Aktualne kierunki wykorzystania gnejsów ze złóż dolnośląskich i opolskich oraz perspektywy zastosowania ich w nowych gałęziach przemysłu

• Autorzy: Witt A. , Szmidt Z. , Pomorski A. , Majcher A.

Warianty tytułu

EN

Current trends of utilization of lower Silesian and Opole gneiss deposits and prospects for their use in new industries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gnejsy są jedną z najmniej eksploatowanych skał metamorficznych w Polsce. Eksploatacja ich prowadzona jest obecnie na większą skalę tylko w trzech kopalniach. Tradycyjnie są wykorzystywane głównie do produkcji kruszyw łamanych na cele budowy dróg, linii kolejowych oraz w budownictwie. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się je również do robót hydrotechnicznych oraz jako kamień ozdobny. Szczególnie ta druga branża rozwija się dynamicznie ze względu na duże walory zdobnicze. Skały, ze względu na skład mineralny, posiadają również możliwości ich wykorzystania w innych gałęziach przemysłu. Prowadzone badania wykazały potencjalne nowe kierunki ich zastosowania w przemyśle ceramicznym i szklarskim. Istnieje również, po przeprowadzeniu odpowiednich badań, szansa na zastosowanie pyłów gnejsowych oraz drobnych jego frakcji do produkcji nawozów dla rolnictwa.

EN

Gneisses are one of the least excavated metamorphic rocks in Poland. The excavation is carried out on a large scale in only three open pits. Traditionally, they are mainly used for the production of crushed aggregate for the construction of roads, railways and building construction. In recent years they have been more often applied also in hydrotechnical construction works and as decorative stones. Especially the latter branch is growing rapidly due to gneisses’ ornamental qualities. Due to their mineral composition these rocks can be also used in other industries. Studies have demonstrated potential new directions for their use in ceramic and glass industries. After suitable research there is also an opportunity to use gneiss dust and small particles for the production of fertilizers for agriculture.

Słowa kluczowe

PL

gnejs; kruszywa łamane; kamień ozdobny; kamień hydrotechniczny; skalenie; surowce skaleniowo-kwarcowe; mikroelementy

EN

gneiss; crushed aggregate; decorative stone; hydrotechnical stone; feldspars; quartz-feldspar raw materials; trace elements

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 57, nr 1
• Strony: 47--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Witt A.

• „Poltegor Instytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław

autor

Szmidt Z.

• „Poltegor Instytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław

autor

Pomorski A.

• „Poltegor Instytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław

autor

Majcher A.

• TESM Sp. z o.o. w Doboszowicach

Bibliografia

• [1] Cymerman Z., Jerzmański J., Metamorfik wschodniej części bloku przedsudeckiego w okolicy Niedźwiedzia koło Ziębic, Kwartalnik Geologiczny t. 31, nr 2/3 str. 239 – 262, 1987
• [2] Dumicz M., Następstwo serii gnejsowych masywu Śnieżnika w świetle analizy mezostrukturalnej wybranych obszarów w jednostkach geologicznych Międzygórza i Gierałtowa, Geologia Sudetica 1989, Vol XXIV, Nr 1-2 s. 139 – 189, Wrocław, 1989
• [3] Gałka B., Chodak T., Szerszeń L., Kaszubkiewicz J., Skład mineralogiczny odpadowej mączki skalnej i jej przydatność rekultywacyjne, Roczniki gleboznawcze Tom LXII nr 2 Warszawa 2011
• [4] Grocholski W., Mezostruktury obszaru gnejsów sowiogórskich na przedgórzu sudeckim, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Tom XXXIX- 1969, Zeszyt 4 Kraków 1969
• [5] Gunia T., Pozycja geologiczna bloku sowiogórskiego i jego wpływ na paleogeografię paleozoiku Sudetów Środkowych, Geologia Sudetica Vol. XX Nr 2, Wrocław, 1989
• [6] Hensel J., Bread from Stones, A New and Rational System of Land Fertilization and Physical Regeneration, Long Greek, South Karolina, 2009
• [7] Kasztelewicz Z., Mazurek J., zajączkowski M., sikora M., Opinia w sprawie jakości i przydatności kamienia z „Kopalni Gnejsu Doboszowice 1” jako kamienia do robót hydrotechnicznych (granulacja 63-250 mm, 63-300 mm, 300-500 mm, 100-150 mm, 100-250 mm, 150-300 mm), AGH Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, 2014
• [8] Lewicka E. redaktor, Innowacyjne technologie pozyskiwania najważniejszych surowców ceramicznych i szklarskich praca zbiorowa, Wyd. IGSM i E PAN Kraków 2012
• [9] Lewicka E., Wyszomirski P., Polskie surowce skaleniowe dla krajowego przemysłu płytek ceramicznych – stan obecny i perspektywy, Materiały Ceramiczne, 62,4 str 582-585, 2010
• [10] Madej S., Geostanowiska GWNS 072 Kluczowa, Łom migmatytów Kluczowa, 2014
• [11] Madej S., Geostanowiska GWNS 070 Koziniec, Łom migmatytów Koziniec, 2014
• [12] Madej S., Geostanowiska GWNS 139 Koziniec, Łom migmatytów Koziniec, 2014
• [13] Majkowska U., Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża gnejsów „Doboszowice 1” w kat. C1+ C2, Usługi geologiczne – Urszula Majkowska Wrocław 2010
• [14] Oberc-Dziedzic T., Opis Geostanowiska, Kamieniołom granitów i gnejsów w Mikoszowie, Geopark Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie 2014
• [15] Oberc-Dziedzic T., Geologia Geopark Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie, 2013
• [16] Oberc J., Geologia i surowce bloku Karkonosko-Izerskiego, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Tom XL--1970, Zeszyt 1, Krakow 1970
• [17] Radwanek-Bąk B., Mickiewicz W., Brzeziński D., Możliwości zastosowania kamieni łamanych z polskich złóż dla potrzeb kolejnictwa, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, Zeszyty Naukowe, nr 88, 2014
• [18] Stanisławska-Glubiak E., Korzeniowska J., Gałka B., Ocena przydatności odpadowego odwodnionego szlamu kamiennego do polepszania właściwości fizykochemicznych gleby, Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych, Wrocław 2009
• [19] Szuflicki M., Malon A., Tymiński M., Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2014 r. Państwowy Instytut Geologiczny Warszawa, 2015
• [20] Schmidt Z., Zięba T., Badania procesowe bezodpadowego wielokierunkowego wykorzystania surowców skaleniowych i kwarcu żyłowego w nawiązaniu do potrzeb jakościowych głównych odbiorców, Raport końcowy z realizacji projektu badawczego nr 9T12A 016 14, Wrocław 2001
• [21] Witt A., Schmidt Z., Pomorski A., Majcher A., Potencjalne kierunki zagospodarowania kopalin skalenionośnych wraz z produktami słabozbywalnymi, powstającymi w procesie produkcyjnym kopalni gnejsu „Doboszowice 1”, Górnictwo Odkrywkowe nr 6 s. 55 – 63, 2015
• [22] Zagozdżon P., Mączki bazaltowe w zastosowaniach rolniczych i pokrewnych, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 123, 2008

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.