (red.), Warszawa 1995.
• 11. Wrzesień 1939 na Kresach w relacjach, Cz. K. Grzelak (wybór i oprac.), Warszawa 1999.
• 12. R. Szawłowski, Wojna polsko-sowiecka 1939, t. 2 Dokumenty, Warszawa 1995.
• 13. CAW, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, Tarnasiewicz-Heldut Edmund, sygn. OPWI 10-51; KW 124/T-149.
• 14. Cz. Grzelak, W.S. Kowalski, Kodziowce 1939, Warszawa 1993, s. 10–11.
• 15. Jazda polska w II wojnie światowej, Londyn 1956, s. 58.
• 16. CAW, Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.541 Wilczyński-Olszyna Józef.
• 17. T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski niepodległej, Warszawa 1991, s. 139.
• 18. J. Wielhorski, Kawaleria i bronie towarzyszące w kampanii wrześniowej 1939, Londyn 1979, s. 44–47.
• 19. CAW, Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.471 Przeździecki Wacław; Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, sygn. KW 96/P-1821 Przeździecki Wacław; sygn. 2021 Przeździecki Wacław; T.
• 20. W. Włodarkiewicz, Polskie osiągnięcia w zakresie broni przeciwpancernej, ich weryfikacja w kampanii polskiej 1939 roku i wnioski dla aliantów, w: Polska myśl techniczna w II wojnie światowej w 70. rocznicę zakończenia działań wojennych w Europie, Materiały pokonferencyjne pod redakcją naukową J. Tarczyńskiego, Warszawa 2015, s. 197–202.
• 21. J. Wielhorski, Na 50. rocznicę Kampanii Wrześniowej, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1989 nr 132, s. 88.
• 22. A. Konstankiewicz, Jeszcze o ilości uzbrojenia w polskich DP, BK i BPM z 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1989 nr 2, s. 282–284.
• 23. R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 689.
• 24. W. Włodarkiewicz, Kodziowce 1939, Warszawa 2016, s. 48–56.
• 25. J. Magnuski, M. Kołomijec, Czerwony Blitzkrieg. Wrzesień 1939. Sowieckie wojska pancerne w Polsce, Warszawa 1994, s. 43–44.
• 26. CAW, AP 1769/89/3114 Łopianowski Narcyz; Narcyz Łopianowski rozmowy z NKWD 1940–1941, A.K. Kunert (oprac., wstęp, przypisy), Warszawa 1990, s. 11–13
• 27. Rocznik oficerski 1932, Warszawa 1932, s. 168.
• 28. Cz. Grzelak, Płonące Kresy. Wilno–Grodno–Kodziowce 1939. Bitwa z Armią Czerwoną na północno-wschodnich terenach Rzeczypospolitej, Warszawa 2013, s. 139–140.
• 29. Relacja O. Kozłowskiego o wydarzeniach w Grodnie i Kodziowcach, w: Wrzesień 1939 na Kresach w relacjach, s. 179.
• 30. N. Łopianowski, Wyjątki z relacji, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1989 nr 132, s. 166.
• 31. A. Wróblewski, Wspomnienia z 101 P. Uł. i Bryg. Rez. płka Tarmasiewicza z września 1939 r., „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1973 nr 71, s. 583.