Origin and Neoholocene evolution of spring-fed fens in Wardzyń, Łódź Upland, central Poland

Dobrowolski, R.; Ziułkiewicz, M.; Okupny, D.; Forysiak, J.; Bałaga, K.; Alexandrowicz, W. P.; Buczek, A.; Hałas, S.

doi:10.7306/gq.1343

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Origin and Neoholocene evolution of spring-fed fens in Wardzyń, Łódź Upland, central Poland

Autorzy

Dobrowolski R. , Ziułkiewicz M. , Okupny D. , Forysiak J. , Bałaga K. , Alexandrowicz W. P. , Buczek A. , Hałas S.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Dobrowolski_R_Origin_Geol. Quart._Vol. 61_No 2_2017.pdf

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.7306/gq.1343

Warianty tytułu

Języki publikacji

Abstrakty

Spring-fed fens in Wardzyń represent the rare group of alkaline mires supplied by artesian groundwater. Using multidisciplinary methods (including sedimentological, hydrometric and hydrochemical, pollen, macrofossil, malacological, geochemical, radiocarbon dating, and stable oxygen and carbon isotope analyses) we have been able to (1) reconstruct the main phases of spring-fed fen development, and to (2) determine the cause of Neoholocene groundwater ascension responsible for the mire inception. These phases are characterized by cyclic organic (peat) and carbonate (tufa) sedimentation associated with the Holocene fluctuations in humidity and temperature. The beginning of the activation of hydrological systems (involving the flow of confined groundwater of the Cretaceous aquifer) at Wardzyń occurred in the Subboreal period of the Holocene, after a long episode of decreased humidity initiated ca. 4.2 ka cal BP.

Słowa kluczowe

spring-fed fen calcareous tufa peatland Neoholocene Łódź Upland Central Poland

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Geological Quarterly

Rocznik

2017

Tom

Vol. 61, No. 2

Strony

413--434

Opis fizyczny

Bibliogr. 115 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Dobrowolski R.

Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Managements, Kraśnicka 2 cd, 20-718 Lublin, Poland

autor

Ziułkiewicz M.

University of Łódź, Faculty of Geographical Sciences, Narutowicza 88, 90-139 Łódz, Poland

autor

Okupny D.

Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography, Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland

autor

Forysiak J.

jacek.forysiak@geo.uni.lodz.pl

University of Łódź, Faculty of Geographical Sciences, Narutowicza 88, 90-139 Łódz, Poland

autor

Bałaga K.

Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Managements, Kraśnicka 2 cd, 20-718 Lublin, Poland

autor

Alexandrowicz W. P.

AGH University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection, A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Buczek A.

Faculty of Horticulture, University of Life Sciences, Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin, Poland

autor

Hałas S.

Maria Curie-Skłodowska University, Institute of Physics, M. Curie-Skłodowska sq. 1, 20-031 Lublin, Poland

Bibliografia

1. Alexandrowicz, W.P., 2004. Molluscan assemblages of Late Glacial and Holocene calcareous tufa in Southern Poland. Folia Quaternaria, 75: 3-309.
2. Alexandrowicz, S.W., Alexandrowicz, W.P., 2011. Analiza malakologiczna. Metody badań i interpretacji (in Polish). Rozprawy Wydziału Przyrodniczego PAU, 3: 1-302.
3. Alexandrowicz, S.W., Żurek, S., 1996. Origin and malacofauna of spring mire in the Tyśmienica River valley (Western Polesie). Kwartalnik AGH, Geologia, 20: 259-273.
4. Balwierz, Z., 2010. Analiza pyłkowa osadów torfowiska Żabieniec (in Polish). In: Torfowisko Żabieniec. Warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach (eds. J. Twardy, S. Żurek and J. Forysiak): 179-188. Bogucki Press, Poznań.
5. Baruch, M., 1992. Pabianice, Rzgów i wsi okoliczne. Monografia historyczna dawnych dóbr kapituły krakowskiej w sieradzkiem i łęczyckiem (in Polish). GRAKO Press, Łódź.
6. Beczała, T., Ciborowski, T., Czyłok, A., Jonderko, T., Tyc, A., 2010. Zjawiska wytrącania martwic wapiennych w strefach źródliskowych Pogórza Cieszyńskiego (in Polish). In: Materiały 44. Sympozjum Speleologicznego, Wisła 8-10 października 2010 r. (eds. M. Szelerewicz, J. Urban and R. Dobrowolski): 31-38.
7. Berglund, B.E., Ralska-Jasiewiczowa, M., 1986. Pollen analysis and pollen diagrams. In: Handbook of Holocene Palaeoecology and palaeohydrology (ed. B.E. Berglund): 455-484. John Willey & Sons, Chichester.
8. Błaszczyk, Z., 2000. Archeologiczne Zdjęcie Polski w województwie piotrkowskim: katalog stanowisk (in Polish). Towarzystwo Przyjaciół Miasta, Piotrków Trybunalski.
9. Bond, G., Kromer, B., Beer, J., Muscheler, R.,Evans, M., Showers, W., Hoffmann, S., Lotti-Bond, R., Hajdas, I., Bonani, G., 2001. Persistent solar influence on North Atlantic climate during the Holocene. Science, 294: 2130-2136.
10. Booth, R.K., Jackson, S.T., Forman, S.L., Kutzbach, J., Bettis, E., Kreigs, J., Wright, D., 2005. A severe centennial-scale drought in midcontinental North America 4200 years ago and apparent global linkages. The Holocene, 15: 321-328.
11. Borówka, R.K., 1992. The pattern and magnitude of denudation in intraplateau sedimentary basins during the Vistulian and Holocene (in Polish with English summary). Adam Mickiewicz University Press, Seria Geografia, 54.
12. Borówka, R.K., 2007. Geochemiczne badania osadów jeziornych strefy umiarkowanej (in Polish). Studia Limnologica et Telmatologica, 1: 33-42.
13. Bronk Ramsey, C., 2008. Deposition models for chronological records. Quaternary Science Reviews, 27: 42-60.
14. Burchard, J., Maksymiuk, Z., 1997. Springs of the Widawka Drainage basin (in Polish with English summary). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 2: 133-152.
15. Burchard, J., Ziułkiewicz, M., 1999. Zagrożenie i ochrona jakości wód podziemnych i źródlanych w środkowej Polsce (in Polish). In: Materiały XLVIII Zjazdu PTG „Nauki geograficzne a edukacja społeczeństwa”, T. 2, Łódź 9-11.09.1999 r.: 41-48. UŁ Press, Łódź.
16. Craig, H. 1965. The measurement of oxygen isotope paleo-temperatures. In: Stable isotopes in oceanographic studies and paleotemperatures (ed. E. Tongiorgi): 161-182. Pisa.
17. Dadlez, R., ed., 1998. Mapa tektoniczna kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego na Niżu Polskim. 1:500 000 (in Polish). PIG, Warszawa.
18. Dansgaard, W., 1964. Stable isotopes in precipitation. Tellus, 16: 436-468.
19. Dobrowolski, R., 1994. Tektoniczne uwarunkowania rozwoju źródliskowego torfowiska kopułowego Krzywice koło Chełma (in Polish). Przegląd Geologiczny, 42: 532-535.
20. Dobrowolski, R., 1998. Strukturalne uwarunkowania rozwoju współczesnej rzeźby krasowej na międzyrzeczu środkowego Wieprza i Bugu Lublin (in Polish with English summary). Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin.
21. Dobrowolski, R., 2000. Torfowiska węglanowe w okolicach Chełma - geologiczne i geomorfologiczne warunki rozwoju (in Polish). In: Walory przyrodnicze Chełmskiego Parku Krajobrazowego i jego najbliższych okolic (ed. J. Łętowski): 17-25. Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin.
22. Dobrowolski, R., 2006. Glacial and periglacial transformation of karst relief in the northern fore i and of the Lublin-Volhynia uplands (SE Poland, NW Ukraine) (in Polish with English summary). Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin.
23. Dobrowolski, R., 2011. Problems with classification of deposits of spring-fed fens (in Polish with English summary). Studia Limnologica et Telmatologica, 5: 3-12.
24. Dobrowolski, R., Durakiewicz, T., Pazdur, A., 2002. Calcareous tufas in the soligenous mires of eastern Poland as an indicator of the Holocene climatic changes. Acta Geologica Polonica, 52: 63-73.
25. Dobrowolski, R., Hajdas, I., Melke, J., Alexandrowicz, W.P., 2005. Chronostratigraphy of calcareous mire sediments at Zawadówka (eastern Poland) and their use in palaeogeographical reconstruction. Geochronometria, 24: 69-79.
26. Dobrowolski, R., Mazurek, M., Osadowski, Z., 2010. Geological, hydrological and phytosociological conditions of spring mires development in the Parsęta River catchment (Western Pomerania, Poland). Geologija, 52: 37-44.
27. Dobrowolski, R., Pidek, I.A., Alexandrowicz, W.P., Hałas, S., Pazdur, A., Piotrowska, N., Buczek, A., Urban, D., Melke, J., 2012. Interdisciplinary studies of spring mire deposits from Radzików (South Podlasie Lowland, East Poland) and their significance for palaeoenvironmental reconstructions. Geochronometria, 39: 10-29.
28. Dobrowolski, R., Bałaga,K., Buczek,A., Alexandrowicz,W.P., Mazurek, M., Hałas, S., Piotrowska, N., 2016. Multi-proxy evidence of Holocene climate variability in Volhynia Upiand (SE Poland) recorded in spring fed fen deposits from the Komarów site. The Holocene, 26: 1406-1425.
29. Dombrovskaya, A.V., Koronieva, M.M., Tyuremnov, S.N., 1959. Atlas of plant macroremains occurring in peat (in Russian). Goud. Energ. Izd. Moskva-Leningrad: 1-89.
30. Epstein, S., Buchsbaum, R., Lowenstam, H.A., Ukey H.C. 1953. Revised carbon ate-water isotopic temperature scale. Bulletin of the Geological Society of America, 64: 1315-1326.
31. Forysiak, J., 2012. Record of changes in the natural environment of the Late Weichselian and Holocene preserved in the sediments of peatlands of the Łódź region (in Polish with English summary). Acta Geographica Lodziensia, 99.
32. Forysiak, J., Borówka, R.K., Kittel, P., Kloss, M., Lamentowicz, M., Pawłowski, D., Płóciennik, M., Twardy, J., Żurek, S., 2010. Holoceński rozwój torfowiska i jego znaczenie dla paleoekologii i paleogeografii (in Polish). In: Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach (eds. J. Twardy, S. Żurek and J. Forysiak): 203-214. Bogucki Press, Poznań.
33. Forysiak, J., Obremska, M., Twardy, J., 2011. Records on anthropogenic environmental changes in small river valleys in the vicinity of Łowicz (Central Poland): their significance for the reconstruction of Late Holocene settlement tendencies. Bulletin of Geography, Physical Geography Series, 4: 7-20.
34. Gałka, M., Apolinarska, K., 2014. Climate change, vegetation development, and lake level fluctuations in Lake Purwin (NE Poland) durig the last 8600 cal. BP based on a high-resolution plant macrofossil and stable isotope data (S13C and S18O). Quaternary International, 328/329: 213-225.
35. Gąsior, I., 1975. Kultura trzciniecka na obszarze Polski środkowej (in Polish). Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna, 22: 101-121.
36. Grootjans, A., Šefferová-Stanová, V., Jansen, A., 2012. Calcareous mires of Slovakia landscape setting, management and restoration prospects. KNNV Pubiishing, Zeist: 1-110.
37. Grosse-Brauckmann, G., 1972. Über pflanzliche Macrofossilien-mitteleuropäischer. Torfe.I. Geweberestekrautiger Pflanzen und ihre Merkmale. Telma, 2: 19-55.
38. Grosse-Brauckmann, G., 1974. Über pflanzliche Macrofossilien-mitteleuropäischer. Torfe II. Weitere Reste (Fruchte und Samen, Moose u.a.) und ihre Bestimmungsmoglichkeiten. Telma, 4: 51-117.
39. Grosse-Brauckmann, G., Streitz, B., 1992. Pflanzliche Macrofossilien mitteleuropäischer. TorfeI 11. Fruchte, Samen und einige Gewebe (Fotos von fossilen Pflanzenesten). Telma, 22: 53-102.
40. Hammer, O., Harper, D.A.T., Ryan, P.D. 2001. PAST: paleontological statistics software package for education and data analysis. Paleontologia Electronica, 4:1-9.
41. Hájek, M., Hekera, P., Hajkova, P., 2002. Spring fen vegetation and water chemistry in the western Carpathian Flysch zone. Folia Geobotanica, 37: 205-224.
42. Hájkova, P., Hájek, M., 2003. Species richness and aboveground biomass of poor and calcareous spring fens in the flysch West Carpathians, and their relationship to water and soil chemistry. Preslia, 75: 271-287.
43. Hájková, P., Grootjans, A.P., Lamentowicz, M., Rybníčková, E., Madaras, M., Opravilová, V., Michaelis, D., Hájek, M., Joosten, H., Wołejko, W., 2012. How a Sphagnum fuscum-dominated bog changed into a calcareous fen: the unique Holocene history of a Slovak spring-fed mire. Journal of Quaternary Science, 27: 233-243.
44. Hedenäs, L., 2003. The European species of the Calliergon-Scorpidium-Drepanocladus complex, including some related or similar species. Meylania, 28: 1-116.
45. Hughes, P.D.M., Mauquoy, D., Barber, K.E., Langdon, P.G., 2000. Mire-development path ways and palaeoclimatic records from a full Holocene peat archive at Walton Moss, Cumbria, England. The Holocene, 10: 465-479.
46. Janiec, B., 1989/1990. Carbonate systems and CaCO3 depositions in the natural waters of the Western Roztocze (SE Poland) (in Polish with English summary). Annales UMCS, Sectio B, 44: 145-165.
47. Jaskulski, A., 2015. Zaburzenia dysjunktywne w kemach regionu łódzkiego (in Polish). Bezkresy Wiedzy Press, Łódź.
48. Jasnowski, M., 1975. Torfowiska i tereny bagienne w Polsce (in Polish). In: Bagna kuli ziemskiej (ed. N.J. Kac): 356-390. PWN, Warszawa.
49. Kabata-Pendias, A., Pendias, H., 1979. Pierwiastki śladowe w środowisku biologicznym (in Polish). Wyd. Geol., Warszawa.
50. Kloss, M., Żurek, S., 2010. Osady torfowiska Żabieniec i ich paleobotaniczna wymowa (in Polish). In: Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach (eds. J. Twardy, S. Żurek and J. Forysiak): 115-127. Bogucki Press, Poznań.
51. Kovanda, J., 1971. Quaternary limestones of Czechoslovakia (in Czech with English summary). Antropozoikum, A7: 7-236.
52. Kowalewski, G., 2014. Alogeniczne i autogeniczne składowe zarastania jezior: hipoteza wahań poziomu wody (in Polish). Studia Limnologica et Telmatologica, Monographiae, 1: 1-196.
53. Kresic, N., Bonacci, O., 2010. Spring discharge hydrograph. In: Groundwater hydrology of springs (ed. N. Kresic and Z. Stefanovic): 129-164. Butterworth-Heinemann, Burlington.
54. Krzemiński, T., 1989. The relationship of Central Polish valley forms to water cycle in small drainage basins (in Polish with English summary). Acta Geographica Lodziensia, 59.
55. Lamentowicz, M., Balwierz, Z., Forysiak, J., Płóciennik, M., Kittel, P., Kloss, M., Twardy, J., Żurek, S., Pawlyta, J., 2009. Multiproxy study of antropogenic and climatic changes in the last two millennia from a small mire in central Poland. Hydrobiologia, 631: 213-230.
56. Ławacz, W., Planter, M., Stasiak, K., Tatur, K., Więckowski, K., 1978. Past, present and future of three Mazurian Lakes. Polskie Archiwum Hydrobiologii, 25: 233-238.
57. Ložek, V., 1964. Quartärmollusken der Tschechoslovakei. Rozpravy Ustředniho Ustavu Geologického, 31: 3-374.
58. Magny, M., 2004. Holocene climate variability as reflected by mid-European lake-level fluctuations, and its probable impact on prehistoric human settlements. Quaternary International, 113: 65-80.
59. Maksymiuk, Z., Mela, S., 1995. Spring of Central Poland (in Polish with English summary). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 20: 109-119.
60. Mangerud, J., Andersen, S.T., Berglund, B., E., Donner, J. 1974. Quaternary stratigraphy of Norden, a proposal for terminology and classification. Boreas, 3: 109-126.
61. Marek, S., ed., 1977. Geological structure of the eastern part of the Mogilno-Łódź Trough (Gopło-Ponętów-Pabianice Zone) (in Polish with English summary). Prace Instytutu Geologicznego, 80.
62. Mazurek, M., 2010. Hydrogeomorphology of channel Hades (the Parsęta drainage basin, NW Poland) (in Polish with English summary). Adam Mickiewicz University Press, Seria Geografia, 92.
63. Mazurek, M., Dobrowolski, R., Osadowski, Z., 2014. Geochemistry of deposits from spring-fed fens in West Pomerania (Poland) and its significance for palaeoenvironmental reconstruction. Géomorphologie: relief, processus, environnement, 4: 323-342.
64. Mirek, Z., Piękoś-Mirkowa, H., Zając, A., Zając, M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A check list. Polish Academy of Sciences. W. Szafer Institute of Botany, Kraków.
65. Moszczyńska, J., 1986. Hydrogie du bassin de la Wolbórka (in Polish with French summary). Acta Geograpica Lodziensia, 46.
66. Myślińska, E., 2001. Grunty organiczne i laboratoryjne metody ich badania (in Polish). PWN, Warszawa.
67. Nalepka, D., Walanus, A., 2003. Data processing in pollen analysis. Acta Palaeobotanica, 43: 125-134.
68. Ochyra, R., Żarnowiec, J., Bednarek-Ochyra, H., 2003. Census catalogue of Polish mosses. Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
69. Okupny, D., 2013. Zmiany środowiska geograficznego w regionie łódzkim w świetle cech geochemicznych osadów wybranych torfowisk (in Polish). Ph.D. thesis, University of Łódź.
70. Okupny, D., Żurek, S., Forysiak, J., 2014. Spatial pattern of mire distribution of the Lodz region (in Polish with English summary). Studia Limnologica et Telmatologica, 8: 81-91.
71. Olczak, M., 1994. Dokumentacja geologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowanym wysypiskiem odpadów komunalnych (in Polish). Przedsiębiorstwo Geologiczne w Warszawie (Archives, nr 812), Łódź.
72. Osadowski, Z., Mazurek, M., Dobrowolski, R., 2009. Struclure and development conditions of spring mires in the Parsęta basin (Western Pomerania). In: Wetlands - their functions and protection (ed. A. Łachacz): 107-124. University of Warmia and Mazury Press, Olsztyn.
73. Papińska, E., 2002. Wpływ antropopresji na przemiany środowiska geograficznego województwa łódzkiego (w granicach z lat 1975-1998) (in Polish). Acta Geographica Lodziensia, 81.
74. Pawłowski, D., 2010. Analiza Cladocera z torfowiska Żabieniec (in Polish). In: Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach (eds. J. Twardy, S. Żurek and J. Forysiak): 129-140. Bogucki Press, Poznań.
75. Pawłowski, D., Borówka, R.K., Kowalewski, G.A., Luoto, T.P., Milecka, K., Nevalainen, L., Okupny, D., Tomkowiak, J., Zieliński, T., 2016. Late Weichselian and Holocene record of the paleoenvironmental changes in a small river valley in Central Poland. Quaternary Science Reviews, 135: 24-40.
76. Pazdur, A., Pazdur, M.F., Szulc, J., 1988. Radiocarbon dating of Holocene calcareous tufa from south Poland. Radiocarbon, 30: 133-146.
77. Pazdur, A., Dobrowolski, R., Durakiewicz, T., Piotrowska, N., Mohanti, M., Das, S., 2002. S13C and S18O time record and palaeoclimatic implications of the Holocene calcareous tufa from South-Eastern Poland and Eastern India (Orissa). Geochronometria, 21: 97-108.
78. Pidek, I.A., Noryśkiewicz, B., Dobrowolski, R., Osadowski, Z., 2012. Indicative value of pollen analysis for deposits of spring-fed fens. Ekológia (Bratislava), 31: 430-458.
79. Piechocki, A., 1979. Mięczaki (Mollusca). Ślimaki (Gastropoda). Fauna słodkowodna Polski (in Polish), 7: 7-187.
80. Piechocki, A., Dyduch-Falniowska, A., 1993. Mięczaki (Mollusca). Małże (Bivalvia). Fauna Słodkowodna Polski (in Polish), 7A. Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne. PWN, Warszawa.
81. Prusinkiewicz, Z., Noryśkiewicz, B., 1975. Geochemiczne i paleobotaniczne aspekty genezy kredy jeziornej jako skały macierzystej północnopolskich rędzin (in Polish). Acta Universitatis Nicolai Copernici, Nauki Matematyczno-Przyrodnicze, Geografia, 35: 115-127.
82. Ralska-Jasiewiczowa, M., Starkel, L., 1988. Record of the hydrological changes during the Holocene in the lake, mire, and fluvial deposits of Poland. Folia Quaternaria, 57: 91-127.
83. Ralska-Jasiewiczowa, M., Starkel, L., 1999. Zmiany klimatu i stosunków wodnych w holocenie (in Polish). In: Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze (ed. L. Starkel): 175-177. PWN, Warszawa.
84. Ralska-Jasiewiczowa, M., Goslar, T., Madeyska, T., Starkel, L., eds., 1998. Lake Gościąż, central Poland. A monographic study. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
85. Roland, T.P., 2012. Was there a 4.2 kyr event in Great Britain and Ireland? Evidence from the peatland record. Ph.D. thesis, University of Exeter.
86. Roland, T.P., Caseldine, C.J., Charman, D.J., Turney, C.S.M., Amesbury, M.J., 2014. Was there a '4.2 ka event' in Great Britain and Ireland? Evidence from the peatland record. Quaternary Science Reviews, 83: 11-27.
87. Starkel, L., Michczyńska, D.J., Krąpiec, M., Margielewski, W., Nalepka, D., Pazdur, A., 2013. Progress in the Holocene chrono-climatostratigraphy of Polish territory. Geochronometria, 40: 1-21.
88. Swindles, G.T., Lawson, I.T., Mattews, I.P., Blaauw, M., Daley, T.J., Charman, D.J., Roland, T.P., Plunkett, G., Schettler, G., Gearey, B.R., Turner, T.E., Rea, H.A., Roe, H.M., Amesbury, M.J., Chambers, F.M., Holmes, J., Mitchell, F.J.G., Blackford, J., Blundell, A., Branch, N., Holmes, J., Langdon, P., McCarroll, J., McDermott, F., Oksanen, P.O., Pritchard, O., Stastney, O., Stefanini, B., Young, D., Wheeler, J., Becker, K., Armit, I. 2013. Cenlennial-scale climate change in Ireland during the Holocene. Earth-Science Reviews, 126: 300-320.
89. Szwarczewski, P., Dąbski, M., Pawłowski, K., 2011. The spring-fed fen in Kuźnica (in Polish with English summary). Zeszyty Naukowe, Seria Geograficzno-Turystyczna, 7: 25-36.
90. Tobolski, K., 2000. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych (in Polish). Vademecum Geobotanicum, PWN, Warszawa.
91. Troels-Smith, T., 1955.Characterization of unconsolidated sediments (in Dutch with English summary). Danmarks Geologiske Undersogelse, 4: 1-73.
92. Trzmiel, B., Nowacki, K., 1987. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, ark. Łódź Wschód (in Polish). PIG, Warszawa.
93. Turkowska, K., 2006. Geomorfologia regionu łódzkiego (in Polish). Lodz University Press, Łódź.
94. Turkowska, K., Wieczorkowska, J., 1994. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Tuszyn (in Polish). PIG, Warszawa.
95. Turkowska, K., Wieczorkowska, J., 1999. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Tuszyn. PIG, Warszawa.
96. Turski, R., ed., 1986. Gleboznawstwo. Ćwiczenia dla studentów wydziałów rolniczych (in Polish). PWN, Warszawa.
97. Twardy, J., 2008. Transformacja rzeźby centralnej części Polski Środkowej w warunkach antropopresji (in Polish). Lodz University Press, Łódź.
98. Twardy, J., 2013. Pradziejowa kolonizacja małych dolin rzecznych środkowej Polski i jej konsekwencje dla rozwoju rzeźby (in Polish). Landform Analysis, 24: 97-106.
99. Urban, D., Pidek, A.I., Dobrowolski, R., 2011. Osady biogeniczno-węglanowe ze źródliskowego torfowiska kopułowego w Kuźnicy jako źródło informacji paleoekologicznej (in Polish). Zeszyty Naukowe, Seria Geograficzno-Turystyczna, 7: 37-52.
100. Valley J.W., Cole D.R., eds., 2001. Stable Isotope Geochemistry. Reviews in Mineralogy and Geochemistry, 43.
101. Väliranta, M., Korhola, A., Seppa, H., Sarmaja-Korjonen, K., Tuittila, E.-S., Laine, J., Alm, J., 2007. High-resolution reconstruction of wetness dynamics in a southern boreal raised bog, Finland, during the late Holocene: a quantitative approach. Holocene, 17: 1093-1107.
102. Wanner, H., Solomina, O., Grosjean, M., Ritz, S.P., Jetel, M., 2011. Structure and origin of Holocene cold events. Quaternary Science Reviews, 30: 3109-3123.
103. Wieczorkowska, J., 1975. Rozwój Pagórków Romanowskich na tle paleogeografii obszaru (in Polish). Acta Geographica Lodziensia, 35.
104. Witczak, S., Adamczyk, A., 1995. Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania (in Polish). Biblioteka Monitoringu Środowiska, Wyd. PIOŚ, Warszawa, Tom I: 111 pp., Tom II: 579 pp.
105. Wołejko, L., 2000. Dynamika fitosocjologiczno-ekologiczna ekosystemów źródliskowych Polski północno-zachodniej w warunkach ekstensyfikacji rolnictwa (in Polish). Rozprawy Akademii Rolniczej, Szczecin, 195.
106. Wołejko, L., 2002. Soligenous wetlands of North-western Poland as an environment for endangered mire species. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 71: 46-61.
107. Ziułkiewicz, M., 2000. Quality of Quaternary spring water in the Mid Poland and there anthropogenic threatment for exampe of The Mroga valley (in Polish with English summary). Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce. Lodz University Press, Łódź.
108. Ziułkiewicz, M., 2003. Vertical hydrochemical groundwaters zoning in the area of the Łódź agglomeration (in Polish with English summary). Acta Geographica Lodziensia, 85.
109. Ziułkiewicz, M., 2005. Reasons of springs chemical variability in area of the Łódź Hills scarp (in Polish with English summary).In: Współczesne Problemy Hydrogeologii: 743-747. UMK Press, Toruń.
110. Ziułkiewicz, M., 2010. Groundwaier chemistry in the discharge area of spring (in Polish with English summary). In: Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, 6 (ed. M. Ziułkiewicz): 87-108. Lodz University Press, Łódź.
111. Ziułkiewicz, M., Burchard, J., Hereźniak-Radecka, U., 2006. Hydrochemical properties of spring waier in the catchment of Dzierżązna (in Polish with English summary). In: Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, 4 (eds. J. Burchard J. and M. Ziułkiewicz). Lodz University Press, Łódź.
112. Ziułkiewicz, M., Okupny, D., Forysiak, J., Fortuniak, A., 2012. Conditions of functioning of spring-fed bogs in the southern part of the Łódź Hills (in Polish with English summary). Czasopismo Geograficzne, 83: 175-196.
113. Żurek, S., 1993. Palaeohydrological changes in the wetlands (in Polish with English summary). Przegląd Geograficzny, 65: 75-95.
114. Żurek, S., Pazdur, A., 1999. Records of palaeohydrological changes in peat bogs of Polish Territory (in Polish with English summary). In: Geochronologia górnego czwartorzędu Polski w świetle datowania radiowęglowego i luminescencyjnego (eds. A. Pazdur, A. Bluszcz, W. Stankowski and L. Starkel): 215-225. Instytut Fizyki Politechniki Śląskiej, Gliwice.
115. Żurek, S., Michczyńska, D., Pazdur, A., 2002. Time record of palaeohydrologic changes in the development of mires during the Late Glacial and Holocene, North Podlasie Lowland and Holy Cross Mts. Geochronometria, 21: 109-118.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-0f6db292-0c05-4440-8261-4b5666a43335