Struktura i natężenie zgonów według płci i wieku w Polsce w latach 1950-2012

• Autorzy: Rakowski W.

Warianty tytułu

EN

The structure and the intensity of deaths according to sex and age in Poland (1950–2012)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1950-2012 przy zmieniającej się liczbie mieszkańców w Polsce (25-38,5 mln) liczba zgonów ogółem zamykała się w przedziale od 224,2 tys. w 1960 r. do 405,7 tys. w 1991 r. Z demograficznego i ekonomicznego punktu widzenia ważna jest struktura płci i wieku osób umierających. W artykule omówiono zmiany natężenia zgonów według grup wieku i płci w latach 1950-2012 oraz na przykładzie 2011 r. porównano je z wybranymi krajami europejskimi. O postępie w zmniejszeniu zgonów w Polsce świadczy udział grup wieku 0-19 oraz 70 lat i powyżej w zgonach ogółem. I tak udział najmłodszych roczników zmalał z 36,89% w 1950 r. do 0,94% w 2012 r., a udział najstarszych roczników wzrósł odpowiednio z 24,59% do 62,58%. Mimo dużego postępu, zwłaszcza w subpopulacji 0-14 lat, jaki nastąpił w Polsce w zmniejszeniu natężenia zgonów, w grupach wieku 15-69 lat natężenie zgonów mężczyzn jest około dwukrotnie większe niż w krajach europejskich reprezentujących wysoki poziom rozwoju gospodarczego. Zgony ludzi młodych i w wieku aktywności zawodowej należy traktować jako utratę drogocennego kapitału społecznego. Powstaje problem, co należy uczynić, aby obniżyć natężenie zgonów ogółem, a szczególnie mężczyzn w wieku produkcyjnym, w którym natężenie zgonów jest zbyt wysokie.

EN

The number of deaths in Poland varied from 224,2 thousands in 1960 to 405,7 thousands in 1991 in 1950-2012. It is important (from demographic and economic point of view) to analyse structure of sex and age of persons who passed away. In the article one can find the analysis of intensity of the deaths according to age and sex in 1950-2012 and taking the example of 2011 they were compared to choose European countries. The participation of the age group 0-19 and the age group 70+ in the overall number of deaths may prove the civilization progress. Younger die in the lower proportion now. 1950 they constituted 36,89% and in 2012 0,94%. Older – contrary. Their participation rose from 24,59% to 62,58%. Nevertheless the progress was visible (especially in the group 0-14), the intensity of deaths in the age span 15-69 is twice higher as in the European countries, representing high economic level of development. The deaths of young healthy persons should be treated as the loss of social capital. The author considers the ways of reducing the quota of deaths of productive men.

Słowa kluczowe

PL

zgony; natężenie; grupy wieku; płeć

EN

deaths; intensity; age groups; sex

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Europejskiej Uczelni
• Czasopismo: Studia i Materiały / Europejska Uczelnia Informatyczno-Ekonomiczna w Warszawie
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 2(10)
• Strony: 101--125
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., tab.

Twórcy

autor

Rakowski W.

• Staropolska Szkoła Wyższa w Kielcach ul. Ponurego Piwnika 49, 25-666 Kielce

Bibliografia

• [1] Anioł W., Szlak Norden. Modernizacja po skandynawsku, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 2013.
• [2] Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludności w Polsce. POLSENIOR, red. M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 2012.
• [3] Bielecki T., Brejszewski Cz., Rogucka E., Welon Z., Niektóre społeczne i ekonomiczne uwarunkowania przedwczesnej umieralności osób dorosłych w Polsce, Monografia Zakładu Antropologii PAN nr 12, Wrocław 1994.
• [4] Bijak J., Umieralność, [w:] Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, red. J. E. Kotowska, „Monografie i Opracowania” nr 461, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1999.
• [5] Demografia i Społeczeństwo Ziem Zachodnich i Północnych 1945-1995. Próba bilansu, red. E. Frączak, Z. Strzelecki, Polskie Towarzystwo Demograficzne, Warszawa 1996.
• [6] Determinanty uniwersalności w świetle teorii i badań empirycznych, red. M. Okólski, „Monografie i Opracowania” nr 9/308, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Instytut Statystyki i Demografii, Warszawa 1990.
• [7] Human Development Report 2013. The Rise of the South: Human Progress in Diverse World. Published for the United Nations Development Programme, New York 2013.
• [8] Iglicka K., Demograficzne wyzwania dla rynków pracy, polityk społecznych i bezpieczeństwa Europy Środkowej, „Polityka Społeczna” nr 1, 2013.
• [9] Iglicka K., Is Central Europe Dying?, Aspen Review Aspen Institute, Praga 2012.
• [10] Jarosz M., Samobójstwa. Dlaczego teraz?, PWN, Warszawa 2013.
• [11] Kabaj M., Ekonomia tworzenia i likwidacja miejsc pracy. Dezaktywacja Polski, Instytut Pracy i Spraw Społecznych, Warszawa 2005.
• [12] Kaczyńska B., Procesy demograficzne a rozwój społeczno-gospodarczy Polski w okresie transformacji, „Polityka Społeczna” nr 8, 2010.
• [13] Kułaga Z., Litwin M., Wójcik P. i inni, Aktualne trendy zewnętrznych przyczyn zgonów dzieci i młodzieży w Polsce, „Problemy Higieny, Epidemiologii” nr 90 (3), 2009.
• [14] Kuropka I., Umieralność i trwanie życia, [w:] Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2010-2011, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2011.
• [15] Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku, red. J. T. Kowaleski, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006.
• [16] Majdzińska A., Starzenie się populacji krajów Unii Europejskiej – nieodległa przyszłość i prognoza, „Studia Demograficzne” nr 1 (161), 2012.
• [17] Orczyk J., Nadwyżka wykształcenia – kłopot czy korzyść, [w:] Polityka społecznoekonomiczna w okresie przemian: księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Halinie Mortimer-Szymczak, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2006.
• [18] Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, red. P. Szukalski, ISP, Warszawa 2009.
• [19] Rakowski W., Modzelewska A., Państwa o średniej liczbie ludności na świecie – tendencje zmian, „Rocznik Żyrardowski” poświęcony sprawom globalnym, regionalnym, lokalnym, tom VIII, Wyd. Wyższa Szkoła Rozwoju Lokalnego, Żyrardów 2010.
• [20] Rakowski W., Przepływy ludności między Polską a Irlandią, [w:] Polska emigracja w Irlandii w XX i na początku XXI wieku (także w języku angielskim), red. J. Płachecki, Wyd. Wyższa Szkoła Rozwoju Lokalnego, Dublin-Żyrardów 2012.
• [21] Rakowski W., Struktury demograficzne ludności Europy a wzrost gospodarczy, [w:] Przyszłość integracji europejskiej. Uwarunkowania rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej, red. P. Misztal, W. Rakowski, CeDeWu, Warszawa 2012a.
• [22] Tabeau E., Mortality in Poland in 1989–1993; a response to economic reforms?, „Studia Demograficzne” nr 1-2 (123-124), 1996.
• [23] Wojtczak D., Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, „Praca Socjalna” nr 20 (2), 2005.
• [24] Zdziarski M., Oswoić starość, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Instytut Łukasiewicza, Kraków 2012.